Orson Card - Ender wint

Dink draaide Ender zijn rug toe, trok netjes zijn flitspak uit en zette zich zachtjes af tegen de vloer. Hij dreef langzaam naar het midden van het vertrek, heel langzaam. Zijn lijf ontspande zich bijna volledig zodat het net leek of zijn handen en armen gevangen waren in bijna niet bestaande luchtstromingen in de zaal.

Na de snelheid en de spanning van de oefening, na de uitputting en de oplettendheid, was het heel rustgevend om hem zo te zien zweven. Het duurde een minuut of tien voor hij al drijvend een wand raakte. Toen gaf hij een vinnige afzet, keerde terug naar zijn flitspak en trok het weer aan.

‘Kom mee,’zei hij tegen Ender.

Ze liepen naar de slaapzaal. De zaal was leeg omdat alle jongens in de kantine zaten. Ze gingen elk naar hun eigen brits en kleedden zich om in daags uniform. Ender slenterde naar Dinks brits en wachtte even tot Dink klaar was.

‘Waarom bleef je wachten?’vroeg Dink.

‘Had geen trek.’

‘Nou, nu weet je waarom ik geen bevelhebber ben.’

Ender had zich dat inderdaad afgevraagd.

‘Ze hebben me tot twee maal toe bevorderd en ik heb twee maal geweigerd.’

Geweigerd?

‘Ze haalden mijn oude kasten, mijn brits en mijn lessenaar weg, wezen me een bevelhebberskamer toe en gaven me een leger. Maar ik bleef gewoon in m’n kamer zitten tot ze toegaven en me weer in het leger van een ander stopten.’

‘Waarom?’

‘Omdat ik niet met me laat sollen. Ik kan niet geloven dat jij deze hele schijtzooi nog niet hebt doorzien, Ender. Maar dat zal wel komen doordat je nog jong bent. De andere legers, die zijn de vijand niet. De vijand zijn de leraren. Zij stoken ons op om tegen elkaar te vechten, om elkaar te haten. De competitie is alles. Winnen winnen winnen. En wat stelt het helemaal voor? We vechten ons dood, proberen net zo lang elkaar te verslaan tot we er knettergek van worden en die ouwe schoften zitten ons maar te bestuderen, te observeren, naar onze zwakke plekken te zoeken en te beslissen of we al goed genoeg zijn of niet. Goed genoeg waarvoor? Ik was zes jaar toen ze me hier brachten. Wist ik verdomme veel? Zij beslisten dat ik goed in het programma paste, maar niemand heeft me ooit gevraagd of het programma wel bij mij paste.’

‘Waarom ga je dan niet naar huis?’

Dink grijnsde scheef. ‘Omdat ik het spel niet kan opgeven.’Hij trok aan het materiaal van zijn flitspak dat naast hem op zijn brits lag. ‘Omdat ik hier gek op ben.’

‘Waarom wil je dan geen bevelhebber worden?’

Dink schudde zijn hoofd. ‘Nooit. Moet je zien wat er van Volker is geworden. Die jongen is volslagen knetter. Vok de Gok. Slaapt hier samen met ons in plaats van in zijn kamer. Waarom? Omdat hij bang is om alleen te zijn, Ender. Bang in het donker.’

‘Vok?’

‘Maar ze hebben hem bevelhebber gemaakt en hij moet zich nu dus wel als een bevelhebber gedragen. Hij weet niet wat hij doet. Hij wint, maar dat vindt hij nog het allerengst omdat hij niet weet waaromhij wint, behalve dan dat ik er iets mee te maken heb. Op elk moment kan iemand ontdekken dat Volker helemaal geen magische Israëlische generaal is die altijd kan winnen. Hij weet niet waarom iemand wint of verliest. Niemand weet dat.’

‘Dat betekent nog niet dat hij gek is, Dink.’

‘Ik weet het, jij bent hier nu een jaar, jij denkt dat deze mensen normaal zijn. Nou, dat zijn ze niet. Wij zijn het niet. Ik snuffel in de bibliotheek, ik lees boeken op mijn lessenaar. Oude boeken, want iets nieuws geven ze ons niet, maar ik heb toch aardig doorgekregen wat kinderen eigenlijk zijn en wij zijn geen kinderen. Kinderen kunnen soms verliezen en dat kan niemand wat schelen. Kinderen zitten niet in legers, kinderen zijn geen bevelhebbers, ze zijn niet de baas over veertig andere kinderen. Niemand kan zoiets verdragen zonder een beetje gek te worden.’

