Уільям Шэкспір - Антоній і Клеапатра

Табе заданне ёсць. Гаворыш складна.
Цяпер для красамоўства самы час.
Нам трэба Клеапатру разлучыць
З Антоніем. Паабяцай усё ёй,
Што б ні прасіла, ад майго імя.
I ад сябе прывабнае што-небудзь
Прыдумай і шапні ёй далікатна.
Жанчыны — нетрывалыя і ў шчасці,
Калі ж бяда каторую прыцісне,
Тут і весталку можна спакусіць.
Будзь хітрым і напорыстым, Тырэй.
Узнагароду сам сабе прызначыш —
Я не адмоўлю. Што сказаў — закон.

Я згодзен, Цэзар.

I звярні ўвагу,
Як гэты крах свой перанёс Антоній,
Як ён трымаецца, і зробіш вывад
Паводле ўчынкаў аб яго намерах.

Усё сваё старанне прыкладу.

Хачу ў цябе спытацца, Энабарб...
Што нам рабіць?

Падумаць і памерці.

Хто ж вінаваты з нас? Я ці Антоній?

Антоній. Толькі ён. Сваім пачуццям
Ён падначаліў розум. Ты ўцякала,
Убачыўшы жахлівы твар вайны,
Напужаная лютасцю звярынай.
А ён чаго памчаўся? Страсць пагнала.
Забыў пра абавязкі палкаводца
Ў той час, калі дзве палавіны свету
Ілбамі стукнуліся праз яго.
Глядзець было балюча і агідна,
Калі ён за тваёй кармою мчаўся,
Пакінуўшы ў разгубленасці флот.

Ні слова больш!

Дык вось яго умовы!..
Няўжо ён так сказаў?

Так і сказаў.

Паабяцаў царыцы ўсе выгоды,
Калі мяне прадасць?

Я не маню.

А ты ёй паўтары.

Што ж, пасылай
Удачліваму Цэзару ў падарак
Сівую галаву маю. Юнак
Цябе за гэта царствамі асыпле.

Мяне? За галаву тваю?

Ідзі
Ізноў да Цэзара. Скажы яму,
Што ён расцвіў, як веснавая ружа,
I мог бы праявіць сябе героем,
Не прыкрываючыся славай іншых.
Не сам ён, палкаводцы ваявалі,
А на чале стаяць мог і хлапчук.
Я выклікаю скрыжаваць мячы
Са мной на паядынку, без падмогі,
I свет здзівіць адвагай асабістай.
Я зараз напішу яму. Хадзем.

Так ён і згодзіцца! Магутны Цэзар
Растопча шчасце, выйдзе на арэну
Махаць мячом, як варвар-гладыятар!..
Апору страціўшы, мы трацім розум,
Гатовы ухапіцца за саломку,
Калі нас доля пакаціла ўніз.
Знайшоў раўняцца з кім! Пустыя мары!
З разгромленым не будзе біцца Цэзар,
Ён не здурнеў.

Ад Цэзара пасол.

Як проста, бедненька, без цырымоній!
Царыцу што, не паважаюць болей?
Калісьці на каленях падпаўзалі...
Няхай увойдзе.

Спрэчка у мяне.
З маім сумленнем зараз: так ці гэтак.
Служыць у дурня — ліха набярэшся.
Калі ж захоўваць вернасць да канца,
З правадыром сваім загінуць разам,
Учынак мой гісторыя прызнае.

Чаго жадае Цэзар?

Я хацеў бы
Сказаць табе адной.

А ты не бойся.
Са мною тут мае сябры.

Але ж
Яны сябры Антонія таксама.

Іх мала у Антонія, а вось
У Цэзара цяпер іх вельмі многа.
Калі дазволіць Цэзар, гаспадар наш
З ахвотаю адновіць дружбу з ім,
А значыцца, і мы.

Намер пахвальны.—
О найслаўнейшая з усіх царыц,
Не думай пра бяду сваю — так просіць,
Так раіць Цэзар, помні аб адным,
Што Цэзар будзе Цэзарам заўсёды.

Па-царску сказана. I што далей?

Ён ведае, што не каханне, страх
Штурхнуў цябе к Антонію ў абдымкі.

О!