Сяргей Балахонаў - Бог кахання Марс

У той самы момант, калі старэча Б. ускрываў капэрту з імем пераможцы, у Руткоўскага завібраваў мабільнік. Не зважаючы на важнасць моманту і амаль барабанны пошчак, ён зірнуў на дасланае паведамленне. «Яна выйшла замуж», – пісала знаёмая, пацвярджаючы свае словы парай фотаздымкаў. «Галоўны прыз – сто тысяч юаняў – за метафізіку яднання навукі і літаратуры ў кнізе “50 граняў юравіцкага” ўручаецца Ягору Руткоўскаму з Гомеля», – абвясціў ветэран «гедройцаўскай» гонкі, а зала загула, не шкадуючы воплескаў. Для толькі што абвешчанага пераможцы ўсё гэта гучала нібыта з прадоння. Ён доўга не мог уцяміць, што навакольны шум тычыцца менавіта яго. Дзякуй добрым людзям, што выцягнулі няўцямніка на сцэну. Дзякуй унутранаму стрыжню, што дазволіў засяродзіцца і выдаць невялічкую прамову.

Лаўрэат казаў, што не заслугоўвае галоўнага прыза, але, як ужо атрымаў, то з ахвотай яго забярэ. Выраз яго твару пры гэтым заставаўся абсалютна каменным, ажно цяжка было зразумець, жартам прызёр прамаўляў ці на поўнай шпульцы сур’ёзу. Навіна пра вяселле ў Канстанцы добра далася ў знакі. Журналіст, які памкнуўся быў пераняць пераможцу пасля цырымоніі з пытаннем «На што патраціце атрыманыя грошы?», быў узнагароджаны хвосткай рэплікай: «Не твой сабачы клопат».

За гэта Ягора ледзьве не дыскваліфікавалі. Але ў журы знайшлася мудрая жанчына, якая збольшага зналася ў кухні, дзе гатавалася кулеша тагачасных выкрунтасаў Руткоўскага. У яе атрымалася пераканаць іншых дараваць гамяльчаніну запальчывасць, патлумачыўшы кінутую ім абразу відавочным станам афекту, выкліканым пэўнымі жыццёвымі абставінамі. Здавалася, што яна не гаварыла на канцылярскім дыялекце, а ўзнёсла дэкламавала вершы Авідыя.

У фэйсбуку і на некалькіх сайтах публіка віравала, незадаволеная і выбрыкам гомельскага археолага, і патураннем з боку журы. «Без кумаўства тут дакладна не абышлося!» – лейтматывам гучала старая, як апошняе міжледавікоўе, здагадка. Руткоўскі між тым папрасіў у журналіста прабачэння. Журналіст прабачэнне прыняў і ўгаварыў лаўрэата на вялікае інтэрв’ю. Ягор быў настолькі шчырым, што пэўныя пасажы давялося падразаць ці змякчаць акцэнты, каб не выклікаць гэтым разам ураганнай рэакцыі самых розных груп чытачоў.

Шчырае інтэрв’ю, якое выйшла пад назвай «Сабачы клопат лаўрэата: як “рамонкавае каханне” штурхнула археолага ў літаратуру», не ўнікла раз’юшаных водгукаў памяркоўных раялістак, курдуплістых баскетбалістак, нацыянал-пацэнтрыстаў, пабожных трактарыстаў з секты сведак дзяшовага паліва, гіпермодных калумністаў, маладзяшчыхся апалагетаў праваднога радзіва, шпунцікаў і вінцікаў, прафесійных ныцікаў, апельсінавых даярак, дэльфінаў і русалак…

Цікава, што феміністычная грамада, якой рупіў айчынны літпрацэс, падзялілася ў стаўленні да кнігі Руткоўскага на два лагеры ці, як гэта назваў адзін мікраблогер з віцебскай Чортавай Барады, табары. У першым табары да ваяцкае нарады зазывалі: галёкалі пра радзімыя плямы мужчынскага вялікадзяржаўнага шаманізму і недапушчальнасць маскулін-сексісцкага рэваншу ў сучбелліце, убачыўшы ў кніжцы перабор з сімволікай якраз мужчынскай сексуальнасці пры недастатковасці ўцямных паралелей з палеалітычнымі Венерамі як першабытным сімвалам жаночае сілы. Самыя зацятыя з гэтых табарытак нават заклікалі да краўдфандынгавай кампаніі па зборы грошай на гляк цыкуты для аўтара. З другога табара чулася, што ніякіх прэтэнзій да Руткоўскага быць не можа, бо кніга напісана ў дапушчальных негалоснымі канвенцыямі межах, а, да ўсяго, аўтар умее ўласнаручна гатаваць вельмі смачныя бутэрброды, чым анічуць не саступае прызнаным класікам фемінізму ў найноўшай беларускай літаратуры.

Не з пустой ветлівасці Ягор запрасіў і тых, і гэтых сустрэцца на наступных раскопках у Юравічах, каб прынагодна пагаманіць за жыццё. Ахвяраваць дзеля гэтага Гётэборгам ці Венай прадказальна ніхто не пажадаў. Нават і ў прыхільным да лаўрэата табары. Асадачак заставаўся, але па-сапраўднаму Руткоўскага турбавала іншае. Трэба было неяк перажыць факт вяселля Марыны з Марку і не пабратацца наноў са шкляным богам. Цяжка з сетак лавецкіх выйсце знайсці вепруку.

– Ты толькі паглядзі, што ён кажа! – нервова вохкала Марына, чытаючы ў сеціве шчырае інтэрв’ю .

– Мілая, ты ж ведаеш, што я не ўмею чытаць па-беларуску, – нагадаў ёй свежапрыдбаны муж, зялёны навабранец Венерынай раці.

– Я табе перакладу зараз, – цяжка дыхаючы, вымавіла яна. – Толькі не ўпадзі. Вось: «Я даўно кахаю адну дзяўчыну. Цяпер у нас вельмі складаны перыяд. Але гэта анічуць не скасоўвае маіх пачуццяў да яе. Бог стварыў нас адно для аднаго. І што б там ні было – разлукі, жыццёвыя віхуры, матацыклетныя гонкі – мы ўсё адно будзем разам. Раней ці пазней, але будзем».