Фридрих Дюрренматт - Юстыцыя

Не, мае «пісьменніцкія вымудры» зусім іншага ладу і складу. Хоць я ясна ўсведамляю, што нават прыдуманае забойства альбо самазабойства не могуць стацца апошнім доказам маёй рацыі, мяне, пакуль я апісваю падзеі, час ад часу наведвае ідыёцкая ў сваёй пацешнасці надзея даць-такі доказ, ну, скажам, калі я высветлю, куды падзеўся рэвальвер Колера. Рэвальвер той так ніколі і не знайшлі. Акалічнасць на першы покід вока мала істотная. На працэс яна ніяк не паўплывала. Забойца вядомы, сведкаў — касой касі: персанал і наведнікі «Du Théâtre». І калі на пачатку следства начальнік кінуў усе сілы на тое, каб знайсці рэвальвер, дык зусім не ад жадання знайсці яшчэ адзін доказ супроць Колера — на тое ніякай патрэбы не было, — а выключна з любові да парадку, адпаведна свайму крыміналістычнаму стылю. Аднак, як тое ні дзіўна, высілкі начальніка нічога не далі. Уся дарога доктара h.c. Ісака Колера з «Du Théâtre» да канцэртнай залы была вядомая і хранаметраваная да хвіліны. Пасля стрэлу ў спажыўца філе а-ля Расіні Колер, як нам добра вядома, адразу ж сеў у свой «ролс-ройс» каля міністра, якому снілася віскі. У аэрапорце забойца і міністр разам выйшлі з машыны, прытым шафёр, які яшчэ нічога не ведаў, не заўважыў ніякага рэвальвера, як не заўважыў яго і дырэктар кампаніі «Свісэйр», які падляцеў з вітаннем. У зале аэрапорта перакінуліся словам-другім пра тое пра сёе, ну, там яшчэ ўголас было выказана абавязковае захапленне будынкам, дакладней, яго ўнутраным афармленнем, пасля чаго Колер з міністрам нага ў нагу прадэфілявалі да аэраплана, прычым Колер лёгенька падтрымліваў міністра пад локцік. Цырымонія ўрачыстага развітання, вяртанне разам з дырэктарам у залу, яшчэ адзін мімалётны зірк на паветранае судна, якое бегла па ўзлётнай паласе, набыццё ў кіёску «Ное Цюрыхер Цайтунг» і «Нацыёналь-Цайтунг», праход праз усю залу, па-ранейшаму з дырэктарам, хоць гэтым разам ужо без захаплення інтэр'ерам, далей — у машыну, з аэрапорта на Цолікерштрасэ, двайны сігнал перад домам прастадушнай удавы, якая адразу ж і выйшла (часу было, як амаль што й не было), з Цолікерштрасэ напрасткі да Канцэртнай залы. І ніякай, ведаеце, зброі, удава таксама нічога не заўважыла. Рэвальвера як і не было ніякага. Начальнік загадаў як найуважлівей абшукаць «ролс-ройс», пасля прачасаць маршрут Колера, далей — вілу Колера, сад, кухарчын пакой, шафёрава жытло на Фраерштрасэ. Нічога. Начальнік яшчэ некалькі разоў наязджаў на Колера, нават накрычаў на яго і зладзіў яму доўгі допыт. Марна. Доктар h.c. перанёс гэта лёгка, затое следчы Хорнусэр, які прадоўжыў допыт пасля начальніка паліцыі, пад канец рухнуў знясілены. Тут ужо быў унесены пратэст федэральнага пракурора ў тым сэнсе, каб паліцыя і следства не надта занурваліся ў педантызм, ёсць рэвальвер, няма рэвальвера — не варта надаваць адсутнасці яго важнага значэння, працягваць пошукі — гэта проста выкідаць на вецер грошы падаткоўцаў, карацей, хай начальнік і следчы прыпыняць пошукі; прапалая зброя набыла значэнне толькі пазней, праз намогі Штусі-Лойпіна. Калі апошнім часам рэвальвер абуджае ўва мне новую надзею, дык гэта ўжо зусім іншая гісторыя, якая складае пэўную цяжкасць у маёй справе. Мая роля рыцара справядлівасці толькі нікчэмніць мяне, я ні на што больш не здатны, акрамя як пісаць: ледзь толькі перад мною з'явіцца якаясь прасветліна ў плане магчымага ўплыву на хаду падзей іншым спосабам, дзейнічаць інакш, я пакідаю сваю партатыўную «Гермесбэбі», лячу да машыны (гэта зноў «фольксваген»), даю газу і імчуся, як напрыклад, учора раніцай, да намесніка па кадрах кампаніі «Свісэйр». У мяне ўзнікла адна ідэя, адна геніяльная задума. Я ехаў, як учадзелы, і толькі дзівам прыехаў у аэрапорт жывы і цэлы, усе сустрэчныя таксама ацалелі. Але кадравік не захацеў даць мне патрэбнай даведкі, нават прыняць мяне адмовіўся. Вяртаўся я ў больш спакойным тэмпе, на скрыжаванні паставы нават прапанаваў мне дзеля хуткасці падпіхнуць машыну ззаду. Я зноў адчуў сябе бітай картай. Яшчэ раз даручыць вышук прыватнаму дэтэктыву Лінгарду я не мог, ён і браў дарагавата і ўдадатак пры тым становішчы, якое склалася, наўрад ці быў зацікаўлены ў маім даручэнні, бо яно ж які табе дурань самахоць будзе сячы сук, на якім сядзіць? Таму мне не заставалася іншага выйсця, апрача як самаму выйсці на Элен. Я патэлефанаваў. Няма дома. «У горадзе». Тады я выправіўся наўздогадзь, пехатою. Хацеў прамацаць некалькі рэстаранаў альбо кнігарань і знайшоў-такі, проста натыкнуўся на яе, але на жаль яна сядзела з Штусі-Лойпінам каля кавярні «Сэлект» за каваю з падбітымі вяршкамі. Я ўбачыў іх толькі ў апошні момант, калі ўжо сам стаяў перад імі, разгублены, як што шукаў толькі яе, і цяпер кіпеў ад злосці, бо з ёю сядзеў Штусі-Лойпін. Зрэшты, гэта нічога сутнасна не мяняла, яны, трэба думаць, і без таго даўным-даўно спяць разам, дочанька забойцы і ратаўнік яе таткі, яна — у мінулым мая ўлюбеніца, ён — у мінулым маё начальства.