Albert Baantjer - De Cock en de bloedwraak

De mond van de grijze speurder zakte open.

‘Justus van Haemstede… wat doet u hier?’

Ze reden van de stille Amstel weg. Het begon weer te regenen. Er kwamen spatten op de voorruit en Vledder zette de ruitenwissers aan. Op het gezicht van de jonge rechercheur lag een norse trek. ‘Je hebt hem gewoon laten vertrekken,’ sprak hij verwijtend. De Cock keek hem van terzijde aan.

‘Wat had je dan gewild?’

In zijn stem trilde verbazing.

Vledder kneep zijn lippen op elkaar.

‘Justus van Haemstede was vanavond bepaald niet mededeelzaam. We hadden hem mee kunnen nemen naar de Warmoesstraat voor een nader verhoor.’

De Cock schudde van nee.

‘Op basis waarvan? Wat is je rechtsgrond? Kun je Justus van Haemstede iets ten laste leggen?’

Vledder gromde.

‘Hij was zonder meer op zoek naar Harry Devoorde en niet met het doel hem even vriendelijk over zijn bolletje te aaien.’ De Cock haalde zijn schouders op.

‘En?’ vroeg hij ongeduldig.

Vledder zuchtte omstandig.

‘Op jouw vraag,’ sprak hij kalm, ‘wat hij op die schuit kwam doen, antwoordde hij: Annelies heeft postuum nog een rekening te vereffenen. Ik weet niet hoe jij die woorden wilt interpreteren, maar naar mijn gevoel duiden ze op wraak.’

De Cock staarde voor zich uit.

‘Annelies heeft postuum nog een rekening te vereffenen,’ herhaalde hij peinzend. ‘Je hebt gelijk, dat duidt op wraak… of misschien wil hij wel het gedeelte van de buit, dat naar zijn gevoel aan Annelies toekwam. Hij wilde daar niets over zeggen.’ De oude rechercheur schudde wrevelig zijn hoofd. ‘Maar wat zijn intenties ook mogen zijn geweest… er is nog niets gebeurd. Om strafbaar te zijn vraagt de wet nu eenmaal een begin van uitvoering . En dat is er niet. Je kunt het afdalen in een niet afgesloten roef van een oude schuit moeilijk als een begin van uitvoering beschouwen. Dat is justitieel niet haalbaar.’

Vledder klapte met zijn vuist op het stuurwiel.

‘Daar komen brokken van.’

‘Waarvan?’

‘Van de confrontatie tussen die twee. De beschaafde en altijd zo keurig geklede Justus van Haemstede is toch geen partij voor een door de wol geverfde crimineel als Harry Devoorde… een man die bovendien niet voor een moord terugdeinst.’ De Cock liet zich onderuitzakken.

‘Je kunt mensen niet tegen zichzelf beschermen,’ sprak hij berustend. ‘Dat is onze taak ook niet. Justus van Haemstede is geen domme man. Integendeel. Volgens mij is hij bijzonder intelligent. Als zo’n man zich in de nesten wil werken, dan is dat zijn zaak… zijn verantwoordelijkheid.’ Hij zweeg even. Nadenkend. ‘Het lijkt mij toch nuttig om die keurige Justus van Haemstede niet uit het oog te verliezen. Hoe wist hij van de Christoffel aan de Amstel… en dat Harry Devoorde mogelijk op die schuit was te vinden? Waar heeft hij die kennis vandaan? Weet hij misschien meer van die bankoverval aan de Calandlaan dan alleen het feit dat zijn zuster en die Harry Devoorde daarbij betrokken waren?’ Vledder blikte verrast opzij.

‘Je bedoelt,’ riep hij enthousiast, ‘dat hij er mogelijk zelf aan heeft deelgenomen?’

De Cock antwoordde niet. Zwijgend reden ze verder. De regen was in hevigheid toegenomen en had de mensen van de straten verdreven. De keitjes van het Damplein lagen er verlaten bij. Ook het brede trottoir van het Damrak was schoongespoeld. Vledder keek op zijn horloge.

‘Het is al over halfelf. Zal ik doorrijden en je naar huis brengen?’ De Cock drukte zich omhoog en schudde zijn hoofd. ‘Ik wil eerst nog even naar de Kit. Misschien zijn er nieuwe ontwikkelingen.’

Vanaf het Damrak reed Vledder rechts de Oudebrugsteeg op en parkeerde de Volkswagen voorzichtig op de houten steiger. Ze stapten uit en slenterden door een gutsende regen naar de Warmoesstraat. Twee jonge dienders met een druipende dronken sloeber in hun midden liepen voor hen uit het politiebureau binnen.

