Albert Baantjer - De Cock en moord in beeld

De Cock trok zijn gezicht strak.

‘Dat krijgt voor mij pas waarde,’ sprak hij sinister, ‘als we het lijk van Peter van Lunteren hebben gevonden.’

Via de Brouwersgracht, Herenmarkt, Haarlemmerstraat en Nieuwendijk bereikten ze de Oudebrugsteeg. Op de hoek bij de Lange Niezel bleef De Cock even besluiteloos staan. Zijn dorstige keel snakte naar een goed glas cognac, maar hij besloot dat Smalle Lowietje nog maar even moest wachten en slenterde de Warmoesstraat in. Vledder sjokte achter hem aan.

Toen ze de hal van het politiebureau binnenstapten, wenkte Jan Kusters De Cock met een kromme vinger.

De oude rechercheur liep op hem toe.

‘Wat is er?’

De wachtcommandant wees omhoog.

‘Boven zit een heer op je te wachten.’

De Cock fronste zijn wenkbrauwen.

‘Een heer?’ vroeg hij met enige argwaan.

Jan Kusters trok een grijns op zijn gezicht.

‘Volgens zijn uiterlijke verschijningsvorm… een echte heer… goed geschoren, gekamd en geknipt, welgemanierd en onberispelijk gekleed.’

De Cock knikte. ‘Weet je dat er pure schoften zijn die er ook zo uitzien?’

De wachtcommandant maakte een wrevelig gebaartje.

‘Ga nu maar naar boven. En zeur niet. Die heer zit er al minstens een halfuur.’

De Cock besteeg opmerkelijk kwiek de trappen naar de tweede etage. Vledder volgde in een trager tempo.

Op de bank bij de deur naar de grote recherchekamer zat een man in een keurige antracietgrijze mantel, waaruit een witzijden sjaal bolde. Op zijn hoofd stond een donkere deftige Edenhoed. Toen hij De Cock in het oog kreeg, stond hij op en nam zijn hoed af.

De oude rechercheur gniffelde. De beschrijving van Jan Kusters klopte. De man was… althans leek, op een heer.

De Cock schatte hem op achter in de dertig. Misschien nog wel jonger. In het zwarte haar van de heer was nog geen spoortje grijs te bekennen.

De grijze speurder gebaarde in zijn richting.

‘U wacht op mij?’

De heer knikte.

‘Mijn naam is Achterberg… Philip Achterberg. Jan Akkerman belde mij en zei dat u vanmorgen aan de Keizersgracht was geweest.’

De Cock glimlachte.

‘Wie is Jan Akkerman?’

‘Onze chauffeur… althans de chauffeur van Charles van Abbekerken, onze president, de man die u vanmorgen namens Chemie IJsselstein te woord stond.’

De Cock knikte begrijpend.

‘En u bent,’ sprak hij lachend, ‘een van de leden van Zeg-eens-Aaa?’

Het gezicht van Philip Achterberg betrok.

‘Zo noemt het personeel ons nog,’ reageerde hij somber. ‘Maar als het personeel zijn directieleden beter leerde kennen, dan kon Zeg-eens-Aaa wel eens snel veranderen in Zeg-eens-ja.’

De Cock negeerde de opmerking. Hij keek de man voor zich schattend aan. Philip Achterberg, zo vond hij, was het type van een knap ogende heer met de starre weke gelaatstrekken van een etalagepop in een modemagazijn. Hij liep hem voorbij en ging hem voor naar de grote recherchekamer, waar hij hem op de stoel naast zijn bureau liet plaatsnemen.

‘U was vanmorgen niet op het kantoor aan de Keizersgracht?’ opende hij.

Philip Achterberg schudde zijn hoofd.

‘Ik was thuis. Ik woon in Nederhorst den Berg… prachtig, aan de Ankeveense Plassen. Het is voor mijn werk niet noodzakelijk dat ik elke dag op ons kantoor in Amsterdam aanwezig ben.’

De Cock legde zijn hoedje op een lege tafel en ging met zijn regenjas nog aan achter zijn bureau zitten.

‘Waarom belde Jan Akkerman u?’

Philip Achterberg haalde een slanke hand door zijn haar.

‘Omdat ik dat aan hem had gevraagd. Mochten er mensen van de recherche komen, heb ik hem gezegd, laat mij dat dan even weten.’

