Нури Арсланов - Сайланма әсәрләр / Избранные произведения

Олыгайган инде дияләрдер,
Ә миңа син әле дә яшь сыман:
Хатирәләр чөнки искермәгән,
Сызылып киткән кашлар астыннан.

Син карыйсың һаман элеккечә, –
Тик күзләрең бераз сагышлы…
Язмыш ятлар белән табыштырды,
Җаным синең белән кавышты!

Мөлдерәмә тулы күз яшедәй,
Җамнарыбыз тора мөлдерәп…
Барлык тойгы, кичереш уртак безнең,
Икебездә гүя бер йөрәк.

Әйдә әле, дустым, элеккечә
Бер күтәрик әле җамнарны, –
Бер бушатыйк әле сагышларны,
Бер иркәлик әле җаннарны!..

Гөлдерсеннең Сөһәйл тирәсендә
Әйләнүен тиңләп Җиргә, ул
«Җир әйләнә Кояш тирәсендә!»
Дигән серне әйтеп биргән ул
Коперниктан йөз илле ел элек.

Шәрыкта бу, димәк, күптәннән
Ачык булган. Сараи тик аны
Шигъри чара итеп үткәргән.

Мөмкинме шик тоту Коперникка, –
Тел тидерү аның кебеккә!
Тик гыйбрәтле шунысы: кайчак серләр
Соң ачыла, элек белеп тә…

Берәм-берәм йөзе ачыла бара
Тирә-юньдә йөргән затларның,
Һәркайсысы тотына күрсәтергә
«Һөнәр»енең төрле якларын:

Берәүләре, син тау өйгән чакта,
Бер уч туфрак ташлый – өлешен, –
Күз дә йоммый соңра әйтер өчен:
– Бу тауны, – дип, – мин дә өештем!

Авыр юлны ансат үтәр өчен,
Берәүләре утыра арбаңа…
Ул гынамы әле!.. Үз арбаңда
Аның җырын җырлап бар аңа!..

Үрмәлиләр шулай төрле яклап,
Сырышалар синең өстеңә,
Кызык иткән сыман бер җүләрне,
Тап булгандай дәрвиш-мескенгә.

Бер селкенеп ташлыйм андый чакта –
Өстән төшә тегеләр шыбырдап:
Җан җиңеләеп китә арынганга,
Тик тән генә кала чымырдап…

Элекке Саласпилс концлагеренда
Саласпилста җир каралган каннан…
Метрономда йөз мең йөрәк тибә 22 22 Рига янындагы Саласпилс лагеренда йөз мең кеше һәлак булган. :
«Нигә генә тудык без анадан?
Үтерделәр безне нигә, нигә?..»

Түшен япкан ялангач кыз бала,
Оятыннан батар иде җиргә!..
Дерелдиләр аның иреннәре:
«Кимсеттеләр болай нигә, нигә?..»

Өзгәләнеп елый бер нарасый,
Башкалары кушыла шул бәбигә:
«Әнкәй, әнкәй, җылы кочагыңнан
Аердылар безне нигә, нигә?..»

Сөякләрдән үскән таш һәйкәлләр
Басып тора сыкрап яткан җирдә,
Эндәшәләр алар исәннәргә:
«Үтерделәр безне нигә, нигә?..»

«Онытмагыз моны!» – ди манзара,
Туфрак җанлы, баскан саен иңә…
Һәр тарафтан пышылдыйлар өннәр:
«Үтерделәр безне нигә, нигә?..»

Иртешкә төшмә икән,
Суларын эчмә икән;
Сабый чакның сагышлары