(Выходзіць.)
Мефістофель. Фаўст.
Мефістофель
Заходзьце ціха, асцярожна.
Фаўст (памаўчаўшы)
Мне аднаму пабыць тут можна?
Мефістофель (агледзеўшы пакой)
Такі парадачак не ў кожнай!
(Выходзіць.)
Фаўст (азіраючыся)
Вячэрні морак, змрок салодкі,
Акрый, акрый святыню гэту!
Закуй мне розум у калодкі.
Пазбаў усіх уцехаў свету —
Пакінь мне толькі крылы волі,
Дай мне спазнаць пакуты й болі!
Які спакой, якая ціша,—
Ва ўсім парадак і дагляд!
Дастаткам тут і ўбогасць дыша —
Утульнасць у каморцы, лад.
(Смела садзіцца ў скураное крэсла каля ложка.)
Прымі ж мяне! Як і другіх прымала
На трон бацькоўскі з радасцю, з журбой!
Як часта дзетвары гарэзны рой
Сваволіў колісь тут, бывала!
Дзядулю тут каляднаю парой
За шчодрыя дары дзяўчына цалавала.
Я знаю, мілая, душой спрыяла
Ты гэтаму парадку; не дакор
Матулін тут кіруе, не прымусам
Ты засцілаеш стол абрусам,
Ты прыцярушваеш пясочкам жоўты двор
З руплівасцю сапраўднай гаспадыні!
О мілая рука! Рука багіні!
Ты здольная у хатцы цеснай
Зрабіць сапраўдны рай нябесны!
А тут?
(Падымае палог ложка.)
Святы мяне сцінае страх!
Як тут спакойна, як тут міла!
Прырода! У чароўных лёгкіх снах
Анёлка ты ўскарміла!
Яна! Яна — мая дзяўчына
На гэтым ложку спала тут; —
У гэтай хатцы дабрачынна
Саткаўся чысты божы цуд!
(Сам сабе.)
Што ж ты прынёс, нязваны госць,
Сюды? Любоў, пашану, злосць?
Чаго тут прагнеш? Што ў душы пануе?
Цябе, о Фаўст, ужо не пазнаю я!
Мо проста выпадак занёс
Цябе на шлях такой прыгоды,
Калі аж млееш ты ад асалоды? —
Няўжо так лёгка намі правіць лёс?
Каб раптам увайшла, дык што было б?
Чым апраўдаў бы дзёрзкі свой учынак? —
Ты, як нікчэмны асталоп,
Укленчыў бы перад дзяўчынай!
Мефістофель (уваходзячы)
Яна ідзе! Бяжым адгэтуль прэч!
Фаўст
Далей з чароўнага прытулку!
Мефістофель
Вазьміце гэтую шкатулку —
Патрэбная, скажу вам, рэч.
Пастаўце ў першую шуфляду.
Даю вам голаў без закладу,
Што, ўбачыўшы такую лусту,
Любая дзеўка з’едзе з глузду,—
Расчуляць цацачкі да слёз.
Фаўст
Мефістофель
Вы што, ўсур’ёз?
Мо самі возьмеце? А дзеўцы — чары?
Пры вашым вытанчаным спрыце
Лепш розумам сваім жывіце
І не рабіце мне турбот,
Каб я праз прыхамаці скнары
Не надрываў сабе жывот…
(Ставіць шкатулку ў куфар і замыкае.)
Цяпер мы лататы дамо!
Дзіцятка ж хай сабе само
Тут спакушаецца для вас.
Ды нешта ў пана кіслы выгляд,
Нібы на лекцыю вам час
Рабіць метафізічны выклад
Перад дзесяткамі вачэй.
Аднак бяжым адсюль хутчэй.
Выходзяць.
Маргарыта (уваходзячы з лямпай)
(Адчыняе акно.)
А на дварэ — не тое, што ўжо ў хаце.
Мне неяк так… не знаю як…
Чаму няма так доўга маці,
Глядзі, і немарасць прысніцца.
Якая ж я, аднак, дурніца…
(Раздзеючыся, спявае.)
Уладца Фулы слаўнай {51} 51 …Уладца Фулы слаўнай. — Раманс баладнага тыпу напісаны ў 1774 г. незалежна ад «Фаўста». Фула (Uitima Thule) — рымская назва нейкай краіны на поўнач ад Брытаніі, магчыма, Ісландыі.
Меў кубак для бясед,
Каханай дар, што рана
Сышла у лепшы свет.
З яго гаючы трунак
Піў на пірах кароль,
Глядзеў на падарунак,—
Стаіўшы ў сэрцы боль.
Усім зычліўцам трона
Раздаў ён гарады,
А пры сабе да скону
Меў кубак залаты.
Сазваў на пір наказам
Ён рыцараў зямлі
І ў зале продкаў разам
Апошні раз пілі.
І прывітаў гасціну
Сардэчна валадар,
І выпіў і ў пучыну
Ён кінуў мілы дар.
Прыбой у золкім змроччы
Той кубак падхапіў.
Кароль заплюшчыў вочы
І больш ужо не піў.
(Адчыняе куфар, каб пакласці адзежу, бачыць шкатулку.)
Адкуль шкатулка тут?
Я ж зачыніла куфар на замок.
Якія рэчы ў ёй? Ды гэта ж цуд!
І хто яе паставіць мог?
Нашто тут доўга варажыць —
Прынеслі, пэўна, залажыць,
А мама — ў скрыню даччыну!
Ах! Вось і ключык! Адчыню?
А божа, колькі тут аздоб!
А божа, колькі тут акрас!
А ўсё-такі чый гэта скарб?
Любой дваранцы ў самы раз
Не сорамна насіць было б!
Читать дальше
