Генадзь Аўласенка - Ключ, які нічога не адмыкае (зборнік)

– Ты не Ігар!

– Ну, трэба ж! – Ігар засмяяўся, але засмяяўся адзін і таму адразу ж змоўк. – Вы гэта знарок, так? Вас раззлаваў мой жарт… і таму вы, наўмысна… Ён зноў змоўк, не дагаварыўшы.

– Ты не Ігар! – упарта паўтарыў Андрэй. – Не ведаю, хто ты… але ты не Ігар!

– Ідыёт! – закрычаў раптам Ігар, сціскаючы кулакі і робячы крок наперад. – Ты мяне ўжо «дастаў», дэбіл! І адразу ж спыніўся, убачыўшы ў руцэ Андрэя нож…

– Не падыходзь! – прашаптаў Андрэй, адчуваючы, як нешта балюча сціснулася ў грудзях, як адчайна, сутаргава нават застукала сэрца. – Лепш не падыходзь!

– Дэбіл! – паўтарыў Ігар са злосцю і незразумелым адчаем. – Ды калі б я быў якім-небудзь… тапельцам – што мне тады твой нож! Паварушы мазгамі, ідыёт! – Ён абхапіў галаву рукамі.– І я ідыёт! Знайшоў з кім жартаваць! Ён змоўк. І Андрэй таксама маўчаў, не апускаючы нажа, і маўчала Хрысціна, спалохана пераводзячы позірк з аднаго на другога. І было вельмі ціха і вельмі няўтульна на маленькай лясной палянцы.

Увайшоўшы ў пакой, ён спыніўся. Яму раптам здалося, што ўсе госці павярнуліся ў ягоны бок.

Але гэта яму толькі здалося. Ніхто нават і ўвагі не звярнуў, што на аднаго чалавека ў пакоі стала больш.

Стараючыся быць непрыкметным, ён падышоў да акна і, прыхінуўшыся да падваконня, пачаў павольна і ўважліва разглядаць прысутных.

Галоўнае – не спяшацца! Мінулы раз ён ледзь усё не сапсаваў празмернай сваёй паспешнасцю. Але і марудзіць таксама не след, бо час, такі каштоўны і такі неабходны яму зараз, ідзе і ідзе вельмі хутка… Ён зірнуў на вялікі гадзіннік на сцяне насупраць і крыху супакоіўся – часу яшчэ ставала. Толькі вось – каго выбраць?

Усяго ў пакоі было каля дваццаці чалавек, але мужчын ён адразу ж адкінуў. З імі заўсёды шмат важданіны, ды, шчыра кажучы, яму не падабаліся мужчыны. З жанчынамі прасцей ва ўсіх адносінах.

А іх у пакоі было роўна трынаццаць, чортаў тузін. І з гэтых трынаццаці ён павінен выбраць сёння адну. Адну з трынаццаці…

Яго чамусьці заўсёды вельмі хваляваў гэты момант – момант выбару. Вось яны ўсе тут, перад ім, кожная – са сваімі думкамі, сваімі праблемамі, сваімі надзеямі і спадзяваннямі, кожная са сваім уласным асабістым жыццём. І ўсе яны і не падазраюць нават, што вось тут, зусім побач, стаіць іх лёс, і нічога ўжо ад іх не залежыць. Ад яго аднаго толькі залежыць, чый лёс зменіцца ўжо сёння, так раптоўна і адразу…

Кажучы шчыра, не ўсё залежала ад яго аднаго. Трох жанчын, самых старых, тоўстых і непрыгожых, ён адбракаваў адразу. Потым, пасля нядоўгіх ваганняў, выкрасліў яшчэ чатырох – кожная з іх прыйшла сюды з мужчынам (муж? сябар?), якія так шчыльна апякалі дам свайго сэрца, так раўніва кідалі навокал пагрозлівыя позіркі, што было відавочна: гэтым чатыром нечаканае змяненне лёсу таксама не пагражае. Прынамсі, сёння.

Заставалася яшчэ шэсць жанчын. Якую ж выбраць?

– Вы дазволіце?

Цалкам захоплены сваімі думкамі, ён і не заўважыў, калі яна паспела падысці да акна. Гэта была адна з тых, каго ён пакінуў у спісе кандыдатак. Маладая, зусім яшчэ дзяўчо, даволі прыгожая, апранутая сціпла, але з густам.

– Вы не супраць, калі я крыху пастаю тут, побач з вамі? Ён усміхнуўся:

– Калі ласка! Пастаяць, пасядзець, паляжаць – з вамі я на ўсё згодны!

– Нават так?!

Яна дастала з сумачкі пачаты пачак цыгарэт, закурыла, прапанавала яму.

– Дзякую! – ён зноў усміхнуўся. – Не куру.

Дзяўчына, схаваўшы цыгарэты, моцна і глыбока зацягнулася, пасля павольна, не спяшаючыся, выпусціла дым праз ноздры. «Лепш было, калі б яна не курыла, – міжволі падумалася яму. – І што за смак яны знаходзяць у гэтым занятку? А ўрэшце, якая розніца!»

Дзяўчына яшчэ раз глыбока зацягнулася.

– Чаму вы на мяне так гледзіцё?

– Як? – Ён усміхнуўся. – Як гляджу?

– Ну… – Дзяўчына таксама ўсміхнулася, нетаропка збіла лакіраваным пазногцем з цыгарэты попел проста на падлогу і дадала: – Дзіўна неяк гледзіцё. Мне нават нядобра крыху. Гэта з-за таго, што я сама падышла да вас? З-за гэтага? Ён, працягваючы моўчкі ўсміхацца, асцярожна ўзяў у яе з рукі недакурак, выкінуў яго ў адчыненую фортку.42

– Вы падышлі да мяне толькі таму, што я вельмі жадаў гэтага. І ўвогуле, я…

У гэты час у пакоі загучала музыка.

– …я запрашаю вас на танец. Гэта вальс?

Яна кіўнула.

– Вы не супраць?

Дзяўчына зноў кіўнула і сама, першай, дакранулася да ягонай рукі. Праўда, амаль адразу ж адхапіла руку.

– У вас такія халодныя рукі! Нават не халодныя, а…