Ray Bradbury: Marsga hujum

— Endi u-bu haqda o‘ylaydigan vaqtingiz keldi. Ehtimol, men sizlarni bundan qaytarganimda nohaq bo‘lgandirman. Bilmadim, sizlar qancha narsani tushunasizlar, ammo men sizlarga hamma narsani ochiq aytishim kerak, shundan yuzdan birini anglab ololsangiz ham katta gap.

U bir varaq qog‘ozni olovga tashladi.

— Men hayot tarzini yoqayapman — bu hozir Yer yuzidan kuydirib yo‘qotishayotgan hayot tarzining o‘zidir. Siyosatchiga o‘xshab gapirayotgan bo‘lsam, meni ma’zur tutasizlar, axir men shtatning sobiq gubernatoriman-da. Men halol odam edim va shuning uchun meni yomon ko‘rishardi.

Biron-bir jo‘yali ish qilish uchun Yerdagi hayot sira to‘g‘ri kelmas edi. Fan haddan tashqari tez va haddan tashqari uzoq ilgarilab ketgandi va odamlar mashinalar o‘rmoni ichida adashib qolgan edilar, ular xuddi bolalarday ermakbop narsalar, boshqotirma mexanizmlar, vertolyotlar, raketalar bilan andarmon bo‘lib qolgandilar. Kerakli narsa bilan ishlari yo‘q edi, nuqul yangidan-yangi mashinalarni o‘ylab topar edilar, ularni qanday boshqarishni xayollariga ham keltirmasdilar. Urushlar tobora vayrongar bo‘lib ketaverdi va oxiri Yerning boshiga yetdi. Radioning jim bo‘lib qolgani shundan.

Bizning qochib kelganimiz shundan. Tag‘in ham omadimiz bor ekan. Boshqa bitta ham raketa qolmadi. Biz aslo baliq tutgani kelmaganimizni bilish vaqti keldi. Men galga solaverdim, aytmasdim…

Yer halok bo‘lgan. Sayyoralararo aloqalar yangilanishidan oldin — agar ular yangilana olsa — asrlar o‘tar. O’shandagi hayot tarzi o‘zining yaroqsizligini ko‘rsatdi va o‘zini o‘zi bo‘g‘ib o‘ldirdi. Sizlar endi-endi yashay boshlayapsizlar. To o‘zlashtirib olmaguningizcha men bular barchasini sizlarga kunda takrorlayveraman…

Gulxanga yana qog‘ozlarni tashlash uchun u gapdan to‘xtadi.

— Endi bizlar yolg‘izmiz. Bizlar va yana ikki-uch kundan keyin uchib keladigan bir hovuch odamlar.

Hammasini boshidan boshlashga shu kifoya. Yerdagi hamma narsa ustiga xoch qo‘yish va yangi yo‘ldan borish uchun shu yetarli…

Otaning gapini tasdiqlagandek olov yorqinroq alangalandi. Hamma qog‘ozlar yonib bo‘lgandi, faqat bitta qog‘oz qolgandi. Yerning barcha qonun va dinlari halizamon shamol uchirib ketadigan mayda issiq kulga aylangandi.

Timoti dadasi gulxanga tashlagan so‘nggi varaqqa qaradi. Jahon xaritasi… U buraldi, olovdan jingirtob bo‘ldi, kulga aylandi va tungi qora kapalakday uchib ketdi. Timoti yuzini o‘girdi.

— Endi men sizlarga marsliklarni ko‘rsataman, — dedi ota. — Qani, turinglar. Sen ham, Alisa.

Ota uning qo‘lidan tutdi.

Maykl yig‘lab yubordi, dadasi uni bag‘riga oldi-da, olib ketdi. Xarobazorlar yonidan o‘tib, ular pastga, kanal tomonga yo‘l olishdi.

Kanal. Bu yerga ertaga yo birisi kuni qayiqda ularning bo‘lajak xotinlari — dada va oyilari bilan quvnoq qizchalari kelishadi.

Tun bostirib keldi, ko‘kka yulduzlar sochildi. Ammo Timoti Yerni topa olmadi. U botib ketgandi.

Buni o‘ylamasdan bo‘larmidi…

Xarobazorlar orasida haqqush qichqirardi. Ota yana tilga kirdi:

— Onangiz bilan men ustozlaringiz bo‘lishga urinib ko‘ramiz. Bu qo‘limizdan kelishiga ishonaman…

Bizlar ancha narsani ko‘rishga va boshdan kechirishga ulgurdik. Bu sayohatni biz ancha oldin, sizlar hali dunyoga kelmagan paytlarda o‘ylab qo‘ygandik. Urushlar bo‘lmaganida ham biz, ehtimol, baribir Marsga uchib kelar, shu yerda o‘zimizcha yashab, o‘z hayot tarzimizni yaratgan bo‘lardik. Marsni ham zaharlash uchun Yer tamadduniga yuz yil kerak bo‘lardi. Endi-ku, albatta…

Ular kanalga yetib kelishdi. U uzun, to‘g‘ri, sovuq bo‘lib, uning muzdek oynasida tun aks etib turardi.

— Men har doim marslikni juda-juda ko‘rishni xohlab kelardim, — dedi Maykl. — Qani ular, dada?

Siz va’da bergandingiz-ku.

— Ana ular, qara, — javob berdi ota. U Mayklni yelkasiga o‘tqazdi-da, pastni ko‘rsatdi.

Marsliklar! Timotining vujudi titrab ketdi.

Marsliklar. Kanal ichida. Suv yuzida Timoti, Maykl, Robert, ona va otaning akslari ko‘rinib turardi.

Shovullayotgan suv ichidan marsliklar ularga unsiz uzoq, uzoq qarab qolishdi…

Tamom.

Ruschadan Amir Fayzulla tarjimasi.

www.ziyouz.com

2008