Albert Baantjer - De Cock en moord in beeld

‘Waar ga je heen?’

De oude rechercheur zwaaide.

‘Ik heb van dat gedoe bij Chemie IJsselstein een vieze smaak in mijn mond gekregen.’

De jonge rechercheur kwam hem na.

‘Ik weet iemand die daar iets voor heeft.’

De Cock keek grinnikend om.

‘Smalle Lowietje.’

Caféhouder Lowietje, wegens zijn geringe borstomvang door de penoze in de rosse buurt meestal Smalle Lowietje genoemd, streek zijn kleine klamme vingertjes langs zijn morsige vest, liet zijn muizensmoeltje glimmen en stak De Cock hartelijk de hand toe.

‘Zo, zo,’ kirde hij vrolijk, ‘lange tijd niet gezien. Ik was bang dat jij en Vledder de weg naar mijn vermaard etablissement niet meer konden vinden. Ik maakte mij ongerust. Ik ben al eens van plan geweest om aan de Kit te informeren of jullie misschien bij een of andere actie waren gesneuveld.’

De grijze speurder hees zich op een kruk.

‘Jouw bezorgdheid roert mij.’

Smalle Lowietje gniffelde.

‘Ik houd mijn klanten graag in ere… zelfs als ze nooit betalen.’

De Cock maakte een verontschuldigend gebaar.

‘Je hebt nooit geld van mij willen hebben… zo lang als ik hier kom. Waarom zou ik je dan beledigen door het aan te bieden?’ De tengere caféhouder lachte.

‘Een grapje.’

De Cock keek hem onderzoekend aan.

‘Dacht je echt dat we waren gesneuveld? We leven hier niet in Amerika, waar jaarlijks honderden politiemensen om zeep worden geholpen.’

Het gezicht van Smalle Lowietje versomberde.

‘Het wordt er hier in ons landje ook niet beter op. Jongens nog… lopen in de binnenstad als cowboys met pistolen te zwaaien.’

De Cock knikte.

‘Maar maak je over mij geen zorgen.’ Hij maakte een brede armzwaai. ‘Old soldiers never die,’ riep hij pathetisch, ‘they just fade away.’ [3] Oude soldaten sterven nooit, ze vervagen gewoon.

Smalle Lowietje grinnikte.

‘Gooi maar in mijn pet… ik smoes niet over de grens.’ Hij dook aalglad onder de tapkast, pakte de fles fijne cognac Napoleon, die hij speciaal voor De Cock had gereserveerd en stak hem triomfantelijk omhoog.

‘Hetzelfde recept?’

Zonder op antwoord te wachten, bedekte hij de bodem van drie diepbolle glazen, want Lowietje dronk er altijd eentje mee.

Ze namen de glazen op, warmden de cognac in de holte van hun handen, snoven en proefden met kleine teugjes. Het was een ernstige, ingetogen ceremonie, die de kleine caféhouder en de beide rechercheurs bij elk samenzijn opvoerden; plechtig, als gold het een religieus, bijna sacraal gebeuren.

De Cock vertoefde graag in het schemerig intieme lokaaltje op de hoek van de Oudezijds Achterburgwal en de Barndesteeg. Een gezellig walletjescafé, dat door Smalle Lowietje steevast en vol trots tot ‘mijn vermaard etablissement’ werd verheven.

De Cock had daar met de jonge Vledder zo zijn vaste plaatsje achterin, waar beiden een goed zicht hadden op het gebeuren en niet door plotseling opvlammende emoties bij lichtgeraakte zielen konden worden verrast.

De grijze speurder kwam al bij de tengere caféhouder op bezoek toen hij als jong rechercheur zijn eerste wankele schreden op het glibberige pad van het bestrijden van de misdaad deed.

De Cock vroeg zich af waarom hij in al die jaren nooit onderuit was gegleden, zoals velen voor hem. Met enige vertedering bezag hij het vriendelijk muizensmoeltje achter de tapkast.

Hoewel Smalle Lowietje in zijn veelbewogen leven bijna alles had gedaan wat God in zijn milde wijsheid, en het Wetboek van Strafrecht in ambtelijke starheid, hadden verboden, beschouwde de grijze speurder hem als een vriend. En dat was wederkerig. Het feit dat De Cock uitdrukkelijk het recht vertegenwoordigde, deed daar geen afbreuk aan.

De tengere caféhouder zette zijn glas neer en keek De Cock onderzoekend aan.

‘Je ziet er wat somber uit,’ stelde hij bezorgd vast. ‘Of je verdriet hebt.’

