Гарасьо Кірога - Казкі трапічнага лесу

— Нам гэта перашкаджае! — крыкнулі людзі.

— Ведаем!

— Мы не можам праплыць!

— А нам гэта і трэба!

— Прыбярыце плаціну!

— Не прыбяром!

Людзі ў лодцы пра нешта параіліся між сабою і потым зноў крыкнулі:

— Кайманы!

— Што вам? — адказалі тыя.

— Не прыбераце?

— Не!

— Ну, тады да заўтра!

— А дакуль хочаце!

І лодка вярнулася да парахода, а вельмі задаволеныя кайманы запляскалі хвастамі па вадзе. Ніякі параход цяпер тут не пройдзе, і ў рацэ заўсёды-заўсёды будзе рыба.

На другі дзень параход вярнуўся зноў, але калі кайманы зірнулі на яго, яны аж знямелі ад здзіўлення: гэты параход быў нейкі іншы. Ён быў мышынага колеру і куды большы за ранейшы. Што гэта за новы параход? Ён хоча праплыць? Не, не праплыве. Ні гэты, ні той, ніякі іншы!

— Не пройдзе, не пройдзе! — закрычалі кайманы і кінуліся да плаціны кожны на сваё месца каля бярвення.

Новы параход, як і ранейшы, спыніўся воддаль і таксама спусціў лодку, якая падплыла да плаціны.

У лодцы сядзелі афіцэр і восем матросаў.

Афіцэр крыкнуў:

— Гэй, кайманы!

— Што? — адказалі тыя.

— Не прыбераце плаціну?

— Не!

— Не?

— Не!

— Добра, — сказаў афіцэр. — Тады мы разбурым яе гарматамі.

— Бурыце! — адказалі кайманы.

І лодка вярнулася да судна.

А той карабель мышынага колеру быў ваенны параход, браняносец з вялікімі страшнымі гарматамі. І мудры стары кайман, які аднойчы плаваў да самага мора, раптам успомніў пра гэта і ледзь паспеў крыкнуць іншым кайманам:

— Хавайцеся пад ваду! Жвавей! Гэта ваенны параход! Хавайцеся добра!

Кайманы адразу зніклі пад вадою і паплылі да берага. Там яны і засталіся, высунуўшы з вады толькі насы ды вочы. У тую ж хвіліну з карабля вылецела вялікае белае воблака дыму і магутны артылерыйскі снарад трапіў у самую плаціну, акурат усярэдзіну. Два ці тры бервяны разляцеліся ў трэскі, але тут жа ўпаў другі снарад, а потым яшчэ і яшчэ, і кожны нішчыў ушчэнт кавалак плаціны, пакуль ад яе нічога не засталося. Ні бервяна, ні трэскі, ні кары. Усё было разбурана гарматамі браняносца. І кайманы, якія сядзелі ў вадзе, высунуўшы на паверхню толькі насы ды вочы, моўчкі глядзелі, як паўз іх, гудучы на ўсю моц, праплывае ваенны карабель.

Потым кайманы вылезлі на бераг і сказалі:

— Мы зробім другую плаціну, яшчэ большую, чым была.

І тым жа вечарам і тою ж ноччу зрабілі новую плаціну з аграмадных ствалоў. Пасля гэтага, стомленыя, яны палеглі спаць і спалі да наступнага дня, пакуль ваенны карабель не прыплыў зноў і спушчаная з яго лодка не наблізілася да плаціны.

— Гэй, кайманы! — крыкнуў ім афіцэр.

— Што трэба? — адказалі кайманы.

— Прыбярыце гэтую новую плаціну!

— Не прыбяром!

— Мы разбурым яе снарадамі, як і тую!

— Разбурайце, калі зможаце!

Яны адказвалі так ганарыста, таму што былі ўпэўненыя, што іх новую плаціну не змогуць разбіць нават усе гарматы свету разам.

Але праз хвіліну карабель схаваўся ў дыме, і якраз на сярэдзіне плаціны пачуўся страшны выбух. Гэты раз стралялі разрыўнымі. Снарад з грукатам разарваўся на бярвеннях, узняў іх у паветра і разнёс вялізныя ствалы на дробныя трэскі. Другі снарад разарваўся побач з першым, разламаўшы яшчэ адзін кавалак плаціны. І так яны білі і білі, пакуль ад плаціны нічога-нічагуткі не засталося. Тады ваенны карабель праплыў паўз кайманаў, і людзі смяяліся з іх.

— Што ж, — сказалі кайманы, вылазячы з вады. — Цяпер мы ўсе памром, бо карабель будзе ўвесь час плаваць сюды і туды і рыбы ўжо ніколі не вернуцца.

І яны замаркоціліся, таму што маленькія кайманчыкі прасілі есці.

Тады стары кайман сказаў:

— У нас яшчэ ёсць надзея на выратаванне. Хадземце да Сома. Мы з ім разам плавалі ў вандроўку да мора, і ў яго ёсць тарпеда. Ён некалі бачыў бой паміж двума параходамі і прыцягнуў неразарваную тарпеду сюды. Давайце папросім у яго гэтую тарпеду, і хоць ён на нас, кайманаў, злуе, але ў яго добрае сэрца і ён не захоча, каб мы ўсе памерлі.

А ўсё ў тым, што некалі даўно, шмат гадоў назад, кайманы з'елі Сомава пляменніка, і з таго часу ён не хацеў з імі размаўляць. І ўсё ж, нягледзячы на гэта, яны адразу выправіліся да Сома, які жыў у вялікай пячоры ў беразе ракі Параны і заўсёды спаў побач са сваёю тарпедай. Самы бываюць даўжынёй аж на два метры, і гаспадар тарпеды якраз быў такі.

— Гэй, Сом! — крыкнулі яму кайманы ад увахода ў пячору, бо не адважваліся ўвайсці, памятаючы пра гісторыю з ягоным пляменнікам.

— Хто там мяне гукае? — спытаў Сом.

— Гэта мы, кайманы!