Виктор Шнип - Заўтра была адліга-5

Людзі баяцца чагосьці. Толькі Бог ведае, што з намі будзе. Мяне пытаюцца часам: калі азірнуцца назад, якімі былі вашы самыя вялікія памылкі? Я адкажу: мы думалі, што ў нас вялікія мары. А цяпер мы разумеем, што яны былі не такімі ўжо вялікімі. Трэба марыць пра большае. Чым большая ваша мара, тым большага вы даможацеся. Ваша маладое пакаленне — цудоўнае. Але што мяне злуе ў іх — яны пагарджаюць палітыкамі. Яны кажуць: палітыка карумпаваная, яна не для нас. Я адказваю: вы сумленныя, вы хочаце сумленнай палітыкі — ідзіце і рабіце сумленную палітыку. Гэта ўсё ўрокі, якія я сам вынес з мінулага. Яшчэ людзі пытаюць мяне, як заставацца актыўным. Гэта вельмі проста. Лічыце у розуме вашыя дасягненні і мары. Калі вашых мараў больш, чым дасягненняў — значыць, вы ўсё яшчэ маладыя. Калі наадварот — вы старыя».

Пра чытанне і пісанне

28.09.2016. У «Дзеяслове» № 81 у рубрыцы «Прачытанне» Алесь Разанаў на старонках 246—257 разважае над вершам Алеся Пісьмянкова «Мой сад у снезе па калена.» Разважанне пачынаецца з празаічнай інфармацыі: «Чытаем верш. Сваёй назвы ён не мае і сам увесь з’яўляецца назвай да таго, што кранае, што выяўляе, што вымаўляе, і называецца па першым радку «Мой сад у снезе па калена.», аўтар Алесь Пісьмянкоў. Жыццёпіс Алеся Пісьмянкова чапаць не будзем, зазначым толькі, што распачаўся ён у 1957-м, завершыўся — абарваўся — у 2004-м, верш сам старонка з яго жыццёпісу і напісаўся ў 1986-м годзе, задоўга да таго, як яго не стала.» Пра самога Алеся Разанава можна даведацца ў часопісе на старонцы 314, дзе напісана, што Алесь Сцяпанавіч жыве ў Мінску. 16 снежня мінулага года на выставе Віктара Маркаўца я сустракаўся з паэтам. У мяне ў фэйсбуку ёсць запіс: «Алесь Разанаў у «Лятучым універсітэце» чытае лекцыі. У яго было пытанне да мяне: «Ці ведаеш, калі быў напісаны верш Алеся Пісьмянкова «Мой сад у снезе па калена.»? Я студэнтам сказаў, што незадоўга да смерці паэта.» Вярнуўшыся з выставы, я знайшоў верш Пісьмянкова і паведаміў Алесю Сцяпанавічу, што твор напісаны ў 1986 годзе. «Трэба будзе выправіцца на наступнай лекцыі!» — дзякуючы за дапамогу сказаў Разанаў.

29.09.2016. Палова шостай раніцы. Цёмна. На вуліцы дождж. Ліхтары сярод дрэў, як прывіды. З Міёнай ідзём на Мухлю гуляць, абыходзячы калюгі, як шматкі неба, што сталі вадой. Час ад часу Міёна спыняецца і спрабуе лавіць у калюгах лісце, як залатых рыбак. Я адцягваю Міёну ад вады і яна неахвотна ідзе за мной, як малое дзіця, якое вядуць у садок. Параўнаўшы Міёну з дзіцем, я ўсміхаюся. Праз дзве гадзіны, ідучы на працу, буду бачыць, як маладыя мамы і таты вядуць дзяцей у садок, а дзеці будуць лезці ў калюгі, у якіх плавае лісце, як залатыя рыбкі.

30.09.2016. Даўжэе ноч. І цяпер а шостай раніцы, калі гуляю з Міёнай на Мухлі, у цемені не бачна ні людзей, ні сабак. Міёна час ад часу падбягае да мяне і халодным носам дакранаецца да рук, нібыта пытаецца: «Не баішся адзін?» — «Гуляй-гуляй!» — кажу і Міёна адбягаецца ад мяне, і я зноў не бачу ні сабак, ні людзей, але і нічога не баюся.

Кастрычнік

1.10.2016. Снілася ўзбярэжжа мора, куды мы з Людмілай прыехалі адпачываць. У метрах пяцідзесяці ад вады стаяў стопавярховы шкляны гатэль. Нам выдалі ключы ад пакоя на сотым паверсе. Едзем у ліфце, які прымацаваны да сцяны гмаха. Страшна, але з кожным паверхам навокал святлее і святлее. І вось мы выходзім на сотым паверсе. Перад намі пясчаны бераг мора і стопавярховы гатэль.

1.10.2016. На вуліцы заплакала дзіця. Міёна тут жа падышла да мяне і загаўкала, нібыта запатрабавала ісці на вуліцу і суцішыць малое..

2.10.2016. А шостай гадзіне раніцы на Мухлі, месцамі асветленай ліхтарамі, Міёна разбудзіла варон, і яны ўсчынілі такі гвалт, што на азярыне папрачыналіся качкі, а на лаўках бамжы. З дрэў падала лістота, і Міёна лавіла яе. Я ішоў услед і час ад часу паглядаў на захмаранае неба, спадзеючыся ўбачыць зоркі. Праз паўгадзіны шпацыру з Міёнай узышоў на ўзгорак, каб сустрэць світанне. І сонца ўзышло. Вялікае, як наша чаканне бабінага лета.

2.10.2016. Алесь Квяткоўскі рыхтуецца да выставы ў Чырвоным касцёле, дзе прадставіць карціны пчалінай тэматыкі. Думае над назвай. Я прапанаваў «Пчолы ў Храме» і да назвы верш:

у Храм заляцела пчала

а следам за ёй другая

і трэцяя і сёмая і дванаццатая

і Храм напоўніўся

пчалінымі малітвамі

як мёдам

напоўнена сонца

якое над намі як Бог

Конскі гной

3.10.2016. Мінулай зімой на каляды Алег узяў на лецішча паўтарагадовага аляскінскага маламута Алана. Сабака ўжо добра ведаў суседзяў, і таму Алег без боязі выпускаў яго пагуляць на вуліцу. І на той раз, як толькі машына спынілася каля брамы, Алан тут жа быў адпушчаны да знаёмых сабак, што хадзілі побач. Адбегшыся ад машыны, Алан спыніўся каля конскага гною і пачаў яго есці, бо ў горадзе неяк яму давалі корм, які пах падобна, сенам. Гаспадар убачыў непарадак. Паклікаў да сябе сабаку. Алан да гаспадара падышоў не адразу. Хлопец раззлаваўся і, узяўшы гадаванца на павадок, пачаў яму тлумачыць, што гной есці нельга. Алан не слухаў і ўвесь час рваўся да сяброў. Скончылася ўсё тым, што маламут пракусіў руку свайго гаспадара. Перавязаўшы рану, Алег сеў у машыну і газануў з лецішча, аж снег закурэў над палявой дарогай. Алан, убачыўшы, што гаспадар пакінуў яго, кінуўся ўслед. Алег ехаў не спыняючыся кіламетраў пяць і ўсю дарогу за ім бег Алан. Калі сабака стаміўся і спыніўся, Алег прыцішыў ход. Алан, пастаяўшы хвіліну, павярнуўся і, апусціўшы галаву, пайшоў назад у вёску. Алег адчыніў дзверцу і даў задні ход. Праз некалькі хвілін Алан сядзеў у машыне. З таго дня Алан болей не есць конскі гной.