De Cock trok zijn wenkbrauwen op.

‘Meen je dat echt?’

Smalle Lowietje knikte.

‘Een beetje treurig.’

Vledder grinnikte.

‘De Cock treurt om de vele verdorvenheden van het mensdom.’

De oude rechercheur lachte vrijuit.

‘Dan was ik allang aan mijn treurnis ten onder gegaan.’ Hij schudde zijn hoofd. ‘Met die verdorvenheden van het mensdom ben ik door de jaren heen voldoende vertrouwd geraakt. Dat schokt mij niet meer… bijna niet meer.’ Hij nam nog een slok van zijn cognac en zette zijn glas op de tapkast. ‘Ik ben wel met een onderwerp bezig waarvan ik weinig weet… waar ik als rechercheur nog nooit mee te maken heb gehad.’

Smalle Lowietje keek hem ongelovig aan.

‘Kan dat?’ vroeg hij verrast. ‘Ik dacht dat de misdaad en alles wat daar zo bij hoort voor jou geen geheimen meer had.’

De Cock maakte een hulpeloos gebaar.

‘Men denkt steeds wat nieuws uit.’

‘Zoals?’

‘Geld verdienen door het milieu te vervuilen… het illegaal lozen van gif.’

‘Waar?’

De Cock zwaaide.

‘In de Amstel.’

Het gezicht van Smalle Lowietje betrok. Geschokt strekte hij zijn wijsvinger uit.

‘Chemie IJsselstein!’ riep hij spontaan.

De Cock keek hem verrast aan.

‘Hoe… eh, hoe kom je daarbij?’

De tengere caféhouder spreidde zijn armen.

‘Daar wordt geknoeid… bij het leven.’

De Cock plukte nadenkend aan zijn onderlip.

‘Wie zegt dat?’

Smalle Lowietje leunde op de tapkast en boog zich iets naar hem toe.

‘Een oude gabber van mij werkt daar.’

‘Bij Chemie IJsselstein?’

De caféhouder knikte.

‘Een jongen, met wie ik vroeger veel optrok… mee op pad ging. Je kent dat wel… een kroegentocht, samen achter de meiden aan.’

De Cock kneep zijn ogen half dicht.

‘En die oude gabber van jou zegt dat het niet deugt bij Chemie IJsselstein, dat ze daar knoeien?’

‘Ja.’

‘En hij komt nog wel eens hier… in dit… eh, jouw vermaarde etablissement?’

‘Inderdaad.’

De Cock bracht zijn beminnelijkste glimlach.

‘Hoe… eh, hoe heet die vroegere gabber van je?’

Smalle Lowietje nam zijn ellebogen van de tapkast en boog iets terug.

‘Ik weet natuurlijk niet of hij tokkelen [4] Tokkelen: praten, informatie verschaffen. wil,’ sprak hij afwerend. ‘Het kan ook best allemaal bluf zijn… sensatie.’

De Cock glimlachte opnieuw.

‘Het is toch te proberen? Ik zal hem beslist niet vertellen dat jij mij zijn naam hebt genoemd. Daar kun je van op aan. En wie weet… misschien heeft jouw oude gabber werkelijk belangrijke informatie in huis.’ Hij plukte met zijn duim en wijsvinger aan het morsige vest van Smalle Lowietje. ‘Ik vraag het je nog eens… het is belangrijk… hoe… eh hoe heet hij?’

De tengere caféhouder blikte schichtig om zich heen. Hij stond in de buurt niet graag als verklikker te boek.

‘Akkerman… chauffeur Jan Akkerman.’

Het was uitzonderlijk druk op de eeuwenoude Wallen. Een leger van behoeftigen slenterde langzaam langs de etalages met schaarsgeklede vrouwen. Ze waren er in velerlei kleurschakeringen en fatsoenen, allen zich verleidelijk koesterend in de milde barmhartigheid van het zoetroze kunstlicht.

De Cock glimlachte. Hij vroeg zich af of het tintelende voorjaarsweer en een aanstormende lente iets met die grote drukte op de Wallen te maken had.

Vledder blikte opzij. Zijn jong gezicht stond ernstig.

‘Het is toch gek met dat milieu.’

‘Hoezo.’

Vledder zuchtte eens.

‘Ik heb mij er nooit mee beziggehouden. Maar nu wij deze affaire in behandeling hebben, heb ik eens wat informatie ingewonnen.’

‘Bij wie?’

‘Bij ons eigen ministerie van VROM… bij de Werkgroep Milieu van de Centrale Politie Surveillance Commissie.’