Фаўст
Ці мала грошай, што ў зямлі
Ад доўгага няўжытку пацвілі!
Няма такое думкі, каб магла
Абняць усё, што тайна зберагла,
Няма фантазіі такое, каб
Хоць бы прыблізна змерыла твой скарб.
А мудрасці вялікай празарліўца
Адкрыецца любая таямніца.
Мефістофель
Папера нам зручней: усё, што маеш,
На ёй адразу прачытаеш,
Ні фальшу тут табе, ніякай пробы —
Плаці і еж на поўныя вантробы,
Захочаш золата — ідзі к мяняйлу,
А ён не дасць, тады з зямлі металу
Якога хочаш можна накапаць,
Алмазы нават можаш абмяняць.
Забудзецца сумленне й паняверка,
Калі ў цане ўмацуецца паперка,
І ты пабачыш сам, як неўзабаве
Багата будзе грошай у дзяржаве.
Імператар
За шчасце, што далі краіне і народу,
Вы ад мяне прыміце ўзнагароду:
З хвіліны гэтай прызначаю вас
Ахоўваць нетраў залаты запас,
Кантраляваць усякія знаходкі,
Бо вы і месцы знаеце і сродкі.
З’яднайце сілы вашыя ў адну —
І золатам напоўніце казну,
Каб нам вялікая карысць была
Ад царстваў цемры і святла.
Скарбнік (Фаўсту)
Я абяцаю тут пры ўсім народзе
З калегам чарадзеем жыць у згодзе.
(Выходзіць з Фаўстам.)
Імператар
Я дам усім, — адно хачу я знаць,
Як будзеце вы грошы спажываць.
Паж (прымаючы)
Пачну гуляць, і піць, і есці.
Другі (прымаючы)
Каморнік (бярэ)
Віно піць буду з поўнай кварты.
Другі (бярэ)
Найграюся і ў косці я і ў карты.
Васал (падумаўшы)
Я замак выкуплю, пазыкі аплачу.
Другі (падумаўшы)
Я гэты скарб да ўласных далучу.
Імператар
Пара і чэлядзі за розум брацца,
А вам бы піць, гуляць і аб’ядацца,
Каб прамантачыць скарбы ўсёй зямлі —
Дурному разумнець няма калі.
Блазен
То дай і мне, усім жа раздаеш.
Імператар
Ах, ты жывы яшчэ? Ты ўсё прап’еш.
Блазен
Што тут такое? Нейкія паперкі?
Імператар
На вецер пусціш — на цукеркі.
Блазен
Чорт ведае! Падман ці не!
Імператар
Даюць — бяры і дзякуй мне.
(Выходзіць.)
Блазен
Якое дзіва! Мне пяць тысяч крон?
Мефістофель
Ужо ўваскрэс, прыдворны пустазвон?
Блазен
Мне ўваскрасаць не навіна.
Мефістофель
Сп’янеў, не выпіўшы віна!
Блазен
І гэта грошы? Смецце гэта? Цьфу!
Мефістофель
Купляй і еш да стогну ў трыбуху!
Блазен
Няўжо куплю я быдла, хату, хлеў?
Мефістофель
А ўжо ж! Абы ты ўдосталь грошай меў!
Блазен
І лес, і ворыва, і ўлоў рачны?
Мефістофель
Глядзі, а мне казалі — ён дурны!
Блазен
Куплю маёнтак — і пайду з двара!
(Выходзіць.)
Мефістофель (адзін)
Ого! Яго ж на трон садзіць пара!
Фаўст. Мефістофель.
Мефістофель
Чаго вядзеш у змрочныя праходы?
Няўжо ў прыдворнай мітусні
Не можаш ты знайсці нагоды
Для трапных жартаў і хлусні?
Фаўст
Пакінь малоць. Раней, бывала,
Што ні скажу — табе ўсё мала;
Цяпер жа ты хаваешся за фразу
І не даеш мне яснага адказу.
Між тым не трэба ўводзіць двор у зман.
Мне ўжо і так нагадваў кашталян
Пра імператарскі капрыз:
Ён хоча, каб Алена і Парыс
Красы антычнай яркі цуд
Яму явілі сёння тут.
Рабі! Я слова даў! Чарга твая!
Мефістофель
На словах ты заўсёды — што-та я!
Фаўст
Дык гэта ж я з табою, кампаньён,
Да выбрыкаў такіх даехаў.
Спярша азалацілі трон —
Цяпер жывых шукаем смехаў.
Мефістофель
Дарма спрашчаеш мой намер:
Прад намі высачэзныя драбіны —
Мы, ідучы да новых сфер,
Лічыцца з цяжкасцю павінны:
Алену выклікаць, мой пан харошы,
Цяжэй, чым штампаваць пустыя грошы.
І ты шышыг, кікімар, чараўніц,
Маіх вядзьмачак і блудніц
Забудзь, ты іх раўняць пакінь
Да старажытных гераінь.
Читать дальше
