Robert Heinlein - Het pad van roem

‘O, mijn God, nee!’

Alweer zag ik Rufo werkelijk geschokt. ‘Neem me niet kwalijk,’ vervolgde hij. ‘Je had me te pakken terwijl ik niet op mijn hoede was.’ Hij dacht er over na. ‘Twee redenen, geloof ik. De eerste is dat als Jock ons toestaat te onderhandelen — nou, Zij kan goed praten. In de tweede plaats’ — hij wierp een blik op me — ‘ik geef toe dat ik bijgelovig ben. Jij bent iemand die geluk heeft. Dat heb ik gezien. Daarom wil ik in jouw nabijheid zijn, zelfs al zegt mijn verstand dat ik er beter vandoor kan gaan. Je zou in een beerput kunnen vallen en —’

‘Onzin. Je moest mijn pech-verhalen eens horen.’

‘In het verleden misschien. Maar ik gok op de dobbelstenen terwijl ze rollen.’ Hij zweeg.

Een poosje later zei ik: ‘Jij blijft hier.’ Ik versnelde mijn vaart en reed naar Ster. ‘Dit zijn de plannen,’ zei ik tegen haar. ‘Als we er zijn, blijf jij met Rufo op de weg. Ik ga alleen naar binnen.’

Ze hapte naar adem. ‘O, Heer! Nee!’

‘Ja.’

‘Maar —’

‘Ster, wil je me terug hebben? Als je ridder?’

‘Van ganser harte!’

‘Goed. Doe het dan op mijn manier.’

Ze wachtte even voor ze antwoord gaf. ‘Omar —’

‘Ja, Ster.’

‘Ik zal doen wat je zegt. Maar wil je me alles laten uitleggen voor je beslist wat je zult zeggen?’

‘Ga door.’

‘In deze wereld dient een dame naast haar ridder te rijden. En daar zou ik willen zijn, mijn Held, als er gevaar dreigt. In het bijzonder als er gevaar dreigt. Maar ik smeek niet om gevoel en ook niet om lege formaliteiten. Wetend wat ik nu weet kan ik met zekerheid voorspellen dat jij, als je eerst naar binnen gaat, zult sterven en ik zal sterven — en Rufo ook — zodra ze ons gevangen hebben. Dat zal snel zijn, onze rijdieren zijn moe. Aan de andere kant, als ik alleen naar binnen ga —’

‘Nee.’

‘Alsjeblieft, Heer. Het was geen voorstel van me. Als ik alleen naar binnen ging, zou ik waarschijnlijk evenveel kans lopen onmiddellijk te sterven als jij. Of misschien zou hij me, in plaats van me als voer voor de varkens te gooien, eenvoudig de varkens laten hoeden en me als speelgoed aan de varkenshoeders geven — eerder een genadig lot in plaats van koude rechtvaardigheid, in aanmerking genomen mijn volslagen vernedering als ik zonder jou terug kom. Maar de Doral houdt van me en ik geloof wel dat hij me zou laten leven... als een varkenshoedster en niet beter dan varkens. Dit zou ik zo nodig riskeren en mijn kans om te ontsnappen afwachten, want ik kan me geen trots veroorloven; ik heb geen trots, alleen noodzaak.’ Haar stem was hees van tranen.

‘Ster! Ster!’

‘Mijn lieveling!’

‘Hè? Je zei —’

‘Mag ik het zeggen? Misschien hebben we niet veel tijd meer. Mijn Held... mijn lieveling.’ Ze strekte blindelings haar arm uit, ik greep haar hand; ze boog zich naar me over en drukte mijn hand tegen haar borst.

Toen ging ze rechtop zitten, maar bleef mijn hand vasthouden. ‘Ik ben nu weer in orde. Ik ben een vrouw, als ik het het minst verwacht. Nee, mijn liefste Held, er is maar één manier voor ons om naar binnen te gaan en dat is trots naast elkaar. Dat is niet alleen het veiligste, maar ook de enige manier waarop ik het zou willen — als ik me trots veroorloven kon. Ik kan me niets anders veroorloven. Ik zou de Eiffeltoren voor je kunnen kopen om mee te spelen en voor een nieuwe zorgen als je hem kapot maakte. Maar geen trots.’

‘Waarom is het het veiligste?’

‘Omdat hij ons misschien — ik zeg ‘misschien’ — zal laten onderhandelen. Als ik tien woorden in het midden kan brengen, zal hij me er honderd toestaan. Daarna duizend. Ik zal misschien in staat zijn zijn gekrenktheid te genezen.’

‘Goed. Maar — Ster, wat heb ik gedaan om hem te krenken? Dat héb ik niet gedaan. Ik heb me een heleboel moeite getroost om hem niét te krenken.’

