Isaac Asimov: Narodziny Fundacji

— Chcesz powiedzieć, Wando, że szukałem na całym Trantorze kogoś o twoich umiejętnościach, a on był tu z nami przez ostatnie kilka miesięcy, tylko o tym nie wiedzieliśmy?

Hari Seldon nie dowierzał wnuczce. Drzemał w solarium, kiedy Wanda i Palver obudzili go, by podzielić się zdumiewającymi wieściami.

— Tak, dziadku. Pomyśl o tym. Nigdy nie miałam okazji poznać Stettina. Najczęściej przebywałeś w jego towarzystwie poza budynkami Projektu, a ja większość czasu spędzałam w moim biurze, pracując nad Pierwszym Radiantem. Kiedy mieliśmy się spotkać? Prawdę mówiąc, raz nasze ścieżki skrzyżowały się i rezultat był wspaniały.

— Kiedy to było? — spytał Seldon, usiłując coś sobie przypomnieć.

— Kiedy przesłuchiwano cię po raz ostatni, przed sędzią Lih — odparła natychmiast. — Pamiętasz tego naocznego świadka, który przysięgał, że ty i Stettin zaatakowaliście tych troje złodziejaszków? Pamiętasz, jak się w końcu załamał i wyznał prawdę… i nawet sam nie wiedział, dlaczego to zrobił? To ja i Stettin zmusiliśmy go. Oboje wpływaliśmy na Riala Nevasa, by cię oczyścił. Początkowo upierał się przy swoim zeznaniu. Wątpię, by w pojedynkę któreś z nas mogło go zmusić do wyznania prawdy. Ale kiedy jesteśmy razem — popatrzyła nieśmiało na Palvera, który stał nieco z boku — mamy niezwykłą siłę!

Hari Seldon wysłuchał tego i wyglądało na to, że chce się odezwać. Jednak Wanda kontynuowała:

— Zamierzamy spędzić to popołudnie, sprawdzając nasze zdolności umysłowe, oddzielnie i razem. Z tego, co odkryliśmy do tej pory, wynika, że zdolności Stettina są nieco mniejsze niż moje: daję mu pięć w mojej dziesięciopunktowej skali. Ale jego pięć i moje siedem daje nam dwanaście! Pomyśl o tym dziadku. To niezwykłe!

— Nie widzi pan tego, profesorze? — spytał Palver. — Wanda i ja jesteśmy tym przełomem, którego pan szukał. Możemy pomóc panu przekonać wszystkie światy o wadze psychohistorii, możemy pomóc panu znaleźć innych ludzi podobnych do nas. Dzięki nam psychohistoria może wejść na właściwe tory.

Seldon spoglądał na tych dwoje młodych ludzi. Ich twarze jaśniały blaskiem młodości, rozpierały ich wigor i entuzjazm, a to podziałało jak balsam na jego stare serce. Może jednak jeszcze nie wszystko stracone? Myślał, że nie przeżyje tej ostatniej tragedii, śmierci syna i zaginięcia synowej oraz wnuczki, ale teraz widział, że Raych żyje w Wandzie. A w Wandzie i w Stettinie, co także zrozumiał, żyje przyszłość Fundacji.

— Tak, tak — zgodził się, kiwając energicznie głową. — Chodźcie, pomóżcie mi wstać. Muszę wrócić do biura, by zaplanować nasz następny krok.

— Proszę wejść, profesorze Seldon — powiedział lodowatym tonem Tryma Acarnio.

Hari Seldon, któremu towarzyszyli Wanda i Stettin, weszli do imponującego biura Naczelnego Bibliotekarza.

— Dziękuję — powiedział Seldon, sadowiąc się w fotelu naprzeciw Acarnia siedzącego za olbrzymim biurkiem. — Chciałbym panu przedstawić moją wnuczkę Wandę i mojego przyjaciela Stettina Palvera. Wanda jest jednym z najcenniejszych członków Projektu Psychohistorii, a jej specjalnością jest matematyka. Stettin zaś, no cóż, Stettin zamierza zostać psychohistorykiem, kiedy nie będzie pełnił obowiązków mojego ochroniarza. — Seldon zachichotał radośnie.

— To wszystko bardzo pięknie, profesorze — powiedział Acarnio zdumiony dobrym humorem Seldona. Oczekiwał, że profesor przyjdzie do niego na klęczkach, błagając o jeszcze jedną szansę i specjalne przywileje w bibliotece. — Nie rozumiem jednak, dlaczego chciał się pan ze mną spotkać. Chyba rozumie pan, że nasze stanowisko się nie zmieniło: nie możemy pozwolić, by bibliotekę łączono z kimś tak nielubianym przez rzesze. Jesteśmy przecież biblioteką publiczną, musimy więc brać pod uwagę nastroje społeczne. — Usiadł wygodniej i pomyślał, że pewnie teraz Seldon zacznie go błagać.

