Isaac Asimov - Hoeksteen van de Foundation

‘Ik ben niet alleen,’ zei Gendibal. ’Ik heb de verzamelde macht van de gehele Tweede Foundation achter mij. Ik zal die kracht in een goede baan leiden en aldus afrekenen met Gaia. Sterker nog, ik kan op elk gewenst moment uw scherm wegvagen alsof het maar een spinnenweb was.’

‘Als dat zo is, waarom hebt u dan mijn hulp nodig?’

‘In de eerste plaats omdat het niet genoeg is als het geestesveld wordt uitgeschakeld. De Tweede Foundation kan niet altijd en eeuwig maar bezig blijven dat veld uit te schakelen, zo min als ik altijd en eeuwig maar deze spirituele dialoog met u kan blijven voeren. Wij hebben de fysieke kracht nodig waarover uw schepen beschikken. En ten tweede: als ik u er niet met redelijke argumenten van kan overtuigen dat de twee Foundations elkaar als bondgenoten zouden moeten zien, zal een gezamenlijk waagstuk van uiterst groot belang misschien slagen waar ik faalde. Wellicht spreken daden duidelijker taal dan woorden.’

Opnieuw zweeg Branno even voordat zij zei: ‘Ik ben bereid Gaia dichter te naderen en in die nadering samen te werken. Verder beloof ik niets.’

‘Dat zal genoeg zijn,’ zei Gendibal. Hij boog zich over zijn computer.

Novi zei: ‘Nee, Meester, tot nu toe kwam het er niet op aan, maar nu moet u alstublieft verder niets doen. We moeten wachten op Raadsheer Trevize van Terminus.’

Ietwat kribbig zei Janov Pelorat: ‘Werkelijk, Golan, niemand schijnt rekening te houden met het feit dat dit voor het eerst in een tamelijk lang leven is — ook weer niet zo vreselijk lang, Blits, geloof me — dat ik door de Melkweg reis. En iedere keer als ik op een planeet geland ben moet ik weer weg voordat ik een kans heb gehad de dingen eens goed te bekijken. Dit is nu al de tweede keer!’

‘Ja,’ zei Blits, ‘maar als je die eerste planeet niet zo overhaast had verlaten zou het wie-weet-hoe-lang hebben geduurd voordat je mij ontmoette. De eerste keer is daarmee dus dubbel en dwars gecompenseerd.’

‘Dat is zo, eerlijk, mijn lieve, dat is zo.’

‘En deze keer, Pel, zul je dan wel van de planeet afzijn, maar je hebt mij — en ik ben Gaia, een stukje ervan, en tegelijk het geheel.’

‘Dat ben je zeker, en ik zou beslist geen ander stukje willen hebben.’

Trevize had met een frons in zijn voorhoofd naar de woordenwisseling geluisterd en zei nu: ‘Dit is walgelijk. Waarom is Dom niet met ons meegegaan ? Alle Ruimte, ik zal nooit wennen aan die éénlettergrepige namen. Tweehonderd vijftig lettergrepen in een naam en we gebruiken er maar éen van! Waarom is hij niet gekomen met al zijn tweehonderdvijftig lettergrepen? Als dit allemaal zo belangrijk is, als het bestaan van heel Gaia ervan afhangt, waarom is hij dan niet meegekomen om ons te leiden?’

‘ Ik ben hier, Trev,’ zei Blits, ‘en ik ben evenzeer Gaia als hij is.’ En met een snelle zijdelingse, opwaartse blik vanuit haar ogen: ‘Heb je er dan een hekel aan dat ik je “Trev” noem?’

‘Inderdaad. Ik heb evenveel recht op mijn gewoonten als jij op de jouwe. Mijn naam is Trevize. Drie lettergrepen: Tre-vi-ze.’

‘Met plezier. Ik wil je niet boos maken, Trevize.’

‘Ik ben niet boos. Ik erger me.’ Hij ging plotseling staan en liep van de ene kant van de kamer naar de andere. Hij stapte daarbij over de uitgestrekte benen van Pelorat (die ze schielijk introk) en liep vervolgens weer terug. Hij bleef staan, draaide zich om en keek Blits aan.

Hij wees naar haar met zijn vinger. ‘Kijk! Ik ben niet meer mijn eigen baas. Ik ben van Terminus naar Gaia gemanipuleerd, en zelfs toen ik dat dóór begon te krijgen, kon ik er geen einde aan maken. En als ik dan eindelijk op Gaia ben terechtgekomen wordt me verteld dat mijn komst uitsluitend als doel had Gaia te redden. Waarom? Hoe? Wat hebben Gaia en ik met elkaar te maken? Hoezo moet ik haar redden? Is er niemand anders onder de triljarden bewoners van de Melkweg die dat klusje kan opknappen?’

