Андрэй Латыголец - Дні без лета

Камера, трасучыся, здымае столь метро. Потым апускаецца ніжэй, паказваючы сцены падземкі, выкладзеныя дробнай шэрай кафляй. У фокус трапляюць галовы людзей. Увесь перон запоўнены народам, эвакуяваным з суседніх раёнаў горада.

– Мяне нядаўна пабудзіла Кіра. На жаль, я не паспеў зняць тое, што нам паведамілі вайскоўцы. Здаецца, выбухнуў вулкан. Пакуль невядома, які канкрэтна, аднак праз моцны выбух амаль увесь кантынент накрыла воблакам попелу. Быць звонку небяспечна. Але ў нас ёсць і добрыя навіны. Мы пазнаёміліся з парай нью-ёркцаў – Філіпам і Джэсікай. Яны зусім выпадкова апынуліся ў гэтым метро. Кажуць, трэба адсюль выбірацца. Заставацца пад зямлёй можна, аднак людзям усё роўна калі-небудзь давядзецца выйсці, і тады зверху пачнецца сапраўдная вакханалія. Таму, каб пазбегнуць хаосу, сыходзіць трэба менавіта цяпер, пакуль яшчэ канчаткова не забрудзілася паветра над горадам, каб назапасіцца харчаваннем, а далей рушыць цераз Канаду на поўнач. Вылазку яны плануюць на ноч і, калі мы згодныя, могуць узяць нас з сабой.

Макар азіраецца, каб пераканацца, што ніхто не падслухоўвае.

– План такі: Філіп і Джэсіка жывуць тут непадалёк, мы накіроўваемся да іх дома, запасаемся харчам, сядаем у іх машыну і едзем у Канаду. На жаль, Амерыку давядзецца на некаторы час пакінуць.

Аб’ектыў нерашуча наводзіцца на немаладую пару: мужчыну і жанчыну. Мужчыну гадоў пад пяцьдзясят, у яго сівыя кароткія валасы і такая ж барада. На ім сіняя майка і паўзверх яе – шэрая камізэлька. Побач сядзіць жанчына з прыемным тварам і доўгімі кучаравымі валасамі русага колеру. На ёй джынсавы камбінезон.

– My name is Philip Cooker, and this my wife Jessica Palp. Now we’re waiting for the night, when all passions subside and we will try to get out of here.

– Філіп кажа, што мы будзем чакаць ночы, калі на станцыі хоць трошкі сціхнуць страсці і людзі паспрабуюць заснуць, – кажа за кадрам Макар. – Філіп, раскажы, што адбылося і куды мы накіроўваемся?

– Well, they say that exploded a volcano, Yellowstone NP, although I think our military had a crap test of a new chemical weapon and it all went down the drain. Someday it had to happen. To be in the Unites States are unsafe. In Canada we have kinsfolk. Urgent need to evacuate. It remains to be seen. Perhaps we will have to move to Greenland.

– Філіп сказаў, што, магчыма, выбухнуў Елаўстонскі вулкан, хаця і не выключае таго, што амерыканскія вайскоўцы маглі намудрыць у вопытах з новай хімічнай зброяй. У Канадзе ў іх жывуць сваякі, таму яны хочуць прарывацца ў тыя краі. А там паглядзяць, можа стацца і так, што ўсім давядзецца перасяляцца ажно ў Грэнландыю.

Макар паварочвае камеру на сябе. Побач – стомленая Кіра. Яна абыякава глядзіць у аб’ектыў, ён кажа:

– Нам вельмі пашанцавала з новымі сябрамі, мы выпадкова селі побач, і яны далі Кіры вады, калі ёй стала дрэнна. Завязалася гутарка. Кіра дагэтуль не хоча нікуды сыходзіць, мяне ж зацікавіла ідэя змены нашай дыслакацыі. Невядома, што тут яшчэ можа здарыцца. І я лічу, што рухацца наперад заўжды лепш, чым адседжвацца ў невядомасці, да канца не разумеючы, ці будзе гэтае месца бяспечным. Нашы сябры добра ведаюць горад, яны жывуць у суседнім раёне, таму ім можна даверыцца. Калі навіна пра выбух вулкана сапраўдная, заставацца ў Амерыцы неразумна, трэба бегчы, і як мага хутчэй.

– Мне проста страшна, – гаворыць Кіра. – Бацькі, відаць, вар’яцеюць, а патэлефанаваць ім, каб сказаць, што з намі ўсё ў парадку, немагчыма…

– Кіра, ты са мною, усё будзе добра.

Кіра адварочваецца ад аб’ектыва.

– Я не магу, – яна зрываецца на плач і закрывае вочы далонямі.

– Супакойся, калі ласка, – пасоўваецца да яе Макар, і здымкі абрываюцца.

Камера бездапаможна матляецца на шыі Макара. Яны прабіраюцца цераз людзей, якія шчыльна размясціліся на падлозе, некаторыя спрабуюць заснуць. У аб’ектыў трапляюць толькі ногі Макара.

– Мы заплацім, – чуецца голас Філіпа.

У аб’ектыве суцэльная цемра.

– Мне не патрэбны грошы, – адказвае незнаёмы голас. – У мяне загад – нікога не выпускаць. У горадзе ўвялі каменданцкую гадзіну. Да таго ж звонку небяспечна. Попел, які лятае ў паветры, можа быць радыяцыйным.

– У мяне ёсць зусім новы гадзіннік, паглядзі – ён твой. Нам трэба сысці адсюль. Ты нічога не страціш, калі адпусціш нас… Ніхто нават не заўважыць…

У камеры цемень. Чуваць гукі крокаў па доўгім тунэлі.

– Здаецца, у нас атрымалася прайсці кардон. Філіпу давялося аддаць свой наручны гадзіннік, каб нас прапусцілі далей. Ваенныя ўстрывожаныя, і давялося доўга ўгаворваць капрала, каб нас выпусцілі. Цяпер у лагеры напэўна раздаюць ежу і цёплыя коўдры. Філіп сказаў, што калі б мы прачакалі да раніцы, нас наўрад ці б ужо выпусцілі. Я ўгаварыў Кіру згадзіцца на такую аферу на свой страх і рызыку, бо чамусьці давяраю гэтым амерыканцам. Цяпер у камеры гэтага не бачна, але мы крочым у бок наступнай станцыі метро па пуцях праз доўгі тунэль.