— Wiem, że nie udało mi się pana przekonać. Pomyślałem jednak, że gdyby zechciał pan wysłuchać tych młodych członków Projektu, przyszłych psychohistoryków, być może odniósłby się pan przychylniej do niezwykłej roli Projektu, a szczególnie encyklopedii. Roli, jaką odegra on w przyszłości. Proszę wysłuchać Wandy i Stettina.

Acarnio spojrzał chłodno na dwoje młodych ludzi siedzących po bokach Seldona.

— No dobrze — odparł, spoglądając niedwuznacznie na zegar ścienny. — Macie pięć minut i ani chwili dłużej. Muszę się zajmować biblioteką.

— Naczelny Bibliotekarzu — zaczęła Wanda — jak zapewne mój dziadek już panu wyjaśniał, psychohistoria jest najcenniejszym narzędziem, którego można użyć, by zachować naszą kulturę. Tak, zachować — powtórzyła, widząc, że mężczyzna wytrzeszcza oczy na to słowo. — Dotychczas zbyt wielką wagę przykładano do zniszczenia Imperium. Z tego powodu nie doceniono prawdziwej wartości psychohistorii. A właśnie dzięki niej potrafimy przewidzieć nieuchronny Upadek naszej cywilizacji, a tym samym możemy podjąć odpowiednie kroki, by mu zapobiec. W tym właśnie celu pomyślano o stworzeniu Encyklopedii Galaktycznej. I właśnie dlatego potrzebna jest nam pańska pomoc, a także pomoc ze strony pańskiej wspaniałej biblioteki.

Acarnio nie mógł powstrzymać uśmiechu. Ta młoda dama miała niezaprzeczalny urok. Tak poważnie i mądrze przemawiała. Popatrzył na siedzącą przed nim dziewczynę. Jej blond włosy, zebrane do tyłu jak u uczennicy, zamiast skrywać, podkreślały piękno rysów twarzy. To, co powiedziała, zaczynało mieć sens. Może Wanda Seldon ma rację — może to on patrzył na ten problem z błędnej perspektywy. A jeśli rzeczywiście chodzi o zachowanie, nie zaś o zniszczenie?

— Naczelny Bibliotekarzu — zaczął Stettin Palver — ta wspaniała biblioteka istnieje od tysięcy lat. Być może lepiej nawet reprezentuje ogromną potęgę Imperium niż Pałac Imperialny, w nim bowiem mieszkają jedynie imperatorzy, podczas gdy w bibliotece zgromadzona jest suma wiedzy, kultury i historii Imperium. Jej wartość jest nieoceniona. Czyż nie byłoby rozsądnie złożyć hołd tej wielkiej skarbnicy? Bo tym właśnie będzie Encyklopedia Galaktyczna: olbrzymim podsumowaniem wiedzy zgromadzonej w tych murach. Proszę o tym pomyśleć!

Nagle wszystko wydało się Acarniowi bardzo proste. Jak mógł pozwolić, by zarząd (a szczególnie ta skwaszona gęba Gennaro Mummery’ego) przekonał go do odwołania przywilejów Seldona? Las Zenow, człowiek, którego zdanie tak bardzo sobie cenił, całym sercem popierał encyklopedię Seldona.

Acarnio popatrzył raz jeszcze na tych troje ludzi siedzących przed nim i czekających na jego decyzję. Trudno będzie zarządowi znaleźć cokolwiek przeciwko członkom Projektu… jeśli młodzi ludzie siedzący teraz w jego biurze są typowymi przedstawicielami współpracowników Seldona.

Naczelny Bibliotekarz wstał i przeszedł przez biuro, marszcząc brwi, jakby chciał zebrać myśli. Ze stołu podniósł mleczną kryształową kulę i ważył ją w dłoni.

— Trantor — zaczai z namysłem — to siedziba Imperium, centrum całej Galaktyki. To dość zdumiewające, kiedy się o tym pomyśli. Być może zbytnio się pospieszyliśmy, osądzając profesora Seldona. Teraz, kiedy pański Projekt, ta Encyklopedia Galaktyczna, została mi przedstawiona w takim świetle — tu skinął w kierunku Wandy i Palvera — zrozumiałem, jak ważne jest, byśmy pozwolili kontynuować panu pracę w bibliotece. A to oznacza oczywiście przyznanie zezwolenia kilku pańskim współpracownikom.

Seldon uśmiechnął się i z wdzięcznością ścisnął dłoń Wandy.