Уільям Шэкспір - Антоній і Клеапатра

Наш смутны час багаты на падзеі,
I кожны міг прыносіць навіну.

Таўр!

Слухаю, ўладар.

Наказ такі:
На сушы ў бой не ўвязвайся. Чакай,
Пакуль не пераможам мы на моры.

У гэтым скрутку мой загад. Выконвай.
Наш лёс павінен вырашыцца тут.

Паставіш конніцу за тым узгоркам,
Каб войска Цэзара было на воку.
Адтуль убачыш і варожы флот
I нашы баявыя караблі.
Сачы уважна. Будзь напагатове.

Усё загінула. Канец! Канец!
Малюнак жудасны! О ганьба, ганьба!
«Антаніяда», судна Клеапатры,
Руль крута павярнуўшы, мчыцца прэч,
I чарада егіпецкіх галер
За ёю следам. Лепш бы мне аслепнуць!

О гнеў багоў! О духі апраметнай!

Чаго разбушаваўся? Што з табой?

Па дурасці мы страцілі паўсвету,
Параскідалі ўсе нашы набыткі,
Працалавалі царствы.

Як там бой?

Не бой, а пошасць, чорная чума.
Няма ратунку; смерць вісіць над намі.
Егіпецкая шылахвостка, сцерва,
Каб на яе праказа! — у момант схваткі,
Калі між перамогай і разгромам
Нам пачала ужо свяціць надзея,
Задрала парус — і хутчэй наўцёкі,
Як тая ашалелая карова,
Якую абляпілі авадні.

Я гэта бачыў, але больш глядзець
Не мог, заплюшчыліся з болю вочы.

Калі яна памчалася наперад,
Ахвяра чар магічных гэтай ведзьмы,
Антоній следам, як за качкай качар,
Заляпаў крыламі і драла даў,
Пакінуў бітву і людзей сваіх,
Адвагу, гонар, вопыт растаптаўшы.
Адступніцтва і сораму такога
Не назіраў я век.

О гора, гора!

Ледзь дыхае наш воінскі запал,
У моры топіцца. Каб наш галоўны
Такі быў, як раней, мы б іх разбілі.
Сваім ганебным здрадніцкім учынкам
Ён даў нам прыклад.

Што? I ты ўцякаць?
Тады нам сапраўды канец прыходзіць.

Яны ў Пелапанес [39] Пелапанес — паўднёвая частка Грэцыі. плывуць абое.

А гэта недалёка. Я туды ж.
Пабачу, што далей.

Я з маім войскам
Да Цэзара прыстану. Шэсць цароў
Здаліся ўжо, і гэта ім не ў шкоду.

А я Антонія ўсё ж не пакіну,
Не адвярнуся ад яго ў бядзе,
Хоць вецер розуму і гоніць прэч.

Сама зямля насіць мяне не хоча —
Ёй брыдка, сорамна. Сябры мае,
Сюды, бліжэй! Не ў час я нарадзіўся,
Навокал змрок, і выйсця мне няма.
Ёсць золата на караблі маім.
Бярыце скарб, дзяліце між сабою
I хто куды! Да Цэзара бяжыце!..

Нам бегчы? Нізашто!

Я сам уцёк,
Сам спіну выставіў і паказаў
Дарогу баязліўцам. Уцякайце!
Я выбраў шлях, і вы больш не патрэбны.
Ратуйцеся! У гавані мой скарб.
Бярыце, аддаю. О ганьба, ганьба!
Хвіліна слабасці — і ўсё прапала.
Спляліся ў гневе валасы мае:
Каторы сівы — асуджае дурасць,
Каторы чорны — познюю любоў.
Сябры, бяжыце! Я вам дам лісты,
Якія ў небяспецы вам памогуць,
Не спачувайце мне і не сумуйце!
Рабіце так, як раіць вам мой боль.
Хто здрадзіў сам сабе, той варты здрады.
Бяжыце к міру і на карабель:
I золата маё і судна — вашы.
Прашу, мяне пакіньце. Вам загадваць
Я больш не маю права. Калі ласка,
Прашу вас. Мы пабачымся яшчэ.