Хор німфаў {150} 150 Німфы — персанажы антычнай міфалогіі, боствы сіл і з’яў прыроды. Німфы марскіх і рачных вод, ручаёў, крыніц — акіяніды, нерэіды , наяды ; німфы гор — арэяды ; німфы далін — напеі, німфы лугоў — ліманіяды, німфы дрэў — дрыяды (гл. таксама «Класічную ноч Вальпургіі»).
(абступіўшы вялікага Пана)
Вось бог палян,
Лясоў, імшар,
Вялікі Пан —
Прыроды цар!
Мы танцам радасным сваім
Уладара развесялім.
Не шле спакою, свежых сіл
Яму блакітны небасхіл,
Хоць добры ён, за нас гарой.
І толькі плёскат вод парой
Навеяць можа моцны сон.
Калі засне на траўцы ён,
Рака суцішвае свой плыў,
І зеляніна паш і ніў
Ляніва цэдзіць гойны пах;
І не сваволіць вертапрах —
Гарэзны вольны вецярок,
Каб не ўстрывожыць незнарок.
Дрымота і санлівы чад
Атуляць вочы німф, наяд.
У час, калі з лясных харом
Пакоціцца, нібыта гром,
Кліч Пана па гарах, палях,—
Агорне ўсіх панічны страх,—
І дрогнуць воіны ў баях.
Дык слаўся ж, пасланец вясны,
Вялікі Пан, кумір лясны!
Дэпутацыя гномаў (з дарамі вялікаму Пану)
Нібы нітка ў лабірынце,
Нас вядзе праз поўны змрок
Ў жылы золата ў граніце
Наш чароўны пасашок.
Мы шукаем пад зямлёю
Скарбы ў цемры, як краты,
Каб іх шчодраю рукою
Раздаваў падданым ты.
Нам адкрылася крыніца
Золата і серабра,
Да канца нам не прабіцца,
Ўсё не выдаць на-гара.
Толькі ты, вялікі Пане,
Можаш золата здабыць,
І тады багацце стане
Ўсім аднолькава служыць.
Плутон (герольду)
Без патурання лішнім перашкодам
Падзеі пусцім натуральным ходам
Турбацый колькі будзе навакол!
Усе тут клясціся пачнуць зацята,
Што, бачыце, іх з краю хата,—
А ты усё натуй у пратакол.
Герольд (дакрануўшыся да жазла, якое Плутон не выпускае з рук)
У коле гномаў крочыць Пан
Туды, дзе вогненны фантан.
Шугаюць, рвуцца з глыбіні
Агністай лавы струмяні.
А Пан, нагнуўшыся, стаіць,
Глядзіць, як зеўра зіхаціць,
І злева, й справа вадаспад
З агню віруе; Пан пагляд,
Схіліўшыся, кіруе ўніз…
О, гэты ўладароў капрыз!
Як часта ад цябе бяда!
Упала ў жэрла барада.
А ён, наставіўшы далонь,
Усё ўзіраецца ў агонь.
Аж тут назад віхор узнёс
Клубок распаленых валос —
І ў Пана ўжо на галаве
Другі клубок агню раве.
Гармідар, вэрхал, дым і чад,
Хто лезе ўперад, хто назад,
У шале маскі ў дзверы пруць,
Адзенне Пана топчуць, рвуць.
А ў віхры гэтым, у жудзе
Кудзеля полымем гудзе.
О ноч няшчасцяў, бед і скрух!
Якіх жа новых заварух,
Выпрабаванняў, слёз і зла
Ты нам яшчэ прызапасла?
О, што я чую! Жах, кашмар! —
«Пад маскай Пана — валадар!»
Прапала ўсё, агнём пайшло —
І цар, і царскае жытло!
Пагібель нам! А мой ты бог! —
Бадай, таму язык адсох,
Хто апрануцца ў ліст і мох
Яму параіў і памог,
Хто падштурхоўваў да агню,
І ўзняў гармідар, калатню!
Калі ж ты, маладосць, калі
З’яднаеш пал з нутром цвярозым?!
Калі ж, уладнасць, ты калі
З’яднаеш разам моц і розум?
Заняўся парк, палае сад.
Шалёны агнявы каскад,
Як бура, ўсё змятае прэч,
Бушуе, круціцца, як смерч.
Не знаю, хто ў такой начы
Нам змог бы тут дапамагчы;
За ноч багаты, пышны гмах
У друз рассыплецца і ў прах!
Плутон
Годзе страху і агню,
Зараз я пажар спыню.
Грымні, ўладнае жазло,
Каб харомы затрасло!
Вецер, вільгаццю дыхні,
Полымя далоў змахні;
Туманы і хвалі пары,
Супакойце ўсе пажары;
Прахалода хмар, акрый
Месца нашых феерый
І суціш разгул стыхій.
У маланку абярні
Апантаныя агні.
Там, дзе духі вельмі шкодзяць,
Чараваннем іх лагодзяць.
Сонечны ранак.
Імператар, прыдворныя. Фаўст, Мефістофель, убраныя сціпла, як тутэйшыя, кленчаць перад тронам.
Фаўст
Даруйце нам бяскрыўдны феерверк.
Імператар (загадвае ўстаць)
Глядзеў бы вашы прадстаўленні век.
Агнішна, полымя вакол шугала,
Нібы ў Аідзе, царстве цемрашала,
Зямля цякла, як вадкая смала,
Стагнала нетрышчам, гула,
Ашчэрваючы вогненныя іклы,
Якія ў дыме непраглядным ніклі,—
Нібыта велічны ствараўся храм,
То вырастаў, то разбураўся ў хлам.
І праз агніска той хімерны
Угледзеў я свой люд, манарху верны,
І кожны лез наперад напралом,
Каб быць у цяжкі час з уладаром —
Здавалася, што нават саламандры
Выконваюць усе мае каманды!
Читать дальше
