Albert Baantjer - De Cock en een dodelijke dreiging

‘Nog geen twee meter?’

De Cock knikte.

‘Men zou als rechercheur een beetje helderziende moeten zijn,’ verzuchtte hij. ‘Herinner jij je dat wij op de parkeerplaats van het Tulp Ziekenhuis in Amstelveen met onze oude Volkswagen naast een lichtgrijze Mitsubishi Galant stonden?’

‘Ja.’

De Cock glimlachte.

‘Dat was de wagen van Arend Harredijke. Als ik toen met het apparaatje van Handige Henkie het kofferdeksel van die wagen had opengemaakt, dan hadden wij de zaak opgelost en het bewijs geleverd.’ Hij tastte in een zijzak van zijn colbert. Daarna bracht hij zijn rechterhand naar voren. In zijn handpalm lagen twee kogels. ‘Die misten wij de eerste avond al. Jaap Alberts had ze niet in de kleding van de vermoorde Emile van den Aerdenburg kunnen vinden.’

Vledder trok een ernstig gezicht.

‘Die kogels zijn tijdens het vervoer van het lijk van Van den Aerdenburg in de bagageruimte van de wagen van Harredijke achtergebleven?’

De Cock zette zijn glas op de bijzettafel.

‘Precies. Daar heb ik ze gevonden. De luitjes van het laboratorium in Den Haag zullen ongetwijfeld bevestigen dat die twee kogels afkomstig zijn uit hetzelfde wapen, waarmee ook Jacques van Ieperen werd vermoord.’

Vledder bracht in een wanhoopsgebaar zijn beide handen naar zijn hoofd.

‘Wie schoot er dan op Arend Harredijke?’

‘Niemand.’

‘Niemand?’

‘Nee.’

Vledder grinnikte vreugdeloos.

‘Maar hij had toch een wond aan zijn arm en er zaten kogelgaten in zijn colbert. Dat… eh, dat hebben we toch samen gezien? Daar heeft de recherche van Amstelveen foto’s van gemaakt.’ De Cock kauwde knikkend op zijn onderlip.

‘Ik heb mij door dat heerschap aardig in de maling laten nemen. Eerst dat gedichtje van Guido Gezelle over Boerke Naas bracht mij op het goede spoor.

‘Arend Harredijke acteerde alsof er op hem was geschoten. Hij bezorgde zichzelf een vleeswond aan zijn arm en schoot met zijn eigen pistool door zijn colbert. Uiteraard toen hij dat kledingstuk niet droeg. Hij liet ook aan zichzelf dreigbrieven schrijven en deed bij jou aan de Warmoesstraat aangifte van bedreiging.’

‘En die vrouw op de motorfiets?’

‘Die bestond alleen in de fantasie van Arend Harredijke.’

Vledder spreidde verbijsterd zijn beide handen.

‘Maar waarom?’

De Cock zuchtte.

‘Het was heel handig bedacht. Door die stunt plaatste de heer Harredijke zich op één lijn met de slachtoffers. Hij bracht ons ertoe om te denken dat ook zíjn leven werd bedreigd. Hij liet zelfs de hoofdredacteur van De Grafische Heraut met de officier van justitie bellen. Het was alles bluf en misleiding.’

Commissaris Buitendam wenkte om aandacht.

‘Ik geloof, dat je de vraag van Vledder niet hebt beantwoord. Het doel van de camouflage, die de heer Harredijke toepaste, is ons nu wel duidelijk, maar het waarom van de moorden niet.’ De Cock liet zich in zijn fauteuil achteroverzakken.

‘Van het begin af was ik overtuigd,’ ging hij onverstoord verder, ‘dat het plaatsen van het lijk van Van den Aerdenburg tegen een boom aan de rand van de Keizersgracht een betekenis moest hebben. Ik werd in die overtuiging nog gesteund toen het lichaam van de dode Jacques van Ieperen op eenzelfde wijze in de stromende regen tegen een boom was gezet. Het was duidelijk een symbool. Maar waarvan?

Ook besefte ik dat voor het vervoer van de lijken vanaf het kantoor op Keizersgracht 1119 naar de vindplaatsen gebruik moest zijn gemaakt van een auto of een gesloten kar.’ Hij zweeg even en bracht zijn wijsvinger voor zijn neus.

‘En dat de feitelijke daad… het neerschieten, gevolgd door het vervoer en het plaatsen van de lijken tegen een boom, vrijwel onmogelijk door één man of één vrouw kon zijn gebeurd.’ De oude rechercheur spreidde zijn handen en zuchtte. ‘Maar al mijn overwegingen,’ vervolgde hij, ‘brachten mij geen steek verder. Ik kwam ook niet tot een sluitend motief. Steeds was daar als een storende dissonant die Arend Harredijke, die in het rijtje van slachtoffers feitelijk niet paste.

