Андрэй Дзмітрук - Выкраданне чарадзея

Перайсці магічную мяжу «перагортвання» яны гэтак і не змаглі. Радыё і тэлезапыты заставаліся без адказу, быццам гразлі ў стометровым слоі празрыстага, па мерках Тартара, паветра. Цяпер і вісенне зямнога зоркалёта ў паўсотні метраў ад глебы іх не здзіўляла, хоць часам Грэхаў механічна задаваў сабе пытанне: якім чынам можна падтрымліваць амаль мільён тон без адчувальных затрат сродкаў і энергіі?..

Свяціла схілілася ад гарызонту, настаў той вечаровы час, калі промні яго плывуць паралельна зямлі, паветра здаецца запоўненым пунсовым туманам і ўсе прадметы ў ім бязважкія. Неба пацямнела, набыло падабенства з малахітавым купалам, які псавалі мільгаючыя ў розных кірунках «павуціны».

Яны вырашылі чакаць начы каля карабля, каб паведаміць на Станцыю пра свае справы. Прадпрымаць што-кольвек без рашэння навуковай Рады асцерагаліся, бо, як выказаўся Малчанаў, «гэта пагражае наступствамі, у выніку якіх мы не зможам назіраць уласнае пахаванне».

Сташэўскі дамогся, каб яны павячэралі, што яны з ахвотай і зрабілі.

— Страўнік — гэта прыбор, — абвясціў з поўным ротам Дыега Вірт, — прызначаны для сталага нагадвання чалавеку пра тленнасць яго цела.

— Існавання, — удакладніў Грэхаў.

— Цела.

— Існавання.

— Ну добра, існавання. Якое гэта мае значэнне? Хіхікайце, калі больш нічога не ўмееце, як сказаў мудрэц.

— Так яму і трэба, — з ухвалой сказаў Сташэўскі, збіраючы посуд. Грэхаў паказаў Дыега, хто ён такі, і, рабіць жа не было чаго, пачаў катаваць Малчанава пытаннямі. Адказваў камунікатар даволі ахвотна, і за нейкую гадзіну Грэхаў даведаўся пра Тартар нямала новага, са здзіўленнем выявіўшы, што і Сташэўскі і Дыега Вірт з аднолькавай цікавасцю слухаюць аповяд. Малчанаў казаў пра першыя планамерныя экспедыцыі на паверхню планеты, пра тое, як многія ўсюдыходы і лятальныя апараты зямлян знікалі без вестак і паасобныя з іх потым знаходзілі ў космасе, за межамі атмасферы Тартара, быццам даставалі з-пад прэса — так яны былі разбіты і расплюшчаны. Пра тое, як людзі сталіся асцеражнейшыя, перасталі накіроўваць экспедыцыі на лятаючых машынах, потым і зусім перасталі выходзіць з караблёў, пасылаючы адны аўтаматы. Але і аўтаматы зніклі. Планета здавалася населенай нагэтулькі агрэсіўнымі жыхарамі, што ўмяшаўся спецаддзел КАВС і забараніў наогул пасадкі на планету. Вучоныя вымушаны былі задавальняцца толькі зондамі-аўтаматамі і назіраннямі з бяспечных арбіт: ні «павуціны», ні «цікаўнікі», ні пластуны і так званыя «шэрыя прывіды» ніколі не выходзілі за межы іанасферы Тартара, за дзей, якія яўна не належалі да работнікаў патрэбнай у дадзены момант спецыяльнасці.

Экран часта перакрываўся хвалямі перашкод, гэта спрычынялі «павуціны», аднаго ж разу праляцеў «цікаўнік», які цягнуў за сабой хвост радыеактыўнага газу і пылу, у выніку чаго прыём стаўся наогул немагчымы, і давялося пераязджаць на іншае месца, далей ад Горада і «павуцін». Пасля таго як яны паведамілі на Станцыю ўсю інфармацыю, якой валодалі, там пэўны час радзіліся, і нарэшце Кротас, больш нервовы, як звычайна, — у яго перасмыкалася шчака, якую ён увесь час расціраў, саромеючыся, — сказаў глухаватым голасам:

— Вам, напэўна, давядзецца сутак на двое затрымацца на паверхні. Прыкладна а дванаццатай начы мы пастараемся ў ваш квадрат пасадзіць глыбокі зонд-аўтамат... — Кротас выслухаў падказку і працягваў: — У яго вы пакладзяце аналізатар поля, фізікі надаюць яму вялікае значэнне, дадасце машынны інфармблок і крышталі запісаў. Ну а праз суткі-двое мы паспрабуем выцягнуць вас, калі нічога не зменіцца... Хвіліну... З вамі хоча пагаварыць намеснік старшыні Камітэта выключэннем тых выпадкаў, калі «павуціны» выкідвалі ў космас закапсуліраваныя ядзерныя выбухі. Але і без непасрэднай камунікацыі людзей з паверхняй планеты было адкрыта гэтулькі здзіўляючых з'яў, што на доследы іх не хапала спецыялістаў...

— Масконы, — кіўнуў Сташэўскі, — поклады трансуранаў.

— Чорныя вывяржэнні, — дадаў Дыега.

— Усё не пералічыш, — працягваў Малчанаў, парыў якога затухаў. — Шмат прынадных знаходак, з-за якіх кантакт з абарыгенамі больш як пажаданы, але... вы бачыце сітуацыю. Самы магутны з караблёў разведфлоту закапсуліраваны кімсьці і чымсьці, і мы не ведаем ні першага, ні другога. І, баюся, не даведаемся. Што?

— Даведаемся, — прамармытаў Сташэўскі і ўключыў канал сувязі. Ноч ужо ўладарыла. Горад і «павуціны» расквеціліся сваёй прывіднай ілюмінацыяй, нагадваючай зямныя паўночныя ззянні, і адно гранёны цыліндр карабля, на траціну пагружаны ў белае воблака туману, бачны ў вельмі зручным ракурсе, здаваўся абсалютна чорны. Грэхава падмывала спытацца Малчанава, ці ведае ён, дзе зараз Грант, той камандзір зоркалёта, што яго ўратаваў? Як ён да яго ставіцца? Чаму вярнуўся да Тартара, планеты, што забрала ў яго шмат сяброў? Як атрымалася, што з экіпажаў двух зоркалётаў, што сустрэліся на планеце, жывымі засталіся толькі чацвёра? Але спытацца так і не адважыўся. У гэты час арыентаст намацаў Станцыю, і відэом сувязі адкрыў ім уваход на камандны пункт спадарожніка.