Джон Толкін - Хобіт, або вандроўка туды і назад

Торына прывялі да караля. Кароль сувора зірнуў на яго ды задаў мноства пытанняў. А ў адказ пачуў толькі, што Торын памірае з голаду.

— Чаму ты ды твае прыспешнікі тройчы спрабавалі напасці на мой народ падчас свята? — спытаў кароль.

— Мы не нападалі на іх, — адказаў Торын. — Мы прыйшлі прасіць ежы, бо паміралі з голаду.

— Дзе твае сябры цяпер, і што яны робяць?

— Не ведаю. Хутчэй за ўсё, паміраюць з голаду ў лесе.

— Што ж вы рабілі ў лесе?

— Шукалі ежу ды пітво, бо паміралі з голаду.

— Ды што ж вас увогуле прывяло ў лес? — спытаў кароль, раззлаваўшыся.

Тут Торын сціснуў вусны і слова болып не вымавіў.

— Добра, — сказаў кароль. — Выведзіце яго ды трымайце добра, лепш за ўсё ў моцнай каморы, пакуль не адчуе больш ахвоты распавесці праўду. Няхай хоць сотню гадоў прасядзіць.

Вось так апынуўся ў каралеўскай турме небарака Торын і, калі досыць ад'еўся ды падзякаваў лёсу й эльфам за нядрэннае харчаванне, пачаў цікавіцца, што ж здарылася з ягонымі няшчас-нымі сябрамі. I даведаўся даволі хутка. Але ж пра гэта будзе расповед у наступнай частцы. Там пачнецца іншая прыгода, у яюй хобіт зноў выявіў самым адметным чынам сваю карыснасць.

На наступны дзень пасля бойкі з павукамі Більба і гномы "зноў, адчайна і безнадзейна, паспрабавалі знайсці выхад. Ранкам яны падняліся, ледзь трымаючыся на нагах ад голаду й смагі. Паспрачаліся крыху наконт таго, у якім баку сцежка, дый пайшлі, куды захацелі восем з трынаццаці. Але даведацца, чыя была рацыя, ім так і не давялося. Змрочны лясны дзень зноў паціху рабіўся паўнюткай начной чарнатой, калі знянацку побач успыхнула мноства паходняў, быццам сотні чырвоных зор навокал. 3 цемры скочылі Лясныя эльфы з лукамі й дзідамі напагатове і загадалі гномам спыніцца.

Пра бойку і думаць было немагчыма. Нават калі б гномы не былі ў такім стане, што палон здаваўся ім шчасцем, са зброі недарэкі мелі толькі маленькія нажы. А што нажы супраць эль-фавых стрэлаў? Эльфы здольныя пацэліць у цемры ў птушынае вока. Так што гномы пакорліва спыніліся ды паселі на зямлю ў чаканні — апроч Більба, які хуценька насунуў на палец пярсцёнак ды скочыў убок. I таму, калі эльфы павязалі ды пералічылі па-лонных, хобіта і не ўлічылі, і не звязалі.

Яны і не чулі, пакуль вялі палонных па лесе, як хобіт спрытненька ішоў за імі на бяспечнай адлегаасці ад святла паходняў. Гномам пазавязвалі вочы, але можна было пра тое і не клапаціцца — Більба і з шырока расплюшчанымі вачыма не бачыў, куды рухаецца, а адкуль пачаўся рух, ні ён, ні гномы не ведалі. Давялося напружыцца, спяшаючы за паходнямі, бо эльфы прымушалі гномаў ісці з усёй магчымай спрытнасцю, дарма што тыя былі аслабелыя ды стомленыя. Кароль загадаў спяшацца. Раптам паходні спыніліся. Хобіт хуценька падкраўся пабліжэй — і ў час! Бо эльфы пераходзілі мост, што выводзіў да дзвярэй каралеўскай крэпасці. Пад мостам хутка і шумна струменілася цьмяная вада, а над другім краем узвышалася брама, якая зачыняла ўваход у вялізную пячору. Брама ўрэзалася ў круты схіл, зарослы лесам. Вялізныя бярозы спускаліся да самай вады, нават акуналі ў струмень карані.

Эльфы прагналі палонных цераз мост, але Більба прыпыніўся ў хваляванні. Зусім, зусім не падабаліся яму ні пячора, ні брама. Ён вырашыў не пакідаць таварышаў якраз тады, калі апошнія эльфы ўжо заходзілі за браму. Хобіт ледзь паспеў прашмыгнуць за імі, і вялікія каралеўскія дзверы з бразгатам зачыніліся за ягонай спінай.

Падземныя праходы асвятляла чырвонае полымя паходняў. Эльфы-вартаўнікі спявалі, ідучы пакручастымі, перакрыжаванымі праходамі, паганяючы перад сабой рэха. Тунелі каралеўскага палацу не былі падобныя да гоблінскіх: меншыя, не такія глыбокія, і дыхалася там лягчэй. У вялікай залі з калонамі, што высеклі разам з заляй у горнай тоўшчы, на разным драўляным троне сядзеў кароль з разным дубовым посахам у руцэ. Надышла восень, і таму галаву караля вянчала карона з ягадаў ды пачырванелага лісця. Увесну ён насіў карону з лясных кветак.

Палонных прывялі да яго. Хоць ён і зірнуў на іх сувора, але загадаў развязаць, бо былі яны стомленыя і знясіленыя.

— У маім доме вяроўкі ім не патрэбныя, — сказаў ён. — Чароўная брама нікога не выпусціць адсюль без майго дазволу.

Доўгі час кароль уважліва і дбайна выпытваў у гномаў, хто такія і што робяць, куды мелі намер трапіць і адкуль ідуць, але пачуў ад іх не больш за тое, што расказаў Торын. Гномы мелі найгоршы настрой, злаваліся і нават не спрабавалі быць ветлівымі.