Андрэй Дзмітрук - Выкраданне чарадзея

— Так, — вымавіў Сташэўскі. — Нерашучасць — сімптом няўдачы, а ісці да карабля мы абавязаны. Ці, можа, хтосьці думае інакш?

Мяжу, уздоўж якой размясціліся «грыбы», што шугалі агнём, яны праехалі без усялякіх эксцэсаў. Іанізацыя пайшла на спад, чырвоныя агні індыкатараў пацямнелі. Карабель вырастаў у памерах. Без адтулін, шчылін і дробных дэталей шэры маналіт, ён быў суровы і маўклівы, ён быў падобны на манумент, на гіганцкі помнік самому сабе, на гару мёртвага металу, застылага невысока над глебай... Вось такія параўнанні лезлі ў галаву Грэхава.

Але карабель не мог быць мёртвы, ён быў абавязаны быць жывы, стогн яго паўтараўся кожныя паўхвіліны: «...Увага! Выкідваю...», маўчанне, шолах, скрыгат, і зноў той жа стогн або ўскрык, паўтораны аўтаматам, цяпер Грэхаў у гэтым не сумняваўся.

Да карабля заставалася менш за паўкіламетра, яны ўсё спрабавалі зразумець, чаму ён відаць як праз слой тоўстага шкла, як раптам шкло гэтае ўспенілася і разляцелася ў бакі белымі ніткамі рознай таўшчыні. Ніткі былі скручанымі ў рулоны «павуцінамі», яны круцілі карусель вакол карабля з хуткасцю, у выніку якой «размазваліся» да нябачнасці. Яны зрабілі аднолькавы піруэт у паветры, разгарнуліся і завіслі над караблём лесвічкай, адна над другой, а самая першая з іх, быццам адчуўшы набліжэнне чужынцаў, раптам павольна паплыла да іх і накрыла слабым ажурным ценем. І зноў паўтарыўся той дзіўны эфект, што суправаджае з'яўленне «павуцін»: «унутры» Грэхава забіліся, зашапталіся невыразныя чалавечыя галасы, ён адчуў ціск звонку на скроні, які змяніўся паколваннем у патыліцы, а потым па ўсёй галаве. Здалося, што бачыць ён зыбкія празрыстыя контуры нейкіх прадметаў, потым на іх накладваюцца каляровыя ўспышкі і нешта яшчэ вялізнае, нераспазнавальнае, як яма, у якую ўваліўся танк. Ён зрабіў высілак, прывід растаў, толькі шэпт не знікаў і казытліва паколвала скуру на патыліцы, і гэта было нават прыемна.

Паўз іх праплыла яшчэ адна велізарная «сетка», горб якой апусціўся нізка над галавой. Давялося адступіць убок, каб размінуцца з «сеткай» на добрай алегласці. Мясцовасць прыкметна паніжалася, танк спускаўся ў глыбокую варонку, цэнтр якой, па разліках Грэхава, павінен быў знаходзіцца дзесьці амаль пад караблём. Глеба варонкі была дзіўнага рыжага колеру, быццам усю яе пакрыла ржа, нічога асаблівага на ёй не было.

Грэхаў сабраўся павялічыць хуткасць, і ў гэты момант яго быццам вывернулі, як апратку. А калі ён ачнуўся ад незразумелага забыцця, выявілася, што танк караскаецца ўгору па схіле варонкі, зусім недарэчным чынам павярнуўшыся да зоркалёта кармой.

Таварышы выглядалі гэтак жа прыгнечана, як і ён, і гэтая акалічнасць дазволіла Грэхаву зрабіць выснову, што метамарфоза адбылася з усім танкам, а не толькі з ім адным.

— Паварочвай назад. Паспрабуем яшчэ раз. Грэхаў павярнуў «Мастыф», на малой хуткасці пакаціў уніз, і прыкладна ў тым жа самым месцы ўладарная, але мяккая рука павярнула яго з ног на галаву, патрымала і апусціла. Танк зноў быў павернуты кармой да карабля. Яны паспрабавалі падысці да яго ў другім месцы, у трэцім, і ўсюды іх чакала тое ж самае: таемным чынам танк апынаўся павернуты на сто восемдзесят градусаў да кірунку руху. Іх не пускалі да карабля. Хто — невядома, але спосаб быў нагэтулькі просты і красамоўны, што не зразумець яго было немагчыма.

У апошні раз павярнуўшы машыну, Грэхаў спыніў яе каля вялізнай дзіркі, што ішла некуды ў нетры планеты. Маторы змоўклі, і сталася зусім ціха. Толькі перад вачыма ўсе яшчэ плыло, быццам яны працягвалі рухацца.

Тры гадзіны праляцелі ў марных спробах наблізіцца да карабля на адлегласць бліжэй як тыя няшчасныя сто метраў, якія ім засталося прайсці. Дайшло да таго, што Сташэўскі пры маўклівай згодзе Малчанава выпрабаваў на нябачнай сцяне, якая выкручвала навыварат, усе віды зброі танка аж да тыямата. Разрады лазераў і дэфарматараў паглыналіся гэтым асяроддзем бясследна, а промень тыямата, дрыжачае блакітнае бруенне атамнага распаду, выклікаў ланцужок зыркіх зялёных успышак у «павуцінах», што віселі этажэркай над караблём. Там, угары, узнялася ціхая паніка, «павуціны» парушылі строй, захісталіся, але да іх далучыліся сабраты, што вольна плавалі паблізу, і становішча стабілізавалася. На ціхі шэпт у вушах Грэхаў ужо не рэагаваў, толькі часам заўважаў іншыя з'явы: то глухнуў беспрычынна, то ўсе прадметы пачыналі здавацца яму скрыўленыя або пляскатыя, часам мутнеў зрок. Адно толькі ратавала і адцягвала — ён быў заняты работай.