‘Alsjeblieft, Trevize,’ zei Blits. Plotseling hing er een terneergeslagen sfeer om haar heen. Haar jongensachtige vrolijkheid was verdwenen. ‘Wees niet boos. Zie je, ik gebruik je naam correct en ik ben ernstig. Dom heeft je gevraagd geduldig te zijn.’

‘Bij Elke Planeet Van De Melkweg, bewoonbaar of niet, ik wil niet geduldig zijn! Als ik dan zo belangrijk ben heb ik toch minstens wel recht op een verklaring! Om te beginnen vraag ik je opnieuw waarom Dom niet met ons is meegekomen. Is het voor hem niet belangrijk genoeg om hier in de Verre Ster bij ons te zijn?’

‘Hij is hier, Trevize,’ zei Blits. ‘Omdat ik hier ben, is hij ook hier, en is iedereen van Gaia hier — ieder levend wezen en elk zandkorreltje van de planeet.’

‘ Jij bent ervan overtuigd dat dat het geval is, maar ik kan niet denken op die manier. Ik ben geen Gaiaan. We kunnen niet de hele planeet meeslepen in mijn schip, er kan maar éen persoon mee. Wij hebben jou, en Dom is een deel van jou. Uitstekend. Maar waarom hebben we niet Dom genomen, en jou een deel van hem laten zijn?’

‘Onder andere,’ zei Blits, ‘omdat Pel, ik bedoel Pel-o-rat, gevraagd heeft of ik met jou aan boord wilde komen. Ik, niet Dom.’

‘Pure hoffelijkheid. Dat moet je toch niet serieus nemen!’

‘Nou, hoor eens, mijn beste,’ zei Pelorat, die met rood aanlopend gezicht opsprong, ‘Ik was wel degelijk serieus. Zo gemakkelijk kom je niet van me af. Ik accepteer het feit dat het niet van belang is welk deel van het Gaiaanse geheel aan boord is, en voor mij is het plezieriger Blits hier bij ons te hebben dan Dom, en dat zou voor jou ook moeten gelden. Kom, Golan, nu doe je kinderachtig.’

‘O ja ? O ja ?’ zei Trevize met een gezicht als een donderwolk. ‘Goed dan. Ik ben kinderachtig. Maar niettemin’ (hij wees weer naar Blits) ‘zeg ik dit: ik weet niet wat ik geacht word te doen, maar ik verzeker je dat ik het niet zal doen als ik niet word behandeld als een menselijk wezen. Twee vragen om mee te beginnen. Wat word ik verondersteld te doen? En waarom ik?’

Blits deinsde achteruit met opengesperde ogen. ‘Alsjeblieft, ik kan je dat nu nog niet vertellen,’ zei ze. ‘Niemand op Gaia kan je dat vertellen. Om te beginnen moet je naar de plek komen zonder vooraf iets te weten. Je moet het allemaal ter plaatse uitvinden. En dan moet je doen wat je moet doen — maar op een kalme, onbewogen manier. Als je blijft zoals je nu bent zal er niets van terechtkomen en dan is het einde van Gaia hoe dan ook genaderd. Jij moet je gevoelens in dit opzicht veranderen en ik weet niet hoe ik ze moet veranderen.’

‘Zou Dom dat weten als hij hier was geweest?’ vroeg Trevize onbarmhartig.

‘Dom is hier,’ zei Blits. ‘Hij/ik/wij weten niet hoe wij jou moeten veranderen of kalmeren. Wij begrijpen een mens niet die zijn plaats in het geheel der dingen niet aanvoelt, die zich geen onderdeel voelt van een groter geheel.’

‘Dat klopt niet,’ zei Trevize. ‘Jullie konden mijn schip vastgrijpen op een afstand van meer dan een miljoen kilometer — en jullie konden ons kalm houden toen wij ons hulpeloos voelden. Wel, kalmeer me dan nu ook maar. Doe maar niet alsof jullie daartoe niet in staat zijn.’

‘Maar wij mogen het niet. Nu niet. Als we je nu op eigen manier aanpasten of veranderden zou je voor ons even weinig waarde hebben als een willekeurig ander mens uit de Melkweg en konden we je niet gebruiken. Wij kunnen jou alleen gebruiken omdat jij jij bent en dat moet je dus blijven. Als we jou op dit ogenblik op welke manier dan ook aantasten, zijn wij verloren. Alsjeblieft. Je moet kalmeren uit eigen, vrije wil.’

‘Geen sprake van, juffrouw, tenzij je me iets meer vertelt over de dingen die ik wil weten.’