Марта
Ага! Дык, можа, недзе закапаў?
Мефістофель
Развеяў вецер; ля прычала
Яго ў Неапалі страчала
Паненка здатная. Любоўнай ласкі
Яму хапіла па завязкі.
Шкада, вядома, што расплата
Прыйшла, бадай што, ранавата. {56} 56 Яго ў Неапалі страчала…/Прыйшла, бадай што, ранавата. — Пасля крыжацкіх паходаў у Еўропе пашырыўся сіфіліс, які ў той час называўся «неапалітанскай хваробай».
Марта
Ах, шэльма! Злодзей! Хітры хлус!
Мяне тут гне галеча, гора,
А ён не можа без спакус.
Мефістофель
Таму, як бачыце, загінуў скора.
А я дык не тужыў бы дужа,
Ў жалобе пахадзіў бы год,
А там — прыгледзеў бы другога мужа.
Марта
Не ўлічыш загадзя выгод!
Яно б няблага, толькі, дружа,
Мужчын свабодных не відно.
А мой па свеце швэндаўся чагосьці,
Любіў чужое піць віно,
Чужых жанок і гульні ў косці.
Мефістофель
А вы адно ў адно, што клін да кліна!
Калі не заступаў дарогі вам
Да ўцех, якімі ласаваўся сам,
Вам не жыццё было — маліна.
З такой умовай, маладзіца,
І мы патрапілі б згадзіцца.
Марта
А пан, па-мойму, з добрым перцам.
Мефістофель (сам сабе)
Пара ўцякаць. А бабка — ліха фунт:
Гатова чорта — у хамут!
(Маргарыце.)
А што ў паненкі? Як там з сэрцам?
Маргарыта
Мефістофель (сам сабе)
(Уголас.)
Маргарыта
Марта
Хаця —
Я б мець пасведчанне хацела,
Калі і як мой муж пакінуў свет
І дзе ўпакоілася цела,
Усё, каб як належыць, каб як след,
Каб некралогі, выразкі з газет… {57} 57 Каб некралогі, выразкі з газет… — Таксама як і іншыя згадкі пра газеты: у XVІ ст. у Еўропе яшчэ не было ні метрык, ні газет, ні пасведчанняў пра смерць.
Мефістофель
Ды што прасцей! Бо праўда — гэта ж тое,
За што выказваюцца двое. {58} 58 Праўда — гэта ж тое/За што выказваюцца двое. — Царкоўны догмат, паводле якога прызнавалася праўдзівай любая заява, пацверджаная двума сведкамі.
Дарэчы, прыяцель мой тут,
Я разам з ім прыйду на суд
У сведкі.
Марта
Мефістофель
А ці паненку тут убачу?..
Ён хлопец бравы, а з манер
Галантны рыцар, кавалер.
Маргарыта
Пачырванею. Ах, ну што вы!
Мефістофель
Трымайце нораў! І нахмурце бровы!
Марта
Сягоння мы, як сонца сядзе,
Чакаць вас будзем тут у садзе.
Вуліца {59} 59 Сцэна напісана да 1775 г.
Фаўст. Мефістофель.
Фаўст
Ну што? Якія ў вас навіны?
Мефістофель
Во! як палае наш герой!
Лічыце Грэтхен загадзя сваёй.
Мы ў садзе ў Марты сёння быць павінны.
А Марта — зводніца і скнара,
Сказаць па праўдзе — чорту пара.
Фаўст
Мефістофель
Фаўст
Мефістофель
Мы прысягнуць павінны, я і вы,
Што муж няшчаснай — нежывы
І пахаваны ў Падуі ў саборы.
Фаўст
У Падую? Дарога зноў, турботы, зборы?
Мефістофель
Sancta simplicitas {60} 60 Sancta simplicitas! ( лац .) — святая прастата! — Словы чэшскага рэфарматара Яна Гуса (1369–1415), сказаныя на вогнішчы, калі нейкая бабуля падкінула ў агонь дроў, думаючы, што робіць богаспадобную справу.
! Дзівак!
Мы можам сведчыць проста так!
Фаўст
Мефістофель
Змагар за праўду! Мо ніколі
Вы людзям глупства не малолі?
Хіба пра бога, рух свяціл, планет,
Пра чалавека і яго духоўны свет
Не гаварылі смела і глыбока
З апломбам знаўцы і прарока?
Але ж сабе прызнайцеся хаця,
Што тайны сэнс і змест жыцця
Вядомы вам, мой друг упарты,
Не больш, чым доля мужа Марты.
Фаўст
Не бачыў век такога я сафіста.
Мефістофель
І ў чорта інтэлект узрос.
Магу быць пэўны, што за нос
Паводзіш Грэтхен, урачыста
Ёй будзеш клясціся ў каханні,
Спяваць ёй будзеш на світанні.
Читать дальше