De Cock keek hem verwonderd aan.

‘Zo’n verzoek had u toch beter aan de officiële portier kunnen richten?’

Philip Achterberg glimlachte.

‘Jan Akkerman is in ons bedrijf een factotum. Jan Akkerman kent alles, weet alles, ziet alles en hoort alles. Gelooft u mij, er is in ons bedrijf niets dat aan de aandacht van Jan Akkerman ontsnapt.’

De Cock hield zijn hoofd iets schuin.

‘Maar waarom wilde u over de komst van de recherche ingelicht worden? Ik neem toch aan dat u wist, dat Chemie IJsselstein bij Justitie tegen Peter van Lunteren een klacht had ingediend.’

Philip Achterberg knikte.

‘Dat is in een directievergadering besproken en daar had ik ook geen bezwaar tegen.’

De Cock beluisterde de toon.

‘Waar had u dan wel bezwaar tegen?’

Philip Achterberg antwoordde niet direct. Hij knoopte zijn deftige jas los en frommelde nerveus aan zijn witzijden sjaal. ‘Charles van Abbekerken lanceerde tijdens die vergadering het plan om Peter van Lunteren aan u voor te stellen als een chanteur… als een man die al een maand tevoren van Chemie IJsselstein vijf miljoen zwijggeld had geëist’. Hij verschoof iets op zijn stoel. ‘Ik… eh, ik was het daar niet mee eens. En ik geloof ook dat de anderen het daar niet mee eens waren. Maar niemand van ons durfde te protesteren. Niemand keurde het plan af.’

De Cock keek hem verbaasd aan.

‘Waarom niet?’

Philip Achterberg spreidde zijn handen in een hulpeloos gebaar.

‘Charles van Abbekerken regeert Chemie IJsselstein al jaren met ijzeren hand. Hij is hard, meedogenloos… voor eenieder. Hij dicteert als een potentaat… als een soort verlicht despoot.’

De Cock keek de man onderzoekend aan.

‘Waarom vertelt u mij dit?’

Philip Achterberg weifelde.

‘Ik… eh, ik heb lang geaarzeld om dit te zeggen… dit te doen. Ik hoop oprecht dat u mijn bezoek en mijn uitlatingen als vertrouwelijk zult accepteren. Men heeft mij verzekerd dat u een eerlijk en betrouwbaar man bent, die zich aan zijn woord houdt. Ik kan het mij financieel niet veroorloven om mijn maatschappelijke positie in gevaar te brengen. Vandaar mijn aarzeling.’

De Cock plukte aan het puntje van zijn neus.

‘U blijft dus,’ stelde hij kalm, ‘gewillig en protestloos in het team van Zeg-eens-ja zitten.’

Het knappe gezicht van Philip Achterberg kreeg een pijnlijke expressie. ‘U moet mij goed begrijpen, rechercheur… Het ligt geenszins in mijn bedoeling om bij Chemie IJsselstein het gezag van Charles van Abbekerken aan te tasten of te ondermijnen, maar ik wil toch ook niet dat iemand ten onrechte van chantage wordt beticht.’

De Cock knikte traag voor zich uit en zweeg. Na een poosje boog hij zich vertrouwelijk naar Philip Achterberg toe.

‘Hoe zou u het vinden,’ sprak hij zacht, bijna fluisterend, ‘als binnenkort het lijk van Peter van Lunteren in de Amstel dreef?’

Philip Achterberg keek hem met grote ogen aan. Zijn onderlip trilde en zijn adamsappel wipte op en neer.

‘Mag… mag… mag ik,’ stotterde hij. ‘Mag ik u het antwoord daarop schuldig blijven?’

Toen Philip Achterberg de deur van de grote recherchekamer achter zich had dichtgetrokken, zette De Cock zijn beide ellebogen op zijn bureau en steunde zijn hoofd in het kommetje van zijn handen. Op zijn gezicht lag een zorgelijke trek.

Vledder keek hem aan.

‘Wat een rotstreek… wat een gore, gemene rotstreek van die Van Abbekerken!’ riep hij woedend. ‘Kunnen we hem niet op een of andere manier aanpakken?’

‘Hoe?’

Vledder zwaaide heftig met zijn armen.

‘Dat