Эдуард Валасевіч - Дняпроўскі чарадзей

Брага, мёд, віно, закускі,
Адбіўныя, шашлыкі,
Смажаныя качкі, гускі —
Толькі пі ды еш, панкі!

Ды найлепш усіх прываркаў,
Ўсіх ласункаў і прынад
Быў кулеш з цыбуляй, з скваркай,
Што падаў на стол салдат.

За вушамі затрашчэла,
Угінаюцца насы...
Хваляць харч усёй капэлай
Ды абсмоктваюць вусы.

I нашто слыла ласухай
Тая царская дачка,
Апрастала адным духам
Куляша аж паўгаршчка!

— Ах, як смачна! Як адменна!
Скуль такі далікатэс? —
Аж падскоквае царэўна.—
Гэта ж ежа для прынцэс!

I пасля таго абеду
Шмат гаворкі не вялі,
А збірацца да ад'езду
Ў шлях, дахаты пачалі.

Перш царэўну перанеслі,
Ўборы царскія, пасцель
I на чоўне перавезлі
Беражна на карабель...

Потым скарб той зыркі, звонкі,
Незлічонае дабро —
Самацветы і пярсцёнкі,
Золата і серабро.

Запаслі вадзіцы прэснай,
І дзічыны запаслі,
Якар за ланцуг жалезны
З дна марскога паднялі.

Вецярок ледзь разгуляўся,
Разгарнулі ветразь тут,
Як крылаты птах памчаўся
Карабель у родны кут.

Адплылі яны багата,
Тут падскочыў Партупей:
— Ах, разява я пракляты...
Супыніцеся хутчэй!

Ён за галаву схапіўся,
Закруціўся, бы ваўчок:
— Там пярсцёнак я забыўся...
Стой, кажу вам, трасцы ў бок!

Той, што ад самой царэўны
У скляпенні атрымаў,
На акне ляжыць, напэўна.
Вось дзе схібіў, маху даў!

Прападзе маё паўцарства
I царэўна прападзе!
Спрытны цар наш на штукарства
Вокал пальца абвядзе...

Човен на ваду спусцілі,
Сеў за вёслы Партупей:
— Я вярнуся праз дзве хвілі!
I да берага шпарчэй.

А прызнацца, дабірацца
Не так блізка ўжо было:
Трэба добра пастарацца,
Паднаціснуць на вясло,

Ды кавалак пушчай тою
Прадзірацца праз гушчар,
Багнаю ісці, дрыгвою,
Праз зыбучы той імшар.

Пакрыху і змрок крадзецца,
I паўзе туман сыры,
Прапаршчык паперад пнецца
Вобмацкам у гушчары.

Вось, нарэшце, і хаціна,
А ў акенцы — аганёк...
«Гэта што за чартаўшчына,
Хто абжыў ізноў куток?»

Ўжо заходзіць ён у хату,
Цішыпя, кругом спакой...
Раптам нехта яго ззаду
За плячо бярэ рукой.

Моцна так, бы абцугамі,
Аж ускрыкнуў Партупей:
— Го, патрушчыш ты мне раме,
Го, прашу цябе, цішэй!

Азірнуўся — анікога...
«Хто ж са мной жартуе тут?»
I, успомніўшы пра бога,
Крыж кладзе на кожны кут.

Да акна ён падыходзіць
I бярэ пярсцёнак свой.
Часам тым з сцяны выходзіць
Дзедка з сівай барадой.

Невялічкі сам, гарбаты,
Ды ў плячах, аднак, шырок,
З галавы да ног у латы
Асталёваны дзядок.

— Што? Спужаўся, небарака,
Як узяў я за плячук?
Эх, служывы! Эх, ваяка!
Думаў ты, капец, каюк?..

Ну не бойся. Колькі часу
Ведзьмаку я паслужыў,
Есці, піць быў злыдзень ласы,
А мяне ён не карміў.

Толькі крошкі ды аб'едкі
Падбіраў я з-пад стала...
Сыты быў я вельмі рэдка,
Галадуха ўсё гняла...

Ты ж мяне хоць раз уволю
Накарміў і напаіў.
Назаўжды мяне з няволі,
3-пад ярма аслабаніў.

Саслужу табе я службу,
Не застануся ў даўгу —
За твае хлеб-соль і дружбу
Я табе дапамагу!

Не спяшайся ў шлях зваротны,
Усё кругом ахутаў змрок —
Згінеш ў твані ты балотнай,
Разарве галодны воўк.

Карабель ты не дагоніш:
Ветразі падняў свае,
Ён ляціць, бы ад пагоні,
Без цябе дамоў плыве...

Царскія зманілі слугі,
Кінулі цябе ў бядзе:
«Хай канае, валацуга!
Хай у нетрах прападзе!

Мы багацце ўсё падзелім:
Будзе з нас адзін — ліхвяр,
А другі — звінець вяселлю —
На паўцарства будзе цар!»

— Быць не можа! Ах, зладзеі! -
Застагнаў аж Партупей.—
Гэта ж гады, гэта ж змеі,
Дзе ж сумленне у людзей?!

...Тут паромшчык сказ спыняе: —
Сілкавацца, хлопцы, час!
Кацялок з агню знімае,
Запрашае бліжай нас.

Чыста вымытыя лыжкі
Самаробныя дае:
— Пакаштуйце юшкі крышку,
Шпачаняты вы мае.

З кацялка мы зачарпнулі,
Заядаем праснаком.
Пахне юшыца цыбуляй,
Пахне юшыца дымком.

Падганяць нас тут не трэба,
Малацьба — у пяць цапоў.
Ноч. Плыве у зорках неба,
Кветак пах плыве з лугоў.