— Масконы.
Гэта былі загадкавыя канцэнтрацыі мас — масконы на жаргоне планетолагаў. Выяўлялі іх, як і яны, па тым, што павялічвалася гравітацыйнае поле.
Праехалі голую пустэльную мясцовасць, абкружаную толькі блізкім размытым гарызонтам. Край неба на ўсходзе стаў чыста аранжавы і святлеў цяпер на вачах, распальваючыся да жоўтага свячэння. А на захадзе, куды адышла ноч, усё яшчэ стаяла, зліваючыся з гарызонтам, фіялетавая цемра.
Блакітнае плато з плямамі ўкрапін, з рэдкімі скаламі, што тырчалі, як пальцы, спускалася ўступамі ў прасторную катлавіну, далёкі край якой губляўся ў смузе атмасферы. Дзесьці там, кіламетраў за сорак, размяшчаліся дзве дзіўныя па форме ўпадзіны: След Чаравіка і Другі След, у адной з якіх, ва ўпадзіне Другі След, стаяў адзін з буйнейшых Гарадоў планеты, а побач з ім карабель з камунікатарамі, канчатковая мэта іх шляху... Можна было паспрабаваць злавіць хвалю маяка, тую самую, з «...Увага! Выкідаю...», але маяк быў востраскіраваны, аварыйны, а магутнасць яго бакавых пялёсткаў выпраменьвання наўрад ці прабівала тутэйшую атмасферу на сорак кіламетраў.
Сташэўскі трохі пажвавеў, хуценька пачасаў падбародак і сказаў:
— Мне здаецца, што ў той момант... калі ўзарваўся «цікаўнік»... а вы белыя і цёпленькія... праўда, і я ледзь не самлеў... — Ён памаўчаў, хмыкнуў.
— Не цягні, Святаслаў, — з дакорам вымавіў Дыега Вірт.
— Так... мне здалося, што згары на нас упаў «шэры прывід»...
— Шэрае воблака, што прасвечвае па краях? — хутка сказаў Малчанаў.
— Так. Раней я, вядома, не бачыў яго, але па апісаннях...
— Гэта ён. Дзіўна, не першы раз «шэрыя прывіды»... — Малчанаў абарваў свае словы і змоўк.
Малчанаў працягваць не збіраўся, і Грэхаў сам задаў пытанне, хутчэй рытарычнае, бо ў сапраўднасці не гэта займала яго: — А што такое наогул Горад?
— Зачараванае царства, — зрабіў здагадку Дыега Вірт, — злых чараўнікоў тут процьма.
— Паводле Галкіна, гэта калектыўны арганізм, маючы інтэлект, — нягучна вымавіў Малчанаў. — Зрэшты, так думаюць амаль усе вучоныя. І я таксама, — падумаўшы, дадаў ён.
— Вось табе тваё царства, — усміхнуўся Сташэўскі. — Гэта называецца «ўмярцвенне цудоўнай гіпотэзы агідным фактам».
Усміхнуўся і Малчанаў.
— Ну, да фактаў яшчэ далёка.
Грэхаў перадаў кіраванне камандзіру, бадзёра пацікавіўся наконт агульнага апетыту і схадзіў у адсек харчавання. Там ён зрабіў чатыры двухпавярховыя бутэрброды з тыіксам, гарачым, толькі што вырабленым, з румянай карычневай скарыначкай, дастаў з халадзільніка чатыры тубы з вінаградным і гранатавым сокам, нагрувасціў усё гэта на падносе і панёс у кабіну.
За той час танк увайшоў у паласу «лесу». Расліны дзіўных формаў, то ў выглядзе гіганцкай шапкі пушыстых блакітных нітак, то ў выглядзе мноства шароў са зблытанай «воўны» сіняга ці блакітнага колеру, раслі не густа, але дзякуючы сваім памерам стваралі ўражанне непраходных нетраў.
Сташэўскі вёў машыну амаль напрасткі, і вонкавыя дынамікі даносілі часты трэск і хруст, быццам яны трушчылі шкло.
— Крышталікі кварцу, — вытлумачыў Малчанаў, гледзячы на «дрэвы». — Незвычайная крышталізацыя, ці не так?
— Ды ўжо ж... — адгукнуўся Сташэўскі.
Праз некалькі хвілін «лес» скончыўся, і пайшла суцэльная паласа рыжай, надзвычай рыхлай глебы. Хуткасць адразу ўпала, давялося павялічыць цягавую магутнасць.
Неба пацьмянела, стала жоўтае і нагадвала цяпер смугу размытых дажджом воблакаў, што спусцілася амаль на галаву. Зыбкае і пухнатае свяціла ціхенька ўсплывала з-за невыразнай лініі гарызонту, выглядам сваім яно магло прывесці ў стан меланхоліі.
Сташэўскі ўжыў новы арыентаст, што аўтаматычна накіроўваў антэну прыёмаперадатчыка ў бок Станцыі, паспрабаваў розныя рэжымы, але канал прыёму поўнасцю перакрываўся хвалямі перашкод, а ці чуюць іх на Станцыі, яны не ведалі.
Танк скаціўся ў вузкую даліну паміж градамі крышталічных стометровых астанцоў і нырнуў у воблака кісейна-жоўтага туману, дакладней, не туману, а смугі, бачнасць у якой моцна пагоршылася. Вакол прадметаў зазіхацелі светлыя арэолы, што ўскладнялі арыентаванне.
Прыкінуўшы свае магчымасці, Грэхаў перавёў сістэму бачання на радарны зрок. На агульным экране абазначыўся нешырокі авал, у якім той жа пейзаж змяніў колеры ў самых нечаканых спалучэннях. Смуга знікла, гасячы арэол.
На карце вылічальніка ўспыхнулі каардынаты танка. Да мэты засталося трохі больш за трыццаць кіламетраў напрасткі. Яны ўжо спусціліся ў дзіўную даліну, у форме чаравіка, нармальнага чаравіка, толькі ненармальных памераў. Быццам велізарны, пяцісоткіламетровага росту дзяцюк саскочыў на планету, пакінуў два сляды глыбінёй у кіламетр і знік, загадзя пасмяяўшыся з бясплённых спроб людзей вытлумачыць форму ўпадзін ад яго валатоўскіх ног. Са Станцыі яны праглядаліся досыць выразна, і ў калідорах Грэхаў бачыў малюнкі жартаўнікоў, што намалявалі меркаваны воблік асілка. Адзін з іх быў дужа падобны на Ляваду, і, на яго погляд, гэта было не надта дасціпна.
Читать дальше