Albert Baantjer - De Cock en de dood in antiek

De Cock keek hem schattend aan.

‘Je lijkt wel een oliesjeik met die torenhoge tulband om je hoofd.’ Om de lippen van Vledder gleed een matte grijns.

‘Zo voel ik me niet,’ verzuchtte hij. ‘Integendeel, het bonst alsof de laatste druppel spirit uit mijn lijf is geperst.’

‘Geen energie meer?’

‘Weinig.’

‘Licht in het hoofd?’

Vledder knikte traag.

‘Een beetje. Soms lijkt het alsof ik zweef… of mijn voeten de grond niet raken.’

‘Was toch thuisgebleven.’

Vledder schudde zijn hoofd.

‘Ik ben nieuwsgierig.’ antwoordde hij opstandig. ‘Ik wil weten wat jij over de moorden op de antiquairs hebt te vertellen. Jouw uitleg is vaak verrassend. Net zo verrassend als Cornelis van der Graft op een motor. Ik bezweer het je, ik dacht dat ik achter Eduard Harfsen aan zat.’

De Cock plukte aan zijn neus.

‘Begrijpelijk. Een verwachtingspatroon. Van zijn vrouw wist je dat Eduard Harfsen op een motor reed. Dus een man op een motor is Harfsen.’

Vledder knikte.

‘Ik had niemand anders in gedachten.’

De Cock glimlachte.

‘Er zijn meer mensen die zo’n vurig monster beheersen. Van der Graft is er een van.’

De oude rechercheur deed een stap opzij.

‘Kom erin. Appie Keizer en Fred Prins zitten binnen al breeduit op de bank en vertellen mijn vrouw de meest wilde episodes uit hun loopbaan. Het ene verhaal nog spannender dan het andere.’

‘Hoe is het met Fred?’

De Cock spreidde zijn handen.

‘Hij is er beter van afgekomen dan jij. Fred is alweer aan het werk. Ik heb alleen Ann, zijn jonge Ierse vrouw, aan de telefoon gehad. Ze was woest dat Fred in die tuimelende Golf een paar schaafwonden had opgelopen. Ze schold mij opnieuw uit voor dangerous old man en zei ervoor te zorgen dat Fred mij nooit meer in acties zou bijstaan.’

Vledder knikte.

‘Ze heeft gelijk. Je raakt met jou altijd in de problemen.’ De Cock liet zijn hoofd zakken.

‘Zou je bij mij weg willen?’

Vledder keek naar hem op. De doffe blik verdween. Zijn ogen twinkelden weer even.

‘Voor geen goud.’

De Cock keek hem dankbaar aan. Het gezicht van de oude rechercheur versomberde plotseling.

‘Ik vrees dat onze oude Golf niet meer in ons midden terugkeert. Hij zag er bedroevend uit. Vol deuken en butsen.’ Er kwam een bescheiden lachje op het gezicht van Vledder. ‘Die oude rammelpot,’ grinnikte hij. ‘Het werd tijd. Hij was nodig aan vervanging toe.’

De Cock trok een grijns.

‘Het doet me toch wat. Toen onze oude trouwe kever werd opgedoekt, had ik er ook hartzeer van. Ik raak aan dingen gehecht. Zo’n oude kar gaat voor mij leven… wordt een deel van mijzelf.’

‘Je bent een sentimentele oude dwaas.’

De Cock draaide zijn hoofd iets weg.

‘Misschien wil ik dat wel blijven.’ Hij gebaarde in de gang voor zich uit. ‘Ik heb dit keer ook Jan Rozenbrand uitgenodigd.’

‘Die wij in het kraakpand bij het lijk van Adriaan Goederijke troffen?’

De Cock knikte.

‘Hij is een van onze betere dienders.’

Vledder sjokte achter De Cock aan.

‘Een vreemde vent, die Cornelis van der Graft. Hij moet gezien hebben dat Fred en ik met de Golf van de dijk af tuimelden. Hij kwam met zijn motor terug om mij uit de sloot te trekken.’

‘Misschien was dat je redding wel.’

Vledder staarde voor zich uit.

‘Hoe lang ben ik buiten westen geweest?’

‘Wel een paar minuten, schat ik.’

‘Lang genoeg om in die sloot te verzuipen.’

De Cock knikte.

‘Tenzij Fred Prins je op tijd had ontdekt.’

Vledder schudde zijn hoofd.

‘Dat zat er niet in. Die was zelf ook dizzy.’

De jonge rechercheur leunde even tegen de gangmuur.

‘Een vreemde gedachte, dat ik mijn leven aan die Cornelis van der Graft heb te danken.’

‘Vreemd?’

Vledder zuchtte.

‘Een man… eh,’ sprak hij aarzelend, ‘een man die toch een paar gruwelijke moorden op zijn geweten heeft.’

De Cock gebaarde achteloos.

‘Ook een mens, gewoon een mens, die jou in levensgevaar zag en even zijn eigen veiligheid vergat. Dat… eh, dat is toch mooi.’ Vledder wreef over zijn kin.

‘Ik moet aan die gedachte wennen. Moordenaars zijn voor ons alleen maar vijanden. Moet ik hem voor zijn daad bedanken?’ De Cock knikte.

‘Dat zou ik maar doen.’

‘Heb je hem gearresteerd?’’

‘Die Van der Graft?’

‘Ja.’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Dat was niet nodig. Ik denk ook dat ik een tijdje wacht voor ik de bijzonderheden over deze zaak aan de openbaarheid prijsgeef.’

‘Waarom?’

‘Van der Graft is opgenomen in het Antonie van Leeuwenhoek Ziekenhuis.’

Vledder keek hem verrast aan.

‘Heeft hij ook letsel opgelopen?’

‘Letsel,’ herhaalde hij toonloos. ‘Zo wordt dat niet genoemd. De doktoren geven hem nog twee, drie maanden. Niet veel langer. Cornelis van der Graft lijdt aan een agressieve vorm van kanker.’

Vledder fronste zijn wenkbrauwen.

‘Kanker?’

‘Ja.’

‘Sinds wanneer?’

‘Hij kent de uitslag van het onderzoek net een week of drie. Aanvankelijk was hij er kapot van. De gedachte aan zijn dood… zo nabij… was voor hem ondraaglijk. Dagenlang leefde hij met de gedachte aan zelfmoord. Tot hij tot de overtuiging kwam dat hij nog een missie had te vervullen.’

‘Een missie?’

De Cock reageerde niet. Hij deed de deur van de huiskamer open. Appie Keizer en Fred Prins sprongen van de bank omhoog en drukten Vledder de hand. Ze streelden zijn wangen en voelden aan zijn lijf.

‘Je bent heel… helemaal heel.’

Vledder tastte naar het verband om zijn hoofd.

‘Hier gonst het nog.’

Mevrouw De Cock kwam tussenbeide, duwde Appie Keizer en Fred Prins weg en leidde Vledder naar een brede fauteuil. De jonge rechercheur maakte een verontschuldigend gebaartje.

‘Ik heb niet aan rozen gedacht.’

Mevrouw De Cock lachte hem vriendelijk toe.

‘De volgende keer… wanneer je er weer eens zonder kleerscheuren van afkomt.’

De Cock pakte een verrukkelijke fles Franse cognac en schonk die in diepbolle glazen. Hij deelde de glazen rond.

Bij Jan Rozenbrand bleef hij even staan.

‘Welkom bij ons slotakkoord.’

Fred Prins hield zijn glas omhoog.

‘Voor welk karretje heb je ons nu weer gespannen?’ De Cock grijnsde.

‘De naam van dat karretje,’ sprak hij bitter, ‘is onveranderd. Het is verwonderlijk dat er nog mensen zijn zoals wij… die dat karretje willen trekken. Bijna niemand gelooft er meer in.’ Mevrouw De Cock keek hem bestraffend aan.

‘Jurrian,’ sprak ze strak, ‘blijf positief.’

De Cock knikte gedwee.

‘Het karretje der gerechtigheid.’ De oude rechercheur grinnikte. ‘Het gammele vehikel rijdt nog.’

Appie Keizer wuifde geïrriteerd.

‘Geen gezeur… het verhaal.’

De Cock leunde in zijn fauteuil achterover.

‘Het begint bij Fredericus Gerardus van der Graft.’

Appie Keizer grinnikte.

‘Wie is dat?’

‘De grootvader van de man die meende dat vier mannen niet meer het recht hadden om te leven.’

Vledder fronste zijn wenkbrauwen.

‘Vier?’

De Cock knikte.

‘Alle leden van het vierspan.’

Appie Keizer appelleerde opnieuw.

‘Terug naar Fredericus Gerardus van der Graft.’

De Cock knikte.

‘De grootvader van Cornelis was een avontuurlijke vent. Nadat hij enige jaren matroos op de wilde vaart was, belandde hij in Egypte en sloot zich in het begin van de jaren twintig aan bij de groep mannen die de archeologen Lord Carnarvon en Howard Carter behulpzaam waren bij het vinden van het graf van Toetanchamon in het Dal der Koningen op de westelijke Nijloever.