Tana French - Zdążyć Przed Zmrokiem

– Nie sądzę, żebyś musiał się o nią zbytnio martwić. – Dokończyła wino. – Możemy się kompletnie mylić co do Katy, to wszystko spekulacje. I nie liczyłabym się zbytnio z tym, co mówi Cathal Mills. Wygląda mi na psychopatę, a takiemu kłamstwo przychodzi łatwiej niż mówienie prawdy.

Uniosłem brwi.

– Widziałaś go przez pięć minut. I co, już diagnozujesz faceta? Mnie wydał się po prostu kutasem.

Wzruszyła ramionami.

– Nie mówię, że jestem pewna co do Cathala. Ale psychopatów zadziwiająco łatwo rozpoznać, jeśli wiesz jak.

– Tego cię nauczyli w Trinity?

Cassie wyciągnęła rękę po mój kieliszek, wstała i dolała do obydwu.

– Nie do końca – powiedziała przy lodówce. – Znałam kiedyś psychopatę.

Stała odwrócona do mnie plecami, a jeśli w jej tonie coś się kryło, to tego nie wyczułem.

– Widziałem na Discovery program, w którym powiedzieli, że psychopaci stanowią do pięciu procent populacji, ale większość z nich nie łamie prawa, więc nigdy nie zostają zdiagnozowani? O ile byś się założyła, że połowa rządu…

– Rob. Zamknij się. Proszę. Usiłuję ci coś powiedzieć.

Tym razem usłyszałem w jej głosie napięcie. Podeszła i podała mi kieliszek, ze swoim w ręce podeszła do okna i oparła się o parapet.

– Chcę ci opowiedzieć, dlaczego rzuciłam studia – kontynuowała spokojnie. – Na drugim roku zaprzyjaźniłam się z jednym chłopakiem z mojego roku. Był popularny, dość przystojny, bardzo czarujący, inteligentny i interesujący. Nie podobał mi się ani nic w tym rodzaju, ale myślę, że pochlebiało mi to, że poświęcał mi tyle uwagi. Zrywaliśmy się z zajęć i całe godziny przesiadywaliśmy na kawie. Przynosił mi prezenty… tanie, a niektóre wyglądały na używane, ale byliśmy spłukani jak to studenci i z drugiej strony liczy się sam pomysł, prawda? Wszyscy myśleli, że to słodkie, że jesteśmy sobie tak bliscy.

Napiła się drinka i przełknęła go głośno.

– Dość szybko zauważyłam, że sporo kłamie, głównie bez powodu, ale wiedziałam, że miał okropne dzieciństwo i dokuczano mu w szkole, więc doszłam do wniosku, że wpadł w nawyk kłamania, żeby się bronić. Pomyślałam, Jezus Maria, pomyślałam, że mogę mu pomóc: jeśli zda sobie sprawę, że ma przyjaciela, który z nim będzie niezależnie od wszystkiego, to poczuje się bezpieczniej i nie będzie już musiał więcej kłamać. Miałam tylko osiemnaście, dziewiętnaście lat.

Bałem się poruszyć, nawet odstawić kieliszek; z przerażeniem myślałem, że wystarczy choćby najmniejszy ruch, a usiądzie na parapecie i zmieni temat, rzucając jakąś nonszalancką uwagę. Dziwnie zaciskała usta, przez co wyglądała o wiele starzej, i wiedziałem, że nigdy wcześniej nikomu nie opowiadała tej historii.

– Nawet nie zauważyłam, jak oddalam się od pozostałych znajomych, bo on boczył się za każdym razem, kiedy spędzałam z nimi czas. Tak naprawdę to ciągle się boczył, miał powód czy nie, i całymi godzinami zastanawiałam się, co takiego zrobiłam. Później go przepraszałam i starałam mu się to wynagrodzić. Kiedy szłam się z nim spotkać, nigdy nie wiedziałam, czy będzie w nastroju do przytulania i komplementów, czy potraktuje mnie ozięble i będzie patrzył z dezaprobatą; nie było w tym żadnej logiki. Czasami pożyczał moje notatki z wykładów tuż przed egzaminem, a potem całymi dniami zapominał przynieść je z powrotem, później twierdził, że je zgubił, wreszcie był kompletnie zaskoczony, kiedy zauważałam je w jego torbie; tego typu rzeczy… tak mnie rozwścieczały, że miałam ochotę udusić go gołymi rękami, ale wystarczająco często był uroczy, a przynajmniej na tyle, że nie miałam ochoty przestawać się z nim widywać. – Uśmiechnęła się cierpko. – Nie chciałam go zranić.

Cassie, która bez większego zdenerwowania opowiedziała mi o tym, jak została dźgnięta nożem, teraz trzy razy musiała przypalać papierosa.

