Aleksandr Belyayev - Jahongir

Gotlib yengil nafas oldi.

— To‘pni yaqin kunlarda ishga solsa bo‘ladimi.

— Nazarimda, ikki haftalardan keyin birinchi o‘qni uzishimiz mumkin.

— Buni qanday amalga oshiriladi?

— Shtirnerning oldiga qo‘qqisdan borib, uydan chiqishni va bizning oldimizga kelishni buyuramiz. Albatta, ko‘chadan turib fikran shunday buyruq qilamiz. Qarabsizki, qo‘limizga tushib turibdi. i — Lekin «to‘p» ingizni qayerga urnatasiz.

— Iloji boricha unga yaqinroq joyga o‘rnatish kerak buladi. Chunki to‘p hali tajribada sinab ko‘rilmagan, uzoq masofadan turib ta’sir qylishiga kafillik berolmayman.

— Axir Shtirnerning ta’sir doirasiga tushib qolish mumkin-ku? Uning quroli ancha olisni nishonga oladi, mukammal va tajribadan o‘tgan.

— Boshqa iloji yo‘q, tavakkal qilishimiz kerak buladi.

— Uzimizni himoya qila olmaymizmi? Himoya vositalari haqida ham gapirdingiz-ku, boya? — dedi Zauyer.

— Mumkin. Yupqa simto‘rga o‘ralib olinsa, Shtirner tarqatgan elektr to‘lqinlari to‘rga urilib, yerga o‘tib ketadi. Lekin buning bitta chatoq joyi shundaki, o‘zimiz ham fikr uzatish imkoniyatidan mahrum bo‘lamiz. To‘g‘ri, biz «mashina-miya» ni ishga solishimiz ham mumkin. Lekin hali miyadan tarqaladigan elektromagnit to‘lqinlarini yetarli darajada o‘rganmaganman, shuning uchun bu ishga tavakkal qilib o‘zim urinib ko‘raman. Men to‘rga o‘ralmasdan antennaga fikr yo‘llayman. Mabodo Shtirnerning ta’sirini sezsam, darrov ustimga simto‘r tashlaysizlar. Uzlaringiz esa hammavaqt to‘rga o‘ralib yurasizlar.

— Undan ko‘ra, to‘rni yopinvolib, to‘ppa-to‘gri Shtirnerning uyiga bostirib kirsagu uni o‘sha yerning o‘zida tinchitib qo‘ya qolsak bo‘lmaydimi? Shoyad bu gal soqolini olib o‘tirmasdan, kekirdagini uzib qo‘ya qolsam?

— Qotillik-ku, bu…

— U odam shunga loyiq o‘zi!

— U holda faqat Shtirnergina emas, uning qotillari ham shunga loyiq bo‘lib qoladi. Shtirner, albatta, osonlikcha jon bermaydi. Uni tiriklayin qo‘lga olishga urinib ko‘ramiz. Ana o‘shandagina to‘la g‘alaba qilgan bo‘lamiz.

Gotlib o‘rnidan turdi. Uning ketidan Kachinskiy bilan Zauyer ham turishdi.

— Katta rahmat sizga! — dedi Gotlib.

— Rahmat aytishga hali vaqt erta, — deb javob berdi Kachinskiy. — Shtirnerni qo‘lga tushirganimizdan keyin rahmat aytasizlar.

Shtirner o‘z kabinetida chizmalarni ko‘zdan kechirib o‘tirib, birdan o‘zida uydan chiqish xohishi paydo bo‘lganini sezdi. Urnidan turib eshikka qarab yurdi-yu, miyasiga urilgan bir fikrdan to‘xtab qoldi: tag‘in o‘zi birovning izmiga tushib qolgan bo‘lmasin? Nahotki siri fosh bo‘lib, xuddi o‘shanaqa qurol bilan o‘ziga qarshi hujum boshlashgan bo‘lsa? Aftidan, ularning kuchi hali zaifga o‘xshaydi. Shtirner es-hushini yo‘qotmadi. Ammo ko‘chaga chiqish xohishi haddan tashqari kuchli edi. Shtirnerning eti jimirlab ketdi. Agar birovning fikridan o‘zini darhol xalos etmasa, tamom — o‘ladi! Nima qilish kerak? Qanday qilib qutulish mumkin? U beixtiyor ostonaga borib qolgan edi. Eshikka shohi parda tutilgan, yonginasidan isitish radiatorlari o‘tgan edi. Shtirner ming mashaqqat bilan oldinga bir qadam tashladi-yu, shohi pardani yulqib olib, ustiga yopdi, keyin jonholatda isitish trubasiga yopishdi. Shu zahoti ko‘chaga chiqish istagi bo‘shashganini sezdi. Ko‘rinmas dushman yuborayotgan elektromagnit to‘lqinlari yerga o‘tib ketayotgan edi. Shtirner ancha yengil tortdi. Lekin bu hali qutulish degan so‘z emas edi. Vujudga kelgan sharoit haqida o‘ylab ko‘rish kerak edi.

«Xonamda, — deb ko‘nglidan o‘tkazdi Shtirner, — o‘zim tajribalar o‘tkazgan temir qafas bor. Ushaning ichiga kirvolib, yerga bog‘lanib olsam edi. Qafasda o‘tira turardim, keyin bu yog‘i bir gap bo‘lardi. Lekin xonaga chopib borishga ulgurarmikinman? Trubani qo‘yib yuborishim bilan dushman ta’siriga tushib qolmasmikinman? Polda linoleum bo‘lmaganda ham mayli edi-ya! Ming la’nat! O‘z qurolixug bilan o‘zimga otishyapti-ya. Bundan xunuk ish bormi! Eng avvalo o‘zimni to‘sishim kerak. Simto‘rim bor. O‘shani kiyib olishim zarur… Keyinroq rostakam kostyum tikib olaman. Lekin uni qanday qilib olaman? Elza! Elzani chaqirish kerak».

