Сяргей Кавалёў - Мэва

Адзінай радаснай падзеяй апошніх дзён стала неспадзяванае адкрыццё сябра, шчырага i вернага, у асобе аднаго з каляровых алоўкаў, з выгляду непрыкметнага i малацікавага. Сяброўства з ім ажывіла Секстыну i дапамагло глядзець у будучыню з большай надзеяй i антымізмам. Жоўты колер алоўка не падабаўся гаспадару, не падыходзіў да крыклівага зместу яго пісанняў. Таму звычайна гэты аловак (Секстына назвала яго Акварэлікам) стаяў без працы.

— Маім першым гаспадаром,— даверліва распавядаў Акварэлік,— быў маленькі хлопчык, які вельмі любіў маляваць: дома, у школе, у зацішку двара, у альбоме, у вучнёўскім сшытку, проста на выпадковым шматку паперы. I ў кожным яго малюнку патрабаваўся я, у кожным з ix хлопчык абавязкова маляваў сонца — невялічкае жоўтае кола ў правым верхнім ражку аркуша. I мне таксама рабілася неяк сонечна i цёпла, быццам я сапраўды часцінка сонечнага святла.

— Сонца не можа быць жоўтым i круглым, нават у правым верхнім ражку ліста,— задумліва сказала тады яму Секстына.

— Ты бачыла сапраўднае сонца? — шчыра пазайздросціў ёй Акварэлік.

— Не, але мой ранейшы гаспадар распавядаў мне пра яго, заўсёды прыгожа i заўсёды па-рознаму.

Пісаць пра сонца — найвялікшае шчасце.

— Наш гаспадар не піша пра сонца. I ніколі яго не малюе,— сумна ўздыхнуў Акварэлік.

— Так, ён увогуле ніколі не малюе. I не складае вершаў.

— Шкада, што я не магу маляваць сам без чалавека. Я б намаляваў жоўтае сонца, а ты склала б пра яго верш.

Секстына прамаўчала i задумалася...

Заўтра прайшло як звычайна, i паслязаўтра таксама, а наступнага дня гаспадар прыбег дадому радасны i ўзбуджаны.

— Яны мне ўсё-такі адказалі! Яны прыслалі адказ! — пераможна паведаміў ён жонцы.— Я казаў табе, што проста так гэта мярзотніку не абыдзецца! Не на таго ён патрапіў!

Але радаваўся гаспадар нядоўга. Прачытаўшы адказ, ён бездапаможна войкнуў, адштурхпуў ад сябе паперу, бы жудасную пачвару, i пабег да тэлефона.

Спалоханая жонка кінулася спачатку ўслед, але збаялася раптоўнага гневу, вярнулася i падняла ліст. На ім почыркам гаспадара быў напісаны нейкі вершык, a ўнізе змяшчалася пастанова-рэагаванне рэдакцыі:

«Паважаны N. N.! Мы прыемна здзіўлены i шчыра ўзрадаваны, атрымаўшы ад Вас замест чарговай скаргі гэты цудоўны вершык. Ён прынёс нам невялічкі адпачынак у нашай нялёгкай працы i выклікаў добры настрой у супрацоўнікаў. I хаця верш, што Вы даслалі як свой уласны, належыць нашаму вядомаму паэту, у кватэры якога Вы зараз жывяце,— мы ўсё роўна рады за Вас i ўпершыню ўдзячны за ліст».

— Што дзеецца на свеце, што дзеецца! — здзіўлена заквахтала жанчына: почырк, якім быў напісаны верш, несумненна належаў яе мужу.

— Навошта ты гэта напісаў?! — нічога не разумеючы, спытала яна гаспадара, калі той, кінуўшы трубку тэлефона, вярнуўся ў пакой.

— Я — напісаў? Я? Ы-ы-ы!..—толькі i змог адказаць той i ў шалёнай злосці, выхапіўшы з ясончыных рук ліст, пачаў крэмзаць яго першым алоўкам, які трапіўся пад руку, аж пакуль у кватэру нехта не пазваніў.

Гаспадар набег адчыняць, а жонка яшчэ раз кінула вокам на паперу i знямела: па ўсім лісце (i ў правым верхнім кутку, i ў левым ніжнім, i па ўсіх-усіх астатніх) разбягаліся яркія радасныя промні-пырскі сонца, суцэльна жоўтага i ўсмешлівага.

Прыйшоў, між тым, паштальён. Ён прынёс тоўсты стос адказаў на скаргі i пагрозы, напісаныя два дні назад. Не трэба i казаць, што ўсе яны аказаліся, як кроплі дыстыляванай вады, падобныя на першы ліст.

— Ну вось i ўсё,— задаводена сказала самапіска Секстына.— Відаць, гэта будзе самы лепшы канец для нашай гісторыі. Там, пад радыятарам, я заўважыла вялікую шчыліну ў паркеце, дзе людзі мяне не знойдуць, пакуль я сама таго не захачу. I ў мяне прадчуванне, што Паэт неўзабаве вернецца ў сваю кватэру i я зноў спатрэблюся для шчырай, сумленнай працы.

— Я — з табой,— вырашыў Акварэлік не задумваючыся.

— Тады — пад радыятар!..

Жыў-быў калісьці на свеце Юнак. Людзі лічылі яго чараўніком i вар'ятам, а ён, рана страціўшы бацькоў, цураўся людзей i называў сябе проста сынам Зямлі.

I шмат мудрасці дала Юнаку Зямля, i шмат чаму навучыла.

Спасціг ён, чаму Сонца сыходзіць на Захад, а з'яўляецца з Усходу i Месяц толькі паўтарае гэты шлях, а не выходзіць насустрач. Уведаў, які цяжар выпрабоўвае сузор'е Вагаў, што распроствае неба пад далёкім Паўднёвым акіянам, i куды вось ужо мільён гадоў кліча самотная Паўночная Зорка. Так зразумеў першую кнігу — Кнігу Неба.

Спазнаў душу мора i па маленькіх, незаўважна падобных хвалях вызначаў яго зменлівы i няўрымслівы характар. Тлумачыў прылівы i адлівы, выкрываў сквапнасць цыклонаў i хцівасць штыляў i смяяўся з паслугачоў, паважаючы гаспадара. Рыб вучыў гаварыць, узамен яны навучылі яго маўчаць. Так зразумеў ён другую кнігу — Кнігу Вод.