Гарасьо Кірога - Казкі трапічнага лесу

Кайманы пераможна крыкнулі і як ашалелыя кінуліся да плаціны. Адтуль яны ўбачылі, як праз прабіты снарадам пралом плывуць падхопленыя рачною плынню мёртвыя, параненыя і жывыя людзі.

Кайманы залезлі на бярвенне з абодвух бакоў пралому, і калі праз яго праносіла людзей, смяяліся і кпілі з іх.

Есці людзей кайманы не захацелі, хоць, можа быць, людзі таго і заслугоўвалі. Толькі калі міма праплываў адзін з залатымі галунамі на мундзіры, стары кайман кінуўся ў ваду і — «хруп!» — у два глыткі праглынуў яго.

— Каго гэта ён? — спытаўся адзін малады недасведчаны кайманчык.

— Афіцэра, — адказаў Сом. — Мой стары сябар паабяцаў жа яму, што з'есць. Вось і з'еў.

Рэшткі плаціны кайманы разабралі: цяпер яна была ім непатрэбная, бо ніякі параход ужо не адважыцца там праплыць. Сом, які ўпадабаў афіцэравы рэмень і аксельбанты, папрасіў, каб яму аддалі іх у падарунак. Але дзеля гэтага яму давялося выцягваць іх з рота ў старога каймана, бо яны заселі ў таго ў зубах. Потым Сом падперазаўся рэменем, зацягнуўшы яго пад плаўнікамі, а на канцы сваіх доўгіх вусоў павесіў аксельбанты і пас ад шаблі. Скура ў Сома вельмі прыгожая, а цёмныя плямы на ёй падобныя да плям у змяі. І Сом цэлую гадзіну плаваў сюды-туды, красуючыся перад кайманамі, а тыя глядзелі на яго, разявіўшы ад здзіўлення раты.

Потым кайманы правялі яго да самай яго пячоры і, доўга-доўга падзякаваўшы, вярнуліся на сваё звычайнае месца. Рыбы таксама вярнуліся, і кайманы жылі і дагэтуль жывуць там вельмі шчаслівыя. Урэшце яны нават прызвычаіліся да таго, што па рацэ часам праплываюць параходы і караблі, якія вязуць апельсіны.

Але пра ваенныя караблі яны нават чуць нічога не хочуць.

Жыла сабе аднойчы лань, і было ў яе двое дзетак-двайнятак, што ў аленяў бывае рэдка. Але неўзабаве адно яе дзіцё задраў дзікі кот, і засталася ў яе толькі адна дачушка. Усе лані ў лесе вельмі яе любілі і заўсёды ёй казыталі бакі.

Штораніцы, як толькі ўзыходзіла сонца, маці прымушала дачку паўтараць аленеву малітву. Гучала яна так:

Раней чым з'есці лісточак, добра яго панюхай, бо лісточкі бываюць атрутныя.

Раней чым падысці да ракі напіцца, ціхенька пастой і добра агледзь месца, каб упэўніцца, што побач няма кайманаў.

Кожныя паўгадзіны высока-высокенька задзірай галаву і нюхай паветра, каб пачуць пах ягуара.

Калі пасвішся, спачатку заўсёды паглядзі на траву — ці няма ў ёй гадзюк.

Гэтая малітва была ў маленькіх аленяў, як «Ойча наш» у людзей. І калі лань добра яе засвоіла, маці дазволіла ёй хадзіць адной.

І вось адным адвячоркам, калі лань бегала па лесе ды ласавалася далікатнымі лісточкамі, яна раптам убачыла проста перад сабою дупло вялікага трухлявага дрэва, з якога звісала шмат нейкіх склееных між сабою шарыкаў. Шарыкі былі цёмныя — такога колеру, як класная дошка.

Што б гэта магло быць? Лані было трошкі боязна. Але яна была добрай гарэзаю, і бадануўшы шарыкі галавой, адразу маланкай адскочыла прэч.

Азірнуўшыся, яна ўбачыла, што шарыкі трэснулі і з іх выцякаюць цягучыя кроплі. Апроч таго аднекуль выпаўзла шмат нейкіх белых мошак з тонкімі таліямі, якія забегалі па шарыках.

Лань падышла бліжэй. Але мошкі яе не кусалі. Тады яна асцярожна-асцярожненька лізнула адну кропельку кончыкам языка і ад задавальнення ажно прыжмурыла вочы: гэта былі кропелькі мёду, і мёд быў вельмі смачны, бо шарыкі цёмнага колеру былі пчалінымі вуллямі. Але пчолы не кусаліся, таму што ў іх не было джалаў. Ёсць такія пчолы.

За пару хвілін маладзенькая лань высмактала ўвесь мёд і, вельмі задаволеная, пайшла расказваць пра гэта маме. Але мама яе паўшчувала.

— Будзь вельмі асцярожная з пчалінымі гнёздамі, дачушка, — сказала яна. — Мёд вельмі смачны, але шукаць яго вельмі небяспечна. Абыходзь пчаліныя гнёзды, калі іх убачыш.

Лань задаволена крыкнула:

— Мама, але ж яны не кусаюцца! Авадні і мухі кусаюцца, а пчолы не.

— Ты памыляешся, дачушка, — сказала маці. — Сёння табе пашанцавала, і толькі. Але ёсць вельмі паганыя пчолы і восы. Сцеражыся іх, дачушка, а то прынясеш мне вялікае гора.

— Вядома, мама! Вядома! — адказала лань.

Але першае, што зрабіла наступнаю раніцай, — дык гэта пайшла па сцяжынках, зробленых у лесе людзьмі, якія шукаюць пчаліныя гнёзды.

Доўга яна хадзіла ці не, але ўрэшце адно гняздо знайшла. Гэтае гняздо належала цёмным пчолам з жоўтаю палоскай на таліі, і яны поўзалі па гняздзе. Вулей таксама выглядаў іначай, але лань падумала, што калі ўжо гэтыя пчолы большыя, дык і мёд у іх павінен быць смачнейшы.