Джон Толкін - Хобіт, або вандроўка туды і назад

Але ж хобіт быў надта занепакоены ды адчуваў сябе дрэнна, таму доўгі час нічога з яго выцягнуць не здолелі. Абдумаўшы ўсё зноўку, ён шкадаваў, што распавёў цмоку некаторыя рэчы, і паўтараць іх не спяшаўся. Стары дрозд сядзеў непадалёк на скале, схіліўшы галаву на бок і, здавалася, уважліва слухаў, пра што гаворка. А Більбаў настрой, безумоўна, сапсаваўся звыш усялякай меры, таму што (уявіце толькі сабе!) ён схапіў камень ды шпурнуў у птушку. Тая адляцела ўбок і зноў вярнулася на сваё месца.

— Каб яго! — сказаў Більба змрочна. — Бачу, ён слухае, і погляд мне ягоны зусім не падабаецца.

— Пакінь яго ў спакоі! — сказаў Торын. — Дразды — птушкі добрыя і заўсёды ставіліся да нас добра. А гэты — вельмі стары дрозд, магчыма, апошні нашчадак старажытнай пароды, якая звычайна жыла тут; мой бацька з дзедам прыручылі іх. Дразды тыя былі чароўным і даўгавечным племем, і, магчыма, гэты жывы яшчэ з тых часоў — дзве ці болей соцень гадоў таму. Людзі з Дэйла неяк навучыліся разумець іх мову і выкарыстоўвалі іх у якасці пасланцаў да людзей з Возера і нават далей.

— Ну, для людзей з Доўгага Возера ў яго будуць навіны, калі ён па іх прыляцеў, — сказаў Більба. — Хоць і не думаю, што там засталося шмат людзей, якія б цікавіліся мовай драздоў.

— Што ж здарылася? — закрычалі гномы. — Хутчэй, рас-павядай хутчэй!

Більба і распавёў пра ўсё, што здолеў успомніць, ды сазнаўся, што дрэннае падазрэнне мае наконт выніку сваіх словаў. Бо цмок шмат пра што здагадаўся з ягоных загадак, а таксама праз лагер і поні.

— Упэўнены, ён ведае, што з'явіліся мы з Азёрнага Гораду і карысталіся дапамогай адтуль. I ёсць у мяне жудаснае прад-чуванне, што наступны ягоны рух будзе менавіта ў тым напрамку. Не трэба, зусім не трэба было казаць пра вершніка на бочках, бо нават і сляпы трусік у гэтых мясцінах, пачуўшы пра бочкі, падумае пра Азёрны Горад.

— Ну, цяпер ужо нічога не зробіш. Дый цяжка не памыліцца, калі размаўляеш з цмокам, гэтак я чуў, — сказаў Балін, жадаючы супакоіЦь хобіта. — Мне здаецца, ты вельмі добра правёў раз-мову. У любым выпадку, даведаўся вельмі шмат карыснага і назад вярнуўся жывы. А гэта якраз тое, чым не кожны можа пахваліцца пасля гутаркі.з цмокавым племем. Гэта ж проста цуд, што вы даведаліся пра дзірку ў дыямантавай камізэльцы старога гада.

Так гутарка змяніла напрамак, і ўсе пачалі абмяркоўваць розныя спосабы забойства цмокаў:,гістарычныя, міфічныя і ўвогуле сумнеўныя, розныя тыпы ўдараў, цясаў і падколаў, хітрыкі, манеўры, стратэгіі і прыёмы, пры дапамозе якіх тыя забойствы здзяйсняліся. Усе пагадзіліся на тым, што сонным цмока не так лёгка застаць, як здавалася, і спроба пырнуць ці падкалоць цмока нават у сне з большай верагоднасцю скончыцца катастрофай, чым дзёрзкая атака з фронту. I ўвесь час, пакуль размаўлялі, дрозд уважліва слухаў, а калі надышла цемра і паказаліся зоркі, ціха расправіў крылы ды паляцеў. I ўвесь час, пакуль гутарылі, а цені падаўжаліся, Більба рабіўся ўсё больш і болыіі неспакойны, і падазрэнні ягоныя раслі і ўзмацняліся.

У рэшце рэшт, ён перапыніў гномаў:

— Я ўпэўнены, сядзець тут вельмі небяспечна І зусім бессэнсоўна. Цмок спаліў усю прыемную зеляшну, і ўвогуле, надышла ноч, цёмная і халодная. Нутром чую, Драк зноў сюды з 'явіцца. Ён ведае, якім чынам я трапіў да ягонага логава, і можаце мне верыць — ён здагадаўся, дзе другі канец тунеля. Ён гэты схіл у пясок разнясе, каб пазбавіцца ад нечаканых візітаў з нашага боку. А калі разнясе разам з намі, будзе асабліва задаволены.

— Надта вы змрочны, спадар Торбінс! — сказаў Торын. — Чаму ў такім выпадку Драк не заваліў ніжняга канеца тунелю, калі так імкнецца не пусціць нас да сябе? А калі б заваліў, мы пачулі б.

— Не ведаю, не ведаю. Спачатку ён, верагодна, жадаў мяне зноў звабіць, а цяпер, магчыма, чакае вынікаў сённяшняга начнога палявання. А можа, не пажадаў псаваць сваю спальню. Давайце не будзем спрачацца! Кожную хвіліну Драк можа з'явіц-ца, адзіная наша надзея — зайсці як мага далей у тунель ды за-чыніць дзверы.

Так ён адчайна прамаўляў, што нарэшце гномы паслухалі, хоць і не спяшаліся зачыніць дзверы. Зачыніць проста, а хто ведае, ці адамкнеш ізноў? Апынуцца ж у месцы, адзіны выхад з якога ляжыць праз логава цмока — такое нікому асабліва не падабалася. I так ціхутка было навокал, і ў тунелі, і юнкі. Таму доўп час гномы сядзелі непадалёк ад напалову адчыненых дзвярэй ды гутарылі.

Размова павярнулася да агідных цмокавых словаў пра гномаў. Більба жадаў бы ніколі Іх не чуць альбо паверыць цяпер цалкам і беспаваротна ў гномаву сумленнасць. Нібы не думалі зусім гномы пра тое, што здарыцца пасля здабычы скарбаў.