Albert Baantjer - De Cock en een dodelijke dreiging

Op het portaal bij de smalle plantenbak stond een oudere dame.

De grijze speurder liep op haar toe.

‘Woont u hier?’ vroeg hij vriendelijk.

De dame knikte naar een aangrenzende deur.

‘Is er wat met Sonja?’ vroeg ze nieuwsgierig.

De Cock trok een droevig gezicht.

‘Sonja… Sonja is dood.’

Het dametje sloeg haar hand voor haar mond.

‘Heeft ze zichzelf iets aangedaan?’

De Cock keek haar peinzend aan.

‘Waarom denkt u dat?’

Het dametje schudde bedroefd haar hoofd.

‘Sonja deed de laatste tijd een beetje vreemd,’ sprak ze triest. ‘Ze was zo down, zo terneergeslagen. Vroeger klopte ze in de morgen wel eens vrolijk bij mij aan… gewoon voor een praatje… een babbeltje… een kopje koffie. Maar nu is ze al in geen weken bij mij op bezoek geweest.’

‘Een tikkeltje van streek?’

Het dametje knikte met een ernstig gezicht.

‘Zo mag u dat wel noemen,’ sprak ze nadenkend. ‘Vorige week kwam ik haar op het Barentszplein bij de Zandhoek tegen. Ik ging blij naar haar toe, maar ze liep mij straal voorbij. Ze zag mij niet eens.’

‘Kent u de oorzaak?’

‘Hoe het komt dat Sonja zo in de war was?’

‘Dat bedoel ik.’

Op het gezicht van het dametje kwam een pijnlijke trek.

‘Dat… eh, dat weet ik niet… niet zo precies. Mooie jonge vrouwen hebben nog wel eens de neiging om in moeilijkheden te komen.’ ‘Waren er mannen in haar leven?’

Het dametje gebaarde wat vaag.

‘Och, er kwam wel eens een wat oudere man op bezoek. Maar dat leek meer een familielid. Een oom of zoiets. Ze was niet het type van een vlinder. Echt met mannen hield Sonja zich niet op. Ze had een vriendin. En die…’ Het dametje stokte en keek peinzend voor zich uit. ‘Ik denk dat het toen begonnen is.’

‘Wanneer?’

‘Toen die vriendin niet meer kwam… plotseling helemaal wegbleef… vanaf dat moment heb ik geen enkel contact meer met Sonja gehad.’

‘Was er ruzie geweest?’

Het oude dametje schudde haar hoofd.

‘Dat denk ik niet. Nee. Het waren echte boezemvriendinnen. Al van kinds af aan… samen op dezelfde school… vaak hetzelfde gekleed. Die vriendin van Sonja trouwde met ene Pierre Geldrop. Een knap ventje wel. Een beetje sullerig, slap. Het huwelijk liep ook al gauw stuk. Toen is Tanja bij Sonja ingetrokken.’

‘Hier in het appartement?’

‘Ja.’

Ineens voelde De Cock een geweldige dreun onder zijn schedeldak.

‘U… eh, u zei Tanja,’ riep hij verrast. ‘Die vriendin van Sonja heette Tanja?’

Het dametje keek verwonderd naar hem op.

‘Tanja,’ herhaalde ze knikkend, ‘Tanja Geldrop. Haar naam heeft nog beneden op het tableau gestaan.’

De Cock greep met beide handen naar zijn hoofd.

‘Waar is die Tanja gebleven?’

Het oude dametje trok haar schouders op.

‘Dat weet ik niet. Ik zei u al, plotseling zag ik haar niet meer. Ik was er ook erg nieuwsgierig naar waar ze was gebleven. Ik had het Sonja ook steeds willen vragen, maar…’

Met zijn handen op zijn rug en een opgewonden kleur op zijn gezicht kwam Vledder uit het appartement stappen.

‘O, ben je hier,’ sprak hij verwonderd. ‘Ik zocht je.’

De oude rechercheur draaide zich half om. ‘Voor ik het vergeet… kijk eens in de vuilnisbakken of daarin ergens een gebroken schaal, bol of vaas van wit porselein ligt. En als dat het geval is, wees er dan voorzichtig mee en laat die door Ben Kreuger op vingerafdrukken onderzoeken. Laat hem in ieder geval de scherven, die je bij de ronde tafel in het berbertapijt kunt vinden, zorgvuldig inkwasten.’

Vledder bleef aarzelend staan. Wat schichtig keek hij in de richting van het oude dametje.

‘Ik… eh, ik moet je wat laten zien.’ Hij nam zijn handen van zijn rug en hield De Cock een blocnote voor. ‘Uit haar schrijfbureau… het priegelschrift.’

De Cock liet zich in zijn stoel achter zijn bureau zakken.

‘Heb je nog wat in de vuilnisbak gevonden?’

Vledder knikte.

‘Een vrij zware vaas. Ik heb de brokstukken aan Ben Kreuger meegegeven.’ De jonge rechercheur trok een grimas.

‘Die mistige affaire van de dreigbrieven kunnen we nu wel afsluiten.’

De Cock keek hem verwonderd aan. ‘Hoezo?’

De jonge rechercheur grijnsde.

‘Die worden niet meer geschreven.’

Het klonk cynisch.

De Cock wees naar de blocnote met priegelschrift voor zich op zijn bureau. ‘Het is wel duidelijk dat Sonja van Poeldijk die dreigbrieven schreef… maar was ze ook de vrouw, die Emile van den Aerdenburg en Jacques van Ieperen vermoordde en op Arend Harredijke schoot?’

‘Ze was er in ieder geval bij betrokken.’

De Cock knikte traag.

‘De vraag is hoe? En waarom?’ Hij zuchtte diep. ‘En wat misschien nog belangrijker is… waarom vond iemand het noodzakelijk om haar voor eeuwig het zwijgen op te leggen?’

Vledder keek bewonderend naar hem op.

‘Hoe zag je direct dat het moord was?’

De Cock spreidde zijn beide handen.

‘Het krukje. Het is niet de eerste keer dat men een wurgmoord door een zelfmoord middels ophanging wil camoufleren. Dat is al vaker vertoond. Maar ik loop te lang in dit vak mee om mij daardoor nog te laten misleiden.

‘Als het een echte zelfmoord was geweest, dan had Sonja van Poeldijk nooit op dat krukje kunnen staan om het daarna om te schoppen. Ze hing te hoog. De moordenaar of moordenares heeft het lichaam over de deur te hoog opgetrokken. Dat krukje heeft hij of zij later onder de voeten van Sonja gelegd en er niet op gelet of de hoogte wel klopte.’

Vledder trok zijn wenkbrauwen samen.

‘Als ik het goed begrijp,’ sprak hij ernstig, ‘dan werd ze eerst met dat gordijnkoord gewurgd en daarna aan datzelfde koord opgehangen?’

De Cock knikte traag. ‘Ik ben er vrijwel van overtuigd dat er een ruzie aan vooraf is gegaan en dat Sonja van Poeldijk tijdens die ruzie met die porseleinen vaas op haar hoofd is geslagen. Ik kreeg argwaan toen ik die scherven in het tapijt zag. Ik denk dat de dader of daderes die scherven over het hoofd heeft gezien, toen hij of zij de gebroken vaas wegwerkte.’ Hij grinnikte. ‘Bij een zelfmoord behoort in de regel geen gebroken vaas… wel bij een ruzie.’

Vledder trok een denkrimpel in zijn voorhoofd. ‘Zou die Tanja Geldrop er iets mee te maken hebben? Dat oude dametje zegt wel dat ze niet in een ruzie gelooft, maar het is toch vreemd dat ze plotseling uit het appartement verdween en dat vanaf dat moment Sonja een opmerkelijk afwijkend gedrag vertoont.’

‘Heb je Bram Brakel al gebeld?’

‘Ja, maar hij was niet op de krant.’

‘En thuis?’

‘Ook niet.’

De Cock gebaarde naar de telefoon.

‘Probeer het nog eens.’

Vledder greep de hoorn van het toestel en draaide het nummer van het dagblad De Telegraaf.

De Cock kwam achter zijn bureau vandaan en begon door de grote recherchekamer te stappen. In zijn trage, slenterende tred lieten zijn gedachten zich gemakkelijker ordenen. De gewelddadige dood van Sonja van Poeldijk had hem sterk aangegrepen. Sterker dan de dood van Van den Aerdenburg en Van Ieperen, waarbij hij weinig emotionele betrokkenheid had gevoeld.

Haar handschrift wees uit dat Sonja van Poeldijk bij de moord op de beide compagnons een rol had gespeeld. Welke? Waren de dreigbrieven die ze schreef, een eigen initiatief of had iemand haar daartoe aangezet? Wie? Tanja Geldrop?

Vledder legde de hoorn op het toestel terug. De Cock liep geschrokken naar hem toe. Het gezicht van de jonge rechercheur was wit weggetrokken.

‘Wat is er?’

Vledder sloot even zijn beide ogen.

‘Tanja,’ sprak hij toonloos, ‘Tanja Geldrop is dood. Twee maanden geleden is ze levenloos uit het water van de Keizersgracht gevist.’