Андрэй Дзмітрук - Выкраданне чарадзея

Раскрываючы свае «цуды», ноблы не баяліся і здзівіць мяне, гэта значыць выклікаць у мяне пачуццё звышнатуральнасці, — яны былі перакананыя, што не выклічуць; інакш кажучы — проста ведалі, што я не зразумею, але не стану шукаць звышнатуральных прычын, што мы, зямляне, не палічым незразумелае за звышнатуральнае і не будзем падаць ніц, як падалі перад зіхаценнем маланак і ўдарамі перуноў нашы далёкія продкі. Так, добра яны ведаюць нас, гэтыя ноблы. І цяжка ім было памыляцца адносна мяне, істоты, якая назірае з транскамунікатарам у руках — вядома, недасканалым з іх пункту гледжання, але ўсё ж здольным аўтаматычна перакладаць незнаёмую мову.

Такім чынам, яны зрабіліся нябачныя, а я пачаў чакаць іх з'яўлення і пакуль што раздумваў над убачаным і пачутым. Я думаў над гіпотэзай — «ноблы прэтэндуюць на нашу Зямлю». Магчыма, Н-6813 меншая за Зямлю і ноблаў, па ўсёй верагоднасці, менш, чым нас. Аднак узровень ведаў і тэхнічныя магчымасці робяць іх намнога больш магутнымі. Ім у сябе цесна, і гэта сур'ёзная акалічнасць. Адсюль наша задача: хутчэйшае і мацнейшае аб'яднанне на падставе лепшага, што ёсць у лепшых з нас. «За рукі возьмемся, сябры», як сказаў паэт мінулага веку.

Але ёсць і другая гіпотэза: «ноблы шукаюць з намі кантакту, які разумеюць адпаведна сваёй лагічнай сістэме». І калі яны пакуль яшчэ не ідуць на непасрэдны дыялог, то таму толькі, што не маюць дакладных і поўных, на іх думку, ведаў пра нас. Адным словам, праяўляюць асцярожнасць.

Магчыма (і да гэтага я схіляюся ўсё больш), справа не ў адной асцярожнасці, а і ў тым, што ноблы неаднолькавыя, гэта значыць — мысляць неаднолькава. Адны больш ваяўнічыя, кажучы нашай мовай, і прагнуць атрымаць жыццёвую прастору сілай, другія ж, мяркуючы па ўсім, настроены інакш. Гэта значыць, паміж першымі і другімі няма поўнай згоды, што, трэба думаць, таксама затрымлівае ажыццяўленне іх планаў.

Такі вывад напрасіўся ў мае разважанні, калі я думаў пра Настаўніка юнакоў, які пажыў ужо на Зямлі і якога немагчыма адрозніць ад чалавека. Яго погляд, паводзіны, яго словы... Няма сумнення, што ён належыць да другіх у маім умоўным, прыблізным іх падзеле.

Я ўвесь час адчуваю, што паміж ім і мною нібы тэлепатычная сувязь. Ён заўсёды як быццам падказвае мне: вось тут трэба засяродзіць увагу, а тут — аслабіць, зразумейце маю працу правільна, гэта сур'ёзна. А я быццам падтакваю, прашу тут запаволіць, там паскорыць...

Урэшце, час: я адчуў невыразны сігнал, зараз яны працягнуць...»

Божа мой, яны яму марочаць галаву, а ён ім падтаквае.

Цяжкавата тут, пасля гэтага месца «Запісак», не западозрыць нашага Пасвячонага ў залішняй даверлівасці і мяккасардэчнасці. Але што зробіш: ён — Пасвячоны.

Магутны Арол перажываў першыя дні бяссмерця. Цялесных змяненняў ніякіх не было, толькі ўсярэдзіне нібы нешта спынілася і зацвярдзела. Не адчувалася і прыліву сіл, на які ён так разлічваў. Затое з'явіліся дасюль незнаёмыя, якія нарасталі, быццам прыступы, адчуванні пазачасавасці і абыякавасці да ўсяго. Ён ужо не харашыўся перад люстэркам, не сачыў за сваёй знешнасцю, а хадзіў з апушчаным хвастом і валочачы крылы; апярэнне яго звалялася і набыло той неканкрэтны колер, які звычайна лічыцца адзнакай або поўнай адлучанасці ад надзённага, або — хваробы. Ён ужо амаль не выходзіў са спальні, і спатрэбілася зусім мала часу, каб ён яшчэ адвык мыцца, праветрываць пакой і лічыцца з тым, што ад яго кепска пахне. Ціхі Дзяцел збянтэжана адварочваў сваю доўгую дзюбу і даваў інфармацыю, амаль не раскрываючы яе. Ён даносіў на Аракульку, але Магутны Арол адмахваўся:

— Не мароч мне, нарэшце, галавы.

І той таропка пакідаў яго.

Спачатку Магутны Арол цешыў сябе думкай, што будзе жыць вечна, ВЕЧНА! Аднак неўзабаве ён так асвойтаўся, што пачуццё «вечнасці» зусім прапала, і замест яго ўзніклі пустата і холад, а ўсё, што адбываецца наўкола, здавалася міражом або выдумкай. І яму было дзіўна, што нехта ўваходзіць, кажа «Ваша Недаступнасць», прыносіць абед, і толькі потым аслаблая памяць падказвала імя таго, хто ўваходзіў, — «Сокал».

А ўладанні яго канчаткова заняпалі: амаль усё жывое вымерла, рэкі перасохлі, як быццам яны тут і не цяклі ніколі. Потым пайшлі яшчэ і пажары: у адным месцы загарэлася ад навальніцы і так полымя пачало шугаць ва ўсе бакі, што не суняло яго ні дажджом, ні паводкай. Пасля гэтага зямля зрабілася роўная, чыстая і цёмная. Дарэмна над папялішчам рыскалі шулёнкі — ні адно стварэнне не трапляла на вочы, ні адзін рух жыцця не ажыўляў пустыні. Толькі вецер паднімаў слупы попелу і пылу, і яны, упіраючыся ў неба, ламаючыся і ўючыся, несліся да мора. І шулёнкі прыляталі ні з чым, ачмураныя спякотай і жахам, і Старэйшы Сокал забіваў каго-небудзь з іх і нёс Яго Недаступнасці на абед. З гэтай прычыны шулёнкі пачалі ў вялікім страху разлятацца: адны стараліся прабіцца за мора, другія — праз пажарышча, але большая частка гінула, бо прасторы былі шырокія, а шулёнкі знясіленыя.