Ze zweeg een poosje, toen — ‘Je bent Amerikaan.’

‘Wat heeft dat ermee te maken? Dat weet Jock niet.’

‘Misschien heeft het er alles mee te maken. Nee, Amerika is hooguit een naam voor de Doral, want al heeft hij de Universa bestudeerd, hij heeft nooit gereisd. Maar — zul je niet weer boos op me worden?’

‘Eh... laten we daar maar over zwijgen. Zeg alles wat je zeggen moet, maar leg het me uit. Als je me maar niet uitfoetert. O, verdorie, foeter me wel uit als je wilt — deze ene keer. Maak er alleen geen gewoonte van... mijn lieveling.’ Ze kneep in mijn hand. ‘Dat zal ik nooit meer doen! De vergissing lag in het feit dat ik me niet realiseerde dat je Amerikaan bent. Ik ken Amerika niet, niet zoals Rufo het kent. Als Rufo erbij geweest was — maar hij was er niet bij; hij zat achter de meisjes aan in de keuken. Ik vermoed dat ik aannam dat je je, toen je tafel en dak en bed werd aangeboden, zou gedragen als een Fransman. Ik had niet kunnen dromen dat je het zou weigeren. Als ik dat geweten had, had ik duizend excuses voor je kunnen verzinnen. Een eed die je afgelegd had. Een heiligendag van jouw godsdienst. Jock zou teleurgesteld geweest zijn, maar niet gekrenkt; hij is een man van eer.’

‘Maar — verdorie, ik snap nog steeds niet waarom hij me dood wil schieten voor iets dat ik niét gedaan heb. Thuis zou ik verwachten dat hij me dood zou willen schieten omdat ik het wél gedaan had. Is een man in dit land gedwongen ieder voorstel aan te nemen dat een meisje maakt? En waarom is ze er vandoor gegaan om te klagen? Waarom heeft ze het niet geheim gehouden? Verdorie, ze heeft er niet eens moeite voor gedaan. Ze sleepte haar dochters er bij.’

‘Maar, lieveling, het is nooit een geheim gewéést. Hij vroeg het jou in het publiek en je hebt het in het publiek aangenomen. Hoe zou jij je voelen als je bruid je in je huwelijksnacht de slaapkamer uitgooide? ‘Tafel, dak en bed’. Je hebt het aangenomen.’

‘Bed’. Ster, in Amerika zijn bedden meubelstukken die voor velerlei doeleinden worden aangewend. Soms slapen we erin. Alleen maar slapen. Ik heb het niet gesnapt.’

‘Dat weet ik nu. Je kende de uitdrukking niet. Mijn schuld. Maar begrijp je nu waarom hij zich zo volslagen — en publiekelijk — vernederd voelde?’

‘Nou, ja, maar hij heeft het aan zichzelf te wijten. Hij vroeg het me in het openbaar. Het zou veel erger geweest zijn als ik toen nee gezegd had.’

‘Helemaal niet. Je hoefde het niet te aanvaarden. Je had op een elegante manier kunnen weigeren. Misschien is het de elegantste manier al is het een leugentje om bestwil, voor een held om zijn tragische onbekwaamheid — tijdelijk of blijvend — te betuigen; te wijten aan wonden die hij juist heeft opgelopen in de strijd waaruit hij als held tevoorschijn is getreden.’

‘Dat zal ik onthouden. Maar nu begrijp ik nog niet waarom hij in eerste instantie zo verbazingwekkend goedgunstig is geweest.’

Ze keerde zich om en keek me aan. ‘Mijn lieveling, mag ik zeggen dat jij mij iedere keer dat ik met je heb gepraat verbaasd hebt doen staan? En ik had gedacht dat ik jaren geleden al nergens meer verbaasd over kon zijn.’

‘Dat is wederkerig. Jij verbaast mij altijd. Maar ik vind het prettig — op één keer na.’

‘Mijn Heer Held, hoe vaak denk je dat een eenvoudige landjonker de kans heeft voor zijn familie het kind van een Held te verkrijgen en het als het zijne op te voeden? Kun je zijn als gal zo bittere teleurstelling niet aanvoelen over wat je hem onthield nadat hij dacht dat je hem dit buitenkansje beloofd had? Zijn schaamte? Zijn woede?’

Ik overpeinsde het. ‘Nou breekt mijn klomp. Het gebeurt in Amerika ook wel. Maar ze gaan er niet prat op.’

‘Andere landen, andere zeden. Op zijn allerminst had hij gedacht dat hem de eer te beurt viel dat een held hem als een broeder behandelde. En met een beetje geluk verwachtte hij een kind van een held voor huize Doral.’