– W każdym razie – kontynuowała – trwało to prawie dwa lata. W styczniu na czwartym roku przystawiał się do mnie w moim mieszkaniu. Odtrąciłam go… nie mam pojęcia dlaczego, do tego czasu byłam już na tyle zagubiona, że ledwie wiedziałam, co robię, ale dzięki Bogu została mi jeszcze resztka instynktu. Powiedziałam, że chcę, żebyśmy byli tylko przyjaciółmi, zdawało się, że wszystko było w porządku, jeszcze jakiś czas porozmawialiśmy i poszedł. Następnego dnia weszłam do sali, a wszyscy się na mnie gapili i nikt się nie odezwał. Dwa tygodnie zajęło mi odkrycie, o co chodzi. W końcu dorwałam Sarah-Jane… na pierwszym roku byłyśmy dobrymi koleżankami… a ona powiedziała, że wszyscy wiedzą, co mu zrobiłam.

Wyjęła papierosa, szybko i gwałtownie. Patrzyła na mnie, ale nie w oczy; jej były zbyt duże, szeroko otwarte. Przypomniało mi się oszołomione spojrzenie Jessiki Devlin.

– Tego wieczoru, kiedy go odepchnęłam, poszedł prosto do mieszkania innych dziewczyn z naszego roku. Przyszedł zalany łzami. Powiedział im, że od jakiegoś czasu w tajemnicy ze sobą chodzimy, że on doszedł do wniosku, że nic z tego nie będzie, a ja powiedziałam, że jeśli ze mną zerwie, to poinformuję wszystkich, że mnie zgwałcił. Powiedział, że groziłam mu, że pójdę na policję, do gazet, zrujnuję mu życie. – Rozejrzała się za popielniczką, strząsnęła popiół, który spadł obok.

W tamtym momencie nie przyszło mi do głowy, by zastanowić się, po co mi to mówi, czemu właśnie teraz. Może to się wydać dziwne, ale wszystko w tamtym miesiącu się takie wydawało, dziwne i niepewne.

– Boże – powiedziałem po chwili. – Tylko dlatego, że zraniłaś jego ego?

– Nie tylko. – Miała na sobie miękki sweter w kolorze wiśni i widziałem, jak drży, piersi jej falują bardzo szybko, i zdałem sobie sprawę, że i moje serce galopuje. – Bo był znudzony. Bo odrzucając go, jasno dałam do zrozumienia, że na więcej nie może liczyć. Bo jak się temu dobrze przyjrzeć, to była tylko zabawa.

– Powiedziałaś tej Sarah-Jane, co się stało?

– No jasne – obojętnie odparła Cassie. – Mówiłam każdemu, kto jeszcze w ogóle chciał ze mną rozmawiać. Nikt mi nie uwierzył. Wszyscy wierzyli jemu: ludzie z roku, wspólni znajomi, czyli tak naprawdę wszyscy, których znałam. Ludzie, którzy mieli być moimi przyjaciółmi.

– Och, Cassie. – Bardzo chciałem do niej podejść, objąć ją, przytulić, aż ta okropna sztywność ją opuści, a ona sama wróci z odległego miejsca, do którego się wybrała. Powstrzymywała mnie jej nieruchoma postawa, napięte ramiona: nie umiałem powiedzieć, czy tego chciała. To wina szkoły z internatem albo, jeśli wolicie, jakiejś głęboko ukrytej skazy charakteru. Fakt był taki, że nie wiedziałem, jak postąpić. I choć z perspektywy czasu wątpię, czy coś by to zmieniło, i tak żałuję, że nie wiedziałem, co zrobić.

– Trzymałam się jeszcze parę tygodni – powiedziała Cassie. Odpaliła papierosa od papierosa, nigdy wcześniej nie widziałem, żeby coś takiego robiła. – Otoczył się kręgiem ludzi, którzy go opiekuńczo głaskali i gapili się na mnie. Podchodzili do mnie i mówili, że to przez takie jak ja prawdziwi gwałciciele się wywijają. Jedna dziewczyna powiedziała, że zasługuję, żeby mnie zgwałcono, tak bym sobie zdała sprawę z tego, że zrobiłam coś okropnego.

Roześmiała się chrapliwie.

– Ironia losu, co? Setka studentów psychologii i żadne z nas nie rozpoznało klasycznego psychopaty. I wiesz, co jest w tym najdziwniejsze? Że żałowałam, że nie zrobiłam tego wszystkiego, co mi zarzucał. Gdybym to zrobiła, to przynajmniej miałoby sens: dostałabym to, na co zasłużyłam. Ale ja nie zrobiłam ani jednej z tych rzeczy, a i tak nie miało to absolutnie żadnego wpływu na to, co się stało. Brak związku przyczynowo-skutkowego. Myślałam, że tracę zmysły.