Ender probeerde zich te herinneren hoe andere kinderen waren, in zijn klas op school, in de stad. Maar de enige die hem te binnen wilde schieten was Stilson.

‘Ik had een broer. Een doodgewone gozer. Het enige waar hij om gaf waren meiden. En vliegtuigen. Hij wilde vliegenier worden. Hij balde altijd met zijn vrienden. Een razendsnel spel waarbij je de bal door een hoepel mikte en stuiterend door de gangen rende tot de wijkagenten je bal inpikten. We hadden altijd lol. Hij leerde me net hoe ik moest stuiteren toen ik werd weggehaald.’

Ender herinnerde zich zijn eigen broer en dat was niet zo’n prettige herinnering.

Dink begreep de uitdrukking op Enders gezicht verkeerd. ‘Hé, ik weet dat niemand hier over thuis hoort te praten. Maar we komen toch ergens vandaan. De Krijgsschool heeft ons niet gemaakt, hoor. De Krijgsschool maakt helemaal niks. Die vernietigt alleen maar. En we herinneren ons toch allemaal wel dingen van thuis. Misschien geen leuke dingen, maar we herinneren ze ons toch en dan staan we te liegen en doen net alsof — hoor nou eens, Ender, waarom heeft niemand het ooit over thuis? Dat geeft toch wel aan hoe belangrijk het is? Het feit dat niemand zelfs maar wil toegeven dat — ach kolere.’

‘Nee, het geeft niet,’zei Ender. ‘Ik moest alleen aan Valentine denken. Mijn zus.’

‘Ik wilde je niet van streek maken.’

‘Geeft niet hoor. Ik denk niet zo vaak aan haar omdat ik er altijd — net als nu van word.’

‘Dat klopt, wij huilen nooit. Jezus, dat is me eigenlijk nooit opgevallen. Niemand hier huilt er ooit. We proberen echte volwassenen te zijn. Net als onze vaders. Ik wil wedden dat je vader net zo iemand was als jij. Ik wil wedden dat hij een kalme vent was die alles rustig slikte en dan ineens kon uitbarsten en —’

‘Ik lijk helemaal niet op m’n vader.’

‘Nou, dan heb ik het mis. Maar neem nou Bonzo, jouw ouwe bevelhebber. Die heeft last van een vergevorderde aanval van Spaans eergevoel. Hij kan zichzelf niet toestaan om zwakke plekken te hebben. Als je beter bent dan hij, beledig je hem. Als je sterker bent, castreer je hem. Daarom heeft hij zo’n hekel aan jou, omdat je niet wilde lijden toen hij je probeerde te straffen. Daar haat hij je zó om dat hij je met liefde zou willen doden. Hij is knettergek. Ze zijn allemaal knettergek.’

‘En jij niet?’

‘Ik ben ook knettergek, maatje, maar wanneer ik op z’n gekst ben, zweef ik tenminste in m’n eentje in de ruimte en dan sijpelt die gekte langzaam uit me weg en wordt door de wanden opgenomen en die komt er pas weer uit als er gevechten plaatsvinden en kleine jongens tegen de wanden opbotsen en de gekte eruit persen.’

Ender grijnsde.

‘En jij bent ook knetter,’zei Dink. ‘Kom op, we gaan eten.’

‘Misschien kan je toch bevelhebber worden zonder gek te worden. Jij weet van die gekte en misschien betekent dat wel dat je er niet voor door de knieën hoeft te gaan.’

‘Ik ben niet van plan om me door die schoften te laten sturen, Ender. Ze hebben jou ook op het oog en ze zijn niet van plan om je aardig te behandelen. Moet je zien wat ze tot nu toe allemaal uitgevreten hebben.’

‘Ze hebben niks anders gedaan dan me bevorderen.’

‘En dat maakte je leven er heel wat makkelijker op, niet?’

Ender moest lachen en schudde zijn hoofd. ‘Misschien heb je wel gelijk.’

‘Ze denken dat ze je in hun zak hebben. Dat moet je niet toelaten.’

‘Maar daarvoor ben ik juist hier,’zei Ender. ‘Om me door hun in een werktuig te laten veranderen. Om de wereld te redden.’

‘Ik kan niet geloven dat jij dat nog steeds gelooft.’

‘Wat gelooft?’

‘Het kruiperdgevaar. De wereld redden. Hoor eens Ender, als de kruiperds terug zouden komen om ons in te maken, zouden ze er allang zijn . Er komt geen nieuwe kruiperdaanval. Wij hebben hen verslagen en nu zijn ze weg.’

‘Maar de videobanden —’