Hal Clement - Een zaak van gewicht

Toen het handeldrijven afgelopen was trokken de bezoekers af; tenslotte bleven alleen nog de vliegtuigen met bemanning over. Sommigen bevonden zich in de buurt van het schip en anderen stonden op de heuveltoppen bij hun machines, Barlennan zag de tolk bij de eerste groep staan, zoals gewoonlijk; hij had lange tijd met de matrozen staan kletsen. Ze hadden gerapporteerd dat hij, zoals verwacht, hen had uitgehoord omtrent de vliegkunst van hun volk. Ze hadden het spelletje meegespeeld met weinig zeggende antwoorden die niettemin “toevallig’ een grote kennis van aërodynamica ten toon spreidden. Natuurlijk pasten ze wel op dat ze niet lieten merken hoe kort ze deze kennis nog maar bezaten, en evenmin hoe ze eraan kwamen. Barlennan was er nu redelijk zeker van dat de eilanders, of althans hun officiële vertegenwoordigers, geloofden dat zijn volk kon vliegen.

“Dit schijnt alles te zijn dat hier te ruilen valt,” zei hij tegen Reejaaren. “Ik meen dat wij alle gelden betaald hebben. Is er bezwaar dat wij vertrekken?”

“Waar ga je nu heen?”

“Naar het zuiden, waar normaal gewicht is. Wij kennen deze oceaan helemaal niet, behalve uit vage verhalen van een paar kooplieden die de reis over land gemaakt hebben. Ik wil er graag meer van zien.”

“Heel goed. Je bent vrij om te gaan. Zonder twijfel zul je ons op je reizen weerzien — soms ga ik zelf naar het zuiden. Pas op voor nieuwe stormen.”

Schijnbaar het toonbeeld van hartelijkheid draaide de tolk zich om en liep hij de heuvel op. “Misschien zien wij jullie aan de kust,” voegde hij eraan toe toen hij omkeek. “Er is het denkbeeld geopperd dat de fjord waar jullie binnenkwamen wellicht te verbeteren zou zijn tot een haven en ik wil een onderzoek gaan instellen.” Hij liep door naar de wachtende zweefvliegtuigen.

Barlennan keerde terug naar zijn schip en was net van plan bevel te geven de tocht te hervatten — de goederen waren meteen na aankoop opgeladen — toen hij eraan dacht dat de speren die uit de vliegtuigen waren geworpen nog altijd de weg versperden. Even speelde hij met de gedachte de eilander terug te roepen en hem te vragen de speren weg te halen; maar hij vond het beter dat achterwege te laten. In zijn positie had hij niets te eisen en Reejaaren zou ongetwijfeld weer verwaand doen als hij het in de vorm van een verzoek goot. De bemanning van de Bree zou zichzelf uit de moeilijkheden graven.

Aan boord gaf hij bevel aan het werk te gaan en de snijinstrumenten werden weer ter hand genomen, maar Dondragmer kwam tussenbeide.

“Ik ben blij dat mijn werk geen tijdverspilling is geweest,” zei hij.

“Wat?” vroeg de kapitein. “Ik wist dat je de afgelopen veertig of vijftig dagen met een eigen plannetje bezig bent geweest, maar ik had het te druk om te komen kijken. We hebben het handelen zonder jou afgewikkeld. Waar ben je mee bezig geweest?”

“Vlak nadat we hier gevangen werden gezet kreeg ik een idee; het kwam doordat jij iets tegen de Vliegers zei over een machine om de staken mee uit te trekken. Later vroeg ik ze of er zo’n machine was die niet te ingewikkeld was voor ons om te begrijpen, en na enig nadenken zei een van hen dat er zoiets bestond. Hij heeft me verteld hoe ik er een moest maken, en dat heb ik gedaan. Als we een driepoot bij een van de staken neerzetten zal ik eens kijken of het werkt.”

“Maar wat voor machine is het dan? Ik dacht dat alle machines van de Vliegers van metaal waren gemaakt waar wij niet mee kunnen werken omdat de soorten die hard genoeg zijn te veel hitte vereisen.”

