Кіроўца ахрып ад крыку, ягоная лаянка рабілася ўсё болей жорсткаю, у набіты бітма аўтобус ён запіхваў арыштантаў плячом, усё часцьей падштурхоўваючы каленам, усім целам навальваючыся на дзьверцы…
А між тым, паволі цямнела…
* * *
Вялізны горад наперадзе паказаўся зусім нечакана.
Адзіная ацалелая фара аўтобусу кінжалам прарэзала навакольле. Высачэзныя гмахі вырасталі зь цемры, нібыта начныя, шэрыя прывіды. І тут кіроўца, нешта заўважыўшы, задаволена пацягнуўся ў бардачок ды, крыху там памацаўшы, дастаў новы, нераспакаваны пачак кукурузных палачак. Не адрываючы вачэй ад таго, што прасьціралася перад ім наперадзе ды па бакох, ён пачаў разрываць пачак, прыціскаючы яго адною рукою да рулявога кола.
Ля кожнага дому, ля кожнага пад'езду, у кожным двары стаялі людзі. Людзі стаялі паўсюль, куды толькі магло дастаць вока. Начны ветрык зьлёгку калыхаў іхнія белыя строі. Усе маўчалі. І кожны зь іх у маўчаньні чакаў… свае чаргі… каб ехаць і ехаць… ехаць і ехаць… ехаць і ехаць… скрозь цёмную ноч… у аўтобусе колеру бэз.
Кастрычнік, 1998 г. м. Кобрынь
1
– Ну што, вісіць?
Лявон Печань разьдзер некалькі сьвежых струпакоў, адчуваючы невыноснае задавальненьне. Па звычцы аблізаў пальцы. Гной быў кіславаты на смак.
– Вісіць, свалата! (Паўза.) Кур-рвіску яго антыблядзкую маць! – Дрона Качалку аж перасмыкнула ад уласнае лаянкі. – Ужо ж трэйці дзень вісіць! І хоць бы гнілым зубам у хрэн!
– Якую?
– Што – якую? – аблізнуўся Дрон. Яго трэсла. Трэсла з тае пары, як памерла ягоная жонка. Жонка памерла ад таго, што наварыла заўсёднага пустога баршчу ў новай алюміневай каструлі, прывезенай ім, Дронам, з самога гараду і купленай у краме “Тавары за дробны кошт”. Разам з жонкаю з тае каструлі елі дзеці. Дзеці памерлі таксама.
– Якую, ты сказаў, “маць”?
– А… Антыблядзкую!
Вочы Печаня надкусіў адвечны вясковы жах.
– І што…
– А х… хрушч яго ведае! Мо, вечарам… Пачакаем. – Дрон сплюнуў. Сьліна трапіла на падбародьдзе. Лявон заўважыў.
– Гы!
– А о табе! – касматы абсьліняўлены Дронаў кулак уехаў Лявону ў лыч. – Гы…
– Яны ўсе там чакаюць, а ты… бьесься!.. – размазваючы юху па твары, скугальнуў Печань.
– Чакаюць? – (Паўза.) – А як… не дачакаюцца?
– Ты што!!! – Лявон нават забыўся на юху, нават сьвярбячка і тая – бы адпусьціла – на хвілю. – Яны ўсе!.. Там!!! Малаха нават галаву разгвэздала! Верыць!.. А дзяцей… Пра дзяцей!.. Забыў?..
– Ты мне… пра дзяцей… – Дрон аж задохся. – Заскарупся!..
– А буду, буду!.. – адбег на бясьпечнасьць Печань. – Здыхлік Міраненчын, што ўсё пальчык смактаў, і таго ўжо ня смокча, вачаняты пад лоб і цю-цю!.. А Бабранятка малое? Ручку да кульці прыставіць і трымае, прыставіць і трымае. Плача!.. Ці не – ужо ня плача… Што малыя – старыя самыя й тыя ўсе паспаўзьліся! А Міхаліха зусім зь дзірбаноў, голымі рукамі магілку раскопвае, кажа, я сваіх і татку-мамку хачу, каб, значыцца, на сьвет белы!.. Паміж сабой біцца пачалі – каму, каб першаму, каб упярод, каб хутчэй!.. А ты!.. “Не дачакаюцца, не дачакаюцца!” Дурны ці шо? Гы…
– Ты мне яшчэ “гыкні”, яшчэ “гыкні”! – азызлы дронавы твар наліўся барвіскам. – Я яго там не…
– А хто? Хто? Цьвікі чые? – падскокваў на мейсцы Лявон. На смурод гніючае скуры зьляталіся жоўта-зялёныя мухі. Адну зь іх ён злавіў, кінуў у рот і разжаваў рэштамі пярэдніх зубоў.
– Ах ты, гаўно! Сука! Лярво падлючае! – ірвануў за брудную кашулю на сябе Дрон Лявона і хадохаў, і хадохаў яму каленкаю, стараючыся трапіць у самыя вочы. – От табе “гы”, падла! От табе “гы”! Гы? Гы, гы?
– Ты ж мне… Ты ж мне… вока… А-а-а! Вока ня маечкі, гад! – пляжыўся сьлязьмі й крывёю на зямлі Печань.
– А ты схадзі, папрасі – можа, верне. – Дрон зноў сплюнуў. – Ты што – ня верыш? Ня верыш? – нечакана сьціх ды пасур'ёзьнеў той.
– Я… – (Зноў паўза, на гэты раз даўжэй за звычайную.) – Я… А во як я! – і ўжо жохнуў Лявону нагою так, як толькі мог, укладваючы ў замах увесь свой зацяты адчай.
Ягоны нэрвовы суразмоўца брыкнуўся ды змоўк.
На гэты раз – надоўга.
Здавалася, паселішча працяла ціш. Але так толькі здавалася.
2
Яны выпаўзьлі. Усе, адкуль хто мог. І пасунуліся, пацягліся, падзёрліся, пашвэндалі, павалюхаліся, пашкандыбалі, папёрліся, павалачыліся, пагрэбалі, узьбіваючы хто атопкамі, хто босымі пятамі сухі, уедлівы, атрутны пыл няшчаснай дарогі.
І прыйшлі. І абступілі шчыльна той самы – я г о н ы – буданчык. Па-жульніцку здрадна плакала нечае дзіцятка.
Читать дальше