Toen de beide rechercheurs in de hal kwamen, riep Jan Kusters hen vanachter de balie naderbij. Zijn gezicht stond somber. De Cock keek hem onderzoekend aan.

‘Wat is er?’

De wachtcommandant liet zijn hoofd iets zakken. ‘Marinus van de Heuvel is ontvlucht.’

De Cock reageerde verrast.

‘Ontvlucht?’ vroeg hij ongelovig.

‘Ja.’

‘Dat… eh, dat is jou nog nooit gebeurd.’

Jan Kusters schudde zijn hoofd.

‘Ik ben in de regel ook erg voorzichtig.’

‘Hoe kan het dan?’

De wachtcommandant gebaarde voor zich uit.

‘Jullie waren nog maar net de deur uit toen Marinus van de Heuvel vanuit zijn cel belde. Omdat ik maar weinig volk in de wachtkamer had, ben ik zelf gaan kijken. Van de Heuvel zei dat hij zich erg ziek voelde, afkickverschijnselen had, en vroeg met spoed om een dokter.’

Jan Kusters zweeg even. ‘Ik… eh, ik vond inderdaad dat die jongen er belabberd uitzag. Ik heb toen onmiddellijk een dokter van de Geneeskundige Dienst laten komen. Die was er in een paar minuten.’ De wachtcommandant maakte een verontschuldigend gebaar. ‘Ik heb hem toen even met de dokter alleen gelaten.’

‘En toen?’

‘Hij heeft de dokter een zwieper gegeven.’

De Cock grijnsde.

‘Toen ging hij ervandoor.’

Jan Kusters knikte met een bedroefd gezicht.

‘Zo ziek was hij dan toch niet.’

De Cock legde vertrouwelijk zijn hand op de schouder van de wachtcommandant.

‘Maak je geen zorgen, Jan,’ sprak hij troostend. ‘We pakken hem wel weer.’ Plotseling kwam er in zijn ogen een kleine twinkeling. De grillige accolades langs zijn mond dansten vrolijk. ‘Dit is natuurlijk wel de oplossing voor ons cellentekort.’ Om de wachtcommandant niet tegen zich in het harnas te jagen, veranderde hij onmiddellijk weer van toon. ‘Heb je een telexbericht verzonden… voor zijn opsporing?’

Jan Kusters wees naar het telexapparaat naast zijn bureau. ‘Al na een goed halfuur. Ik heb eerst een koppeltje agenten naar dat kraakpand aan de Monnikenstraat gestuurd. Ik dacht, misschien is hij naar dat pand teruggegaan. Ik heb ook in de hal van het Centraal Station laten kijken. Daar wil men nog weleens zijn toevlucht zoeken. Toen hij ook daar niet was, heb ik zijn opsporing verzocht.’ Er kwamen rimpels in zijn voorhoofd. ‘Dat was ik in al die consternatie bijna vergeten… er zit boven nog een man op je te wachten.’

‘Al la ng?’

‘Een kwartiertje.’

‘Heeft hij z’n naam genoemd?’

Jan Kusters knikte.

‘Emile de Boer.’

De Cock draaide zich om en liep de stenen trap op. Moeizaam, want de dag vorderde. Vledder volgde met meer souplesse. Op de bank naast de deur naar de grote recherchekamer zat een man. De Cock schatte hem op begin veertig. Hij droeg een blauw plastic regenpak, waar het water van af drupte. Ook de donkerblonde haren op zijn kalende schedel waren nat. Toen de man de oude rechercheur in het oog kreeg, stond hij op en liep op hem toe.

‘Ik wil even met u praten, meneer De Cock.’

De grijze speurder fronste zijn wenkbrauwen.

‘Heb ik u wel eens eerder ontmoet?’

‘Nee.’

‘Hoe weet u dan dat ik De Cock ben?’

De man glimlachte.

‘Men zei… een goede vijftiger… oud vilten hoedje… verfomfaaide regenjas… een wat plomp figuur met een gewicht van rond de negentig kilo.’

De Cock lachte om de typering en sjokte voor de man uit de grote recherchekamer in. Hij wees naar de stoel naast zijn bureau. ‘Gaat u zitten. U bent Emile de Boer?’

De man nam plaats en knikte.

‘Ik wil met u praten over Marinus van de Heuvel.’

De grijze speurder smeet zijn oude hoedje en natte regenjas op een lege tafel en liet zich in zijn stoel achter zijn bureau zakken. ‘In welke relatie staat u tot hem?’