(Прыбіраецца і глядзіцца ў люстэрка.)
А вось і пара завушніц
Іграе пералівам фарб,
Як срэбра чыстае крыніц,
Надзела і — не тая Грэта!
Прыгожа, здатна, ў акурат!
Яно, бач, добра, ды ці шмат
Цяпер такіх, што цэняць гэта?
Што хараство? Тут кожны скажа:
Без залатоўкі
Няма сяброўкі!
Ах, бедны свет! Ах, доля наша!
На шпацыры {52} 52 Сцэна напісана да 1775 г.
Задуменны Фаўст. Падыходзіць Мефістофель.
Мефістофель
Каб я з кахання сох!
Каб я ў смале кіпеў! —
Залаяўся б мацней, калі б умеў!
Фаўст
Чаго ты так гарыш? Чаго такі шалёны?
Упершыню я чую ад цябе праклёны!
Мефістофель
Пайшоў бы зараз жа да чорта,
Калі б я чортам сам не быў.
Фаўст
Заўсёды ходзіш прама, горда,
А сёння сам сябе забыў.
Мефістофель
Падумай сам, плюгавы нейкі поп
Ужо бразготкі Грэтхен згроб.
Старая, ўнюхаўшы, па звычцы
Адразу скеміла: злы дух!
Пасецца, як аўца, ў кантычцы,
Вось і прыдбала тонкі нюх.
Глядзіць, каб свецкага, крый бог,
Не прапусціць цераз парог.
«Дзіця, — сказала, — цёмны дар
Бязгрэшным душам у цяжар,
Лепш багародзіцы святой
З малітвай скарб прысвецім твой».
Скрывіла губкі Маргарытка:
Глядзець ёй, бачыш, вельмі брыдка
Каню дарованаму ў зубы.
Бо хто дае, той богу любы.
Тут мамачка папа гукнула.
Той лезе ў хату, нібы скула,
Угледзеў: «Утаймуйце плоць! —
Хто не шкадуе, з тым гасподзь!»
Маўляў, ахвотна падарункі
Царква прымае з ласкі божай,
Яна не скардзіцца на шлункі,
Лыкнула, дзякаваць, паўсвету,
А колькі, колькі яшчэ можа! {53} 53 Лыкнула, дзякаваць, паўсвету./А колькі, колькі яшчэ можа! — Сатырычны намёк на прэтэнзіі царквы.
Нястраўнасці ж пакуль не мае.
Царква адна — ці чыста гэта,
Мае вы чады? — не спытае.
Фаўст
Закон няпісаны: прымае дар
Кароль, царква, яўрэй-ліхвяр.
Мефістофель
Пярсцёнкі, пацеркі, шнурочкі
Ён потым хап! — і з хаты ўпрочкі.
І нават «дзякуй» не сказаў,
Нібы арэхаў кош панёс,
Ён рай старой паабяцаў,
А баба — радая да слёз.
Фаўст
Мефістофель
Адна ў тузе.
Не знае, што рабіць у горы:
Ёй скруха сэрцайка грызе
Па рыцары і страчаным уборы.
Фаўст
Шкада, пакутуе праз нас.
Дастань лепш новых дзе акрас!
Бо першыя — яе не варты!
Мефістофель
А вам усё гульня, мой пане, жарты.
Фаўст
Што я загадваю, рабі!
Спярша суседачку падбі,
А там, ты ж д’ябал спрытны, лоўкі,
Здабудзеш ключ і да сяброўкі.
Мефістофель
Служыць гатовы, пан ласкавы.
Фаўствыходзіць.
Каханак — ён дурны як бот:
Павесіць сонейка на плот
Сваёй каханцы на забавы.
(Выходзіць.)
Дом суседкі {54} 54 Сцэна напісана да 1775 г.
Марта (адна)
Мой любы муж, — гасподзь няхай
Яму адчыніць дзверы ў рай,—
Пакінуў нашу старану
І тут мяне адным адну;
Бог сведка — я яго кахала,
Нічым яго не засмучала.
(Плача.)
Відаць, загінуў дзесь у чыстым полі,
А я без сведак не здабуду волі.
Уваходзіць Маргарыта.
Маргарыта
Марта
Маргарыта
Ніяк сябе не супакою:
Такога не было ніколі ў нас —
Знайшла я зноў шкатулку ўчора
У скрыні. Колькі ў ёй акрас,
Аздоб усякіх, пацерак да ўбору —
Аж расказаць я не магу!
Марта
Пра гэта матцы ні гу-гу,
Бо зноў папу якому ўпора.
Маргарыта
Ах, як прыгожа! Як удала!
Марта (убіраючы яе)
Табе, дзяўчо, пашанцавала.
Маргарыта
А што з таго, нічога ж не надзену
На шпацыр, у царкву ў нядзелю.
Марта
Ну, і няхай, суседачка, няхай —
Ты да мяне і ў будні забягай:
Надзенеш тут — нам радасць будзе.
Пасля пакажашся на людзі
Пры выпадку — на фэсце ці на балі
За рэччу рэч пакажаш па чарзе:
То бранзалетку, то каралі,
А матка хай сабе грызе,
Бо нам бліжэй свае рахубы,
А ёй мы неяк загаворым зубы.
Читать дальше