Shtirner bilan Elza o‘rtasida shunday bir munosabat paydo bo‘lgan ediki, chaqirish yoki fikr yo‘llash u yoqda tursin, Shtirner uning nomini ko‘nglidan o‘tkazishi bilan qizning o‘zi kirib kelaverardi. Shtirner uni xayolan chaqira boshladi, ayni paytda u bosib o‘tadigan masofani tasavvur qilib turardi. Ammo Elzadan darak yo‘q edi. Shtirnerning boshidagi shohi mato fikrni o‘tkazmasdi…

— La’nati! — Shtirner g‘ijinib, pardani boshidan tushirdi. Shu zahotiyoq yana ko‘chaga chiqish xohishi paydo bo‘ldi. U shoshapisha boshini o‘radi-yu, o‘ylanib qoldi. Pardadan faqat bitta ko‘z ko‘radigan tirqish ochib, atrofga razm soldi, ittifoqo, nigohi devordagi elektr qo‘ng‘irog‘ining tugaachasiga tushdi.

— Hammayoqqa qo‘ng‘iroq o‘rnatib tashlagan marhum Gotlibga rahmat. Ehtimol xizmatkorlarni chaqirishga muvaffaq bo‘larman.

Qo‘ng‘iroq ikki metrlar chamasi narida edi. Trubani ushlagancha unga yaqinlashdi. Ammo truba beriroqda tugab qoldi. Navbatdagi isitish sektori yetmish santimetr narida edi. Shtirner egildi-da, chap qo‘li bilan trubaning uchidan ushlab, o‘ng qo‘lini navbatdagi sektor trubasiga cho‘zdi, ayni paytda boshidagi mato tushib ketmasligi uchun bir chetidan tishlab oldi. Shu alfozda keyingi sektorga o‘tib oldi-yu, bir qo‘li bilan trubani ushlagancha qo‘ng‘iroq tugmasini bosdi.

— Ular xizmatkorlarni ham sehrlab qo‘ygan bo‘lishsa-ya? Unda tamom bo‘ldim…

Uzoqdan qariya Gansning qadam tovushlarini eshitib, Shtirner ancha yengil nafas oldi.

Gans kabinetga kirdi-yu, xizmatkorlarga xos tavoze bilan pardaga o‘ralgan Shtirnerning qarshisiga kelib turdi.

— Gans, mening xonaxugda… — dedi Shtirner va duduqlanib qoldi. U o‘z xonasiga shu paytgacha hech kimni kiritmagan edi. «E-e, hozir bunaqa payt emas, — deb o‘yladi u. — Keyin unga ta’sir o‘tkazib ko‘rganlarining hammasini unuttirib yuboraman». — Mening xonamda simto‘r bor. Darrov bu yoqqa opkeling. Mana kalit.

Shtirner xuddi yalang‘och turganu badanini yashirmoqchi bo‘lganday, bir qo‘li bilan pardaning chetlaridan ushlab, ikkinchi qo‘li bilan kalitni oldi-da, Gansga uzatdi.

Gans indamay borib simto‘rni olib keldi.

— Ustimga yoping!

Qariya buyruqni xuddi palto kiydirganday xotirjamlik bilan bajardi.

— Rahmat, Gans, endi boravering. To‘xtang! Siz hech narsani sezmayapsizmi, Gans? Ko‘nglingiz hech narsani tusamayaptimi? Masalan, ko‘chaga chiqqingiz kelmayaptimi?

E, ko‘chada nima bor? Ochig‘ini aytsam, janob Shtirner, birpasgina cho‘zilib dam olgim kelyapti… Oyog‘im og‘rishini bilasiz-ku!

— Ko‘pdan beri shuni xohlayapsizmi?

— Yigirma yildan beri ahvol shu…

— Boravering, Gans!

Shtirner tezlik bilan kabinet orqasidagi o‘z xonasiga o‘tdi.

— Shoshmalaring hali! — deb g‘udrandi u mashinalarini yurgizarkan. Pastda kuchli motorlar guvullab, lampalar yondi, mashina ishga tushib ketdi. «O‘q» otilgan va u nishonga borib tekkan edi.

Shahar tashqarisida kattakon yuk mashinasi turar, uning kuzoviga tuzilishi g‘alati radiostansiya o‘rnatilgan edi. Bu Kachinskiychning sxemasi asosida yaratilgan, fikrni kuchaytirib uzatuychi stansiya edi.

Shofyor, Zauyer va Gotlib nozik simdan to‘qilgan, butun tanani, hatto yuzni ham berkitib turuvchi maxsus kostyum kiyib olishgan edi.

— Kiyimlaringiz sal g‘alatiroq, — dedi kulib Kachinskiy, — lekin modaga kirib ketsa, judayam quling o‘rgilsin bo‘ladi. Kelajakda kostyumlarimizning astarini matoga o‘xshagan yupqa metalldan tika boshlaymiz. Xotinlar yuzlariga to‘r tutishgan-ku! Bizning to‘rlarimiz ham shohiday nafis va yengil bo‘ladi.