De stuurman toonde twee voorwerpen waarmee hij aan het werk was geweest. Het ene was gewoon een katrol van de allereenvoudigste vorm, heel breed, met een haak eraan. Het andere leek er nogal op, maar was dubbel, terwijl er penvormige tanden uit de randen van de twee schijven staken. De schijven waren uit een massief stuk hardhout gesneden en draaiden tegelijk. Net als de eerste katrol was deze van een haak voorzien; bovendien was er door het huis van beide wielen een leren riem gehaald, waar gaten in geponst waren die over de pennen pasten, en de uiteinden waren samengegespt zodat net een doorlopende dubbele lus vormde. De hele affaire zag er voor de Mesklinieten nogal zinloos uit — inclusief Dondragmer, die nog niet begreep hoe het ding moest werken, en zich eigenlijk afvroeg of het wel zou werken. Hij bracht het naar een van de radio’s en legde het op het dek.

“Is dit nu op de juiste manier in elkaar gezet?” vroeg hij.

“Ja, en als je riem sterk genoeg is moet het werken,” kwam het antwoord. “Je moet de haak van de enkele katrol vastmaken aan de staak die je wilt uittrekken; dat kunnen jullie vast wel doen met touwen. De andere katrol maak je vast aan de top van de driepoot. Wat je daarna moet doen heb ik je al verteld.”

“Ja. Ik heb me bedacht dat ik in plaats van een hoop tijd te verliezen door de machine om te draaien als hij helemaal opgewonden is, de gesp kan losnemen en de band er weer doorheen halen.”

“Dat zou kunnen als je geen last had die ondertussen ondersteund moest worden,” antwoordde de man. “Goed bedacht, Don.”

De bemanning liep meteen naar de eerste groep staken, maar Barlennan riep dat ze moesten wachten. “In het kanaal dat we aan het graven waren staan er niet zoveel. Don, heeft de Vlieger gezegd hoe lang het duurt om ze met dat toestel uit te trekken?”

“Dat wist hij niet precies, omdat hij niet weet hoe diep ze in de grond steken en hoe snel we met het ding kunnen werken; maar hij schat het op een dag per stuk, dus sneller dan we ze door kunnen zagen.”

“Maar niet zo snel dat we geen tijd winnen door het nieuwe kanaal af te maken terwijl jij met ik weet niet hoeveel man op die staken aanvalt. Tussen haakjes, had hij een naam voor dat ding?”

“Hij noemde het een differentiaaltakel. Het tweede deel van het woord is duidelijk, maar ik weet niet hoe ik het eerste moet vertalen — het zegt me niets.”

“Mij ook niet. Differentiaaltakel dan maar. Laten we aan het werk gaan; jouw wacht naar de takel, en de mijne naar het kanaal.” De bemanning ging opgewekt aan de slag.

Het kanaal was het eerst af, aangezien al spoedig bleek dat de meeste matrozen zich daaraan konden wijden: twee man die om beurten een paar minuten de takel bedienden waren voldoende om de speerschachten langzaam uit de harde grond te trekken. Tot Barlennans voldoening kwamen de punten mee, zodat hij aan het eind acht speren bezat die er zeer doelmatig uitzagen. Zijn volk deed weinig met steen, en de kwartspunten vond hij zeer waardevol.

Eenmaal door de barrière heen was de afstand naar het meer betrekkelijk kort. Op het meer brachten ze de Bree weer in zijn oorspronkelijke staat terug. Dit was snel gedaan — de bemanning was zo langzamerhand zeer bedreven op dit gebied — en eindelijk dreef het schip weer in tamelijk diep water. De Aardlingen in de hemel slaakten een gemeenschappelijke zucht van verlichting. Maar die bleek ietwat te vroeg te zijn.

De zweefvliegers waren tijdens de reis steeds heen en weer boven het schip blijven vliegen. Als de methode die gebruikt was om de speren uit de grond te trekken hen verbaasd had lieten ze dat niet merken. Barlennan hoopte natuurlijk dat ze het gezien hadden en dit feit hadden toegevoegd aan de lijst van superieure prestaties van zijn volk. Hij was niet al te verrast toen hij een stuk of tien vliegtuigen op het strand naast de mond van de fjord zag staan, en hij droeg de roerganger op naar land te sturen. Misschien zouden de eilanders ook nog opmerken dat hij de speren intact had weten te bemachtigen.

Reejaaren was de eerste die hen begroette toen de Bree een paar meter voor de kust voor anker ging. “Dus je schip is weer zeewaardig, hè? Als ik jou was zou ik de volgende storm een flink eind van het land vandaan over me heen laten gaan.”