Er was wel iets dat mij bevreemdde. Zowel Van den Aerdenburg als Van Ieperen was door een goede schutter omgebracht. De kogelgaten in hun borst zaten in een kleine kring bij elkaar. Dat was een duidelijk teken dat de dader de schietkunst terdege beheerste. Wat mij een weinig verbaasde was, dat diezelfde schutter bij de moordaanslag op Arend Harredijke zo jammerlijk had gefaald. Maar dat bracht mij er toch niet toe om de journalist te verdenken. Naar mijn gevoel was hij nog steeds slachtoffer in plaats van dader.’

Commissaris Buitendam wenkte opnieuw om aandacht.

‘Het is ons inmiddels wel duidelijk wie de moorden heeft gepleegd,’ sprak hij met een licht sarcasme. ‘Ik wil weten waarom!’

In zijn stem trilde ongeduld.

De Cock knikte traag voor zich uit.

‘Tanja Geldrop,’ sprak hij somber, ‘was de enige dochter van Arend Harredijke.’

Vledder kwam met een ruk naar voren.

‘Zijn dochter?’

De Cock knikte opnieuw.

‘De dochter over wie Charlotte Overdinkel, de ex-vrouw van Emile van den Aerdenburg sprak toen ik haar vroeg of ze de heer Harredijke kende.’

Vledder slikte.

‘En het dode lichaam van die Tanja werd uit het water van de Keizersgracht gevist, exact op de plek waar later de lijken van Van den Aerdenburg en Van Ieperen tegen een boom werden gezet.’

‘Precies… als symbool.’

Buitendam zwaaide met zijn beide armen.

‘Als symbool van wat?’

De Cock keek in zijn richting.

‘Wraak… straf… vergelding.’ Hij nam een slok van zijn cognac. ‘Als u mij even de gelegenheid geeft, dan zal ik proberen de achtergronden te schetsen.

Ik heb vanmiddag Arend Harredijke urenlang verhoord… of feitelijk was het geen verhoor… meer een gesprek tussen twee al wat oudere mannen over emoties. Arend Harredijke is een merkwaardig man. Het type van Himmelhoch jauchzend, zum Tode betrübt. Enige jaren geleden stierf zijn vrouw na een langdurige ziekte. Tanja was toen bijna meerderjarig. Ze wilde net als haar vader in de journalistiek. Ze had beslist aanleg. Harredijke zorgde ervoor dat ze als freelance-journaliste voor De Grafische Heraut kon werken.

Harredijke nam haar ook altijd mee naar de feestjes die Emile van den Aerdenburg in zijn woning aan de Churchilllaan gaf. Tanja verwonderde zich over de pracht en praal waarmee Van den Aerdenburg zich omringde. Het wekte haar nieuwsgierigheid. Toen ze erachter kwam dat de omvang van de textielhandel, die Van den Aerdenburg en zijn compagnon dreven, onmogelijk toereikend was voor de exclusieve levensstijl van de beide heren, besloot ze tot een verder onderzoek.

Het bleek haar, dat Emile van den Aerdenburg in het Verre Oosten… Thailand, Sri Lanka, maar ook in derdewereldlanden in Midden-Afrika, zoals Angola, Tanzania en Zaïre, regelmatig kleine modeateliers bezocht. Weliswaar deed hij kleine inkopen, maar zijn aandacht was veel meer gericht op de meisjes en jonge vrouwen die daar werkten.

Wanneer hij een geschikte jonge exotische vrouw vond, dan bood hij haar een job aan in Nederland als mannequin. Vele jonge vrouwen… vaak meisjes nog… gingen op zijn aanbod in. In Nederland kregen ze een korte opleiding in bewegingsleer en genoten daarna de eer om op te treden in de grote modeshows, die Emile van den Aerdenburg in zijn landhuis De Aerdenburcht hield. Het werd meestal ook hun laatste optreden als mannequin, want in het landhuis waren de eigenaars en uitbuiters van sekshuizen en bordelen uitgenodigd om de waar te bekijken en werden de vrouwen bij opbod verkocht.’

Vledder sloeg zijn rechterhand voor zijn mond.

‘Vrouwenhandel.’

De Cock knikte.

‘Een uiterst lucratieve zaak. Tanja Geldrop, die voor ons verwarrend, de naam voerde van de man met wie ze slechts een klein jaar getrouwd is geweest, besloot de heren aan de kaak te stellen. Met behulp van Sonja van Poeldijk, haar vriendin, schreef ze over de affaire een serie artikelen. Voor ze die ter publicatie aanbood, stuurde ze een kopie naar de beide heren compagnons om commentaar.