Сяргей Кавалёў: Мэва

Новыя знаёмыя Секстыны адрозніваліся ад яе ранейшых сябровак. Паэт большасць аўтаручак рабіў сам, таму яны выглядалі арыгінальна i былі не падобныя адна на адну. Алоўкамі ён рэдка карыстаўся, толькі пры чытанні кніг, i падбіраў лёгкія, стрымана-цвёрдыя, востра заточаныя аднакаляровікі. Фламастэр меў толькі адзін, для выкрэслівання, i зваў яго «Цэнзар» (аўтаручкі Цэнзара крыху пабайваліся, хаця i паважалі ў душы за чэснасць i бескампраміснасць). У новага гаспадара сярод аўтаручак было некалькі зусім аднолькавых, фабрычнага вырабу. Алоўкі — чамусьці ўсе мяккія, злавесна яркія, што пакідаюць пасля сябе на паперы непрыемны тлусты след, прыкметны i крыклівы. З той жа мэтай — каб нешта вылучыць, прыцягнуць увагу — ужываліся i фламастэры.

Калі Секстына спытала, ці піша ix гаспадар вершы, аўтаручкі адказалі, што не ведаюць, а па ix няўцямна-здзіўленаму выгляду яна зразумела: ніхто з ix не ведае, што імі пішуць увогуле, ды i мала цікавяцца гэтым. Значна больш ix цікавілі іншыя рэчы, напрыклад, гатункі атрамантаў i маркі паперы. У Паэта таксама звярталі на гэта ўвагу, але зусім па іншых прычынах. Паэт пісаў на гладкай мелаванай паперы, калі пісалася занадта хутка — браў паперу жорсткую, шурпатую: па ёй пісалася марудней, што ў нейкай ступені ратавала ад паспешлівасці. Атраманты выбіраліся няяркія, сціплыя, каб не стамлялі вочы. У новых знаёмых колер абмяркоўваўся да дробязей, да адценняў, але асабліва вялікае значэнне надавалася гатунку, фабрычнай марцы, распаўсюджанасці-нераспаўсюджанасці атраманту i паперы. Гэтыя маркі, знакі, гатункі складалі галоўную тэму размоў, імі вымяраліся павага i шчасце. Калі ў суседкі атрамант лепшы — трагедыя, калі ў яе раптам зламалася пёрка — справядлівая помста.

Прэстыж i павага тут размяркоўваліся неяк дзіўна. Найбольшай пашанай у Паэта i яго аўтаручак карыстаўся самапіс з вельмі цвёрдым стальным пёркам, аздоблены зверху мініяцюрнай галавой ваўка. Яго так i звалі: Воўк. Паэт пісаў ім, калі быў нечым раззлаваны альбо нешта не ладзілася: тады рука нервавалася, i пёрка аўтаручкі магло зламацца. Воўк мужна вытрымліваў такія не частыя, але цяжкія іспыты, якія не над сілу былі іншым ручкам.

У новага гаспадара найбольшай павагай карыстаўся стары тоўсты паркер, бо меў пазалочанае пёрка, шмат гадоў i ўласную, толькі для яго аднаго асабіста, пляшку атраманту спецыяльнага гатунку. За ім цанілася аўтаручка, зробленая за мяжой, i ужо таму асабліва паважаная, далей самапісы размяркоўваліся па тых жа якасцях i ўласцівасцях. Менш за ўсё гэты хаўрус хацеў пісаць, i таму, калі выявілася, што гаспадар упадабаў новенькую, яны толькі злараднічалі.

Для Секстыны праца з'яўлялася сэнсам жыцця, чаканне моманту, калі яна зарыпіць задаволена i весела ва ўпэўненых пальцах Паэта, было прадчуваннем найвялікшага шчасця.

Расчараваная ў новых сяброўках, яна з надзеяй i трывогай чакала сустрэчы з ix гаспадаром. Але сустрэча гэтая расчаравала i засмуціла. Працаваў новы гаспадар раніцай, роўна тры гадзіны. Потым раскладваў напісанае па канвертах і, ідучы на працу, кідаў у паштовую скрыню. Рука торгалася злосна i нервова, Секстыне ўвесь час было боязна, што праз імгненне яна не вытрымае, зломіцца.

Займаў новы гаспадар увесь ліст, ад краю да краю, што таксама ўспрымалася нязвычна. (Паэт пісаў пасярэдзіне i ў слупок.)

Гэты чалавек не размаўляў з ёй, ён проста прымусова i жорстка выводзіў патрэбныя яму літары, словы, сказы, стаўляў коскі, кропкі, а найчасцей — пытальнікі i клічнікі. Звыклая да вытанчана-прыгожага i глыбокага зместу, яна з агідай выводзіла незлічоныя скаргі, ананімкі, паклёпы, шматлікія патрабаванні i пагрозы.

Яе новы гаспадар не быў паэтам! Ён быў проста злы, нікчэмны чалавек, i ад гэтага ёй, яго рэчы, прыладзе для пачварнай, нядобрай працы, рабілася балюча i тужліва. Яна чакала ўжо толькі аднаго: хутчэй бы гаспадар нацешыўся з яе i пакінуў у спакоі.

Дзень за днём, па тры гадзіны — абрыдлая, злая праца. А пасля — сумная кампанія рэчаў, дробязных неразвітых копій свайго «дасканалага» гаспадара. Аднойчы яны пахваліліся Секстыне, што ў ix ўжо таксама ёсць імёны, узятыя з загалоўкаў гаспадара (зайздроснікі ніяк не маглі забыць гісторыю Секстыны). Але пачуўшы гэтыя імёны, Секстына жахнулася: Вораг, Пустабрэх, Падманшчыца, Аблуда, Прыстасаванец. Мярзотнік! Стары паркер узяў сабе мянушку-загаловак «Пачкун».

Секстына паспрабавала растлумачыць ім усю недарэчнасць такіх імёнаў, але ўбачыўшы ix надзьмутасць i варожасць — змоўкла. «Мусіць, так i трэба»,— падумала яна.