Мачей Сломчинский - Ciemna Jaskinia

Szedł pogwizdując cicho, podskakując od czasu do czasu, i poklepując się dłońmi po piersi i po udach. Był już niemal suchy, kiedy znalazł się na grzbiecie wydmy. Włożył koszulę z dystynkcjami, nasunął czapkę na głowę, a później szybko zdjął spodenki i nieznacznym ruchem cisnął je razem z ukrytym w nich korkiem na ziemię. Kiedy ubrany już w spodnie, usiadł, żeby włożyć skarpetki i buty, wsunął nieznacznym ruchem korek do bocznej kieszeni spodni. Nie wiedział dokładnie, dlaczego tak robi. Nikt go tu nie mógł przecież podglądać. Ale kapitan Żelechowski miał ze sobą ciężką polową lornetę i wiedział, jak bardzo wiele szczegółów z wielkiej odległości pozwala ona dostrzec. Nie była to jedyna lorneta na świecie i każdy, kto miałby podobną i zadał sobie trud obserwowania komendanta milicji, mógłby zauważyć ten korek, gdyby przypadkiem pojawił się on w polu widzenia.

A Żelechowski nie chciał dać tej hipotetycznej, nieznanej osobie żadnych dodatkowych szans. Bo choć tego ranka patrząc na tonącą łódź motorową natychmiast pomyślał, że coś niejasnego może kryć się w przypadkowej śmierci sędziego Mroczka, to do chwili znalezienia tego korka nie miał jeszcze żadnych zdecydowanych podejrzeń, najwyżej rosnącą chęć upewnienia się, że wszystko jest w porządku. Teraz wiedział, że tak nie jest. Ale poza jednym — poza bezpośrednią przyczyną, dla której korek ten, uwiązany do nylonowej linki, znalazł się nie opodal przystani — nie rozumiał jeszcze niczego. A i to zresztą należało koniecznie sprawdzić w jak najkrótszym czasie.

Wyprowadzając motocykl spomiędzy niskich jałowców, porastających w tym miejscu grzbiet wydmy, starał się uporządkować wrażenia dzisiejszego ranka. Brakowało faktów. Nawet ten przeklęty korek mógł w końcu okazać się zupełnie niewinny.

Kapitan westchnął. Zapuścił silnik i wąską ścieżką, biegnącą ku wylotowi uliczki wzdłuż siatki ostatniego ogrodzenia, zjechał w dół. Tu mieszkała doktor Jasińska, dyrektor szpitala w Porębie. Nie znosiła sędziego Mroczka, udawała, że go nie dostrzega, nie podawali sobie rąk… Dalej był cłom zmarłego, w którym od wczoraj zamieszkiwali ci młodzi. Sympatyczni, ale było w ich zachowaniu coś nieuchwytnie niejasnego. Znowu żadnych faktów, tylko wrażenie. Wjeżdżając w uliczkę zerknął w stronę domku ukrytego za ścianą ciemnej zieleni. Może znaleźli coś? Na pewno po przyjeździe rozejrzeli się w mieszkaniu sędziego. Mogli odkryć coś, czego nie zakomunikowaliby milicji. Ale co? Ludzie często dla zupełnie błahych przyczyn trzymali nieważne nawet sprawy w tajemnicy przed wszystkimi. A gdyby łódź motorowa zdążyła odpłynąć o kilometr dalej od brzegu? Ten młody lekarz uratowałby się, oczywiście. Pływał znakomicie. Ale ona? Nie pozostawiłby jej przecież. Pewnie jakoś by dopłynęli, gdyby nie opuściły ich siły… W tym wypadku byłyby dwa nowe pogrzeby. Może jeden pogrzeb?…

Obejrzał się, przyspieszając. Przy tej uliczce mieszkali jeszcze inni ludzie: stary Goldstein, dobry, miły człowiek, Żyd, lubiany nawet przez antysemitów, którzy wszędzie się znajdują. Przyjaźnił się z Mroczkiem. Ale on nie miał żadnych podejrzeń i żadnych wątpliwości. Najwyraźniej nie wiedział o swoim jedynym przyjacielu niczego, co by dawało do myślenia. Byli jeszcze sąsiedzi z przeciwnej strony, ci Skorupińscy, ludzie prości i spokojni. Obecnie. On dawniej pił. Była ta sprawa… Stare dzieje.

Komendant dodał gazu. Mijał teraz nowy blok w budowie. Obok rusztowania, ogromny dźwig powoli unosił jakieś brzemię, a wysoko na tle nieba stojący na dachu człowiek wskazywał ruchami ręki, gdzie powinno być ono złożone.

Pierwsze zwarte zabudowania…

Tak, Skorupińscy. Pamiętał tę sprawę. Było to tuż po jego przyjeździe tutaj.. Trzy lata bez zawieszenia: ciężkie uszkodzenie ciała w zamroczeniu alkoholowym. Przewodniczący kompletu sędziowskiego: Stanisław Mroczek. Nie było apelacji, tamten odsiedział wszystko. Teraz sprawował się nienagannie. Pracował właśnie na tej budowie…

Rynek. Żelechowski zahamował, zatrzymał motor przy krawężniku i zeskoczył.

Wewnątrz komendy było duszno i cicho.

— Cześć! Co nowego?

— Nic, szefie… — sierżant Pacuła rozłożył ręce, jak gdyby przepraszając za to, że ani tej nocy, ani tego ranka nikt z obywateli nie wszedł w konflikt z prawem. — Spokojnie.

— No to chwała Bogu. Zaraz wyjadę jeszcze na pół godziny, a potem wrócę i znowu wyjadę. Jakby ktoś dzwonił… — zerknął na zegarek — będę przed jedenastą…

Pacuła skinął głową i znowu usiadł za stołem. Wziął pióro i zaczął coś przepisywać mozolnie.

Komendant pchnął oszklone, ale równocześnie okratowane wąskie drzwi i wszedł do swego pokoju. Otworzył stojącą obok biurka szafę i wyjął z niej małą, skórzaną walizeczkę. Zajrzał do środka. W porządku. Z walizeczką w ręku wyszedł, skinął dłonią sierżantowi i po chwili znalazł się na chodniku. Przymocował walizeczkę do tylnego siedzenia motocykla i ruszył. Kątem oka dostrzegł żałobne obwieszczenie obok drzwi sądu. Dzisiaj pogrzeb.

Skręcił w małą uliczkę, potem ku szosie i znalazł się po przeciwnej stronie miasteczka, wymijając mały port rybacki, w którym widok dwóch masztów, wyraźnych z daleka na tle widnokręgu, zwiastował powrót kutrów z połowu. Żelechowski pomyślał o wędzonym węgorzu i poczuł głód.

Nic nie jadłem dzisiaj… — uświadomił sobie z lekkim zdziwieniem. Mieszkał samotnie i zwykłe jadał śniadanie w barze mlecznym. Dziś wypił tylko filiżankę kawy w domu zaraz po obudzeniu. — Muszę zjeść coś, jak tylko to załatwię.

Zjechał z szosy szeroką, wysadzaną starymi brzozami aleją, prowadzącą ku wielkiej, otwartej na oścież, okratowanej bramie, za którą pośród drzew błyskały białe i ciemne krzyże, postaci kamiennych aniołów i płyty nagrobków. Cmentarz.

Pozostawił motocykl przed bramą i trzymając w ręce walizeczkę ruszył główną alejką ku niewielkiemu, ozdobionemu pozieleniałym, miedzianym krzyżem budynkowi kaplicy cmentarnej.

Naokół nie było nikogo. Jakaś staruszka w czerni wynurzyła się z bocznej dróżki i obrzuciła go obojętnym spojrzeniem. Szła ze złożonymi rękami, szepcząc modlitwę. Wyminął ją i po trzech kamiennych stopniach wszedł do kaplicy. Drzwi były zamknięte, ale ustąpiły z lekkim skrzypieniem. Obejrzał się. Nikogo. Wszedł.

Ogarnęły go nieruchome, smutne wonie świec, kwiatów i wilgoci, które pomieszane razem tworzą ów jedyny w swoim rodzaju zapach cmentarny, przywodzący na myśl śmierć, czerń, ciszę i opuszczenie. Zdjął czapkę i położył ją na pierwszej z brzegu ławce. Usiadł w sąsiedniej ławce i szybko otworzył walizeczkę. W kaplicy panował półmrok, rozjaśniony tylko nikłym blaskiem lampki przed ołtarzem i światłem czterech elektrycznych świec stojących w rogach katafalku. Kapitan podszedł. Trumna była zamknięta. Wyciągnął rękę. Wieko poddało się. Odetchnął z ulgą. Zajrzał.

Sędzia Mroczek, ubrany w togę i mając na piersi łańcuch, będący odznaką jego urzędu, leżał z zamkniętymi oczyma i rękoma złożonymi na piersi.

Gdyby ktokolwiek obserwował tę scenę, dostrzegłby ze zdumieniem, że Żelechowski ujął jedną z dłoni zmarłego. Ale nie było to ostatnie pożegnanie dwu dawnych przyjaciół. Nie byli przyjaciółmi, chociaż komendant żywił szczery szacunek dla zmarłego przedstawiciela sprawiedliwości.

Szybko przycisnął do poduszek nieruchomych palców zmarłego małą gąbkę, po której pozostały na nich ciemne ślady. Teraz tylko raz… dwa… trzy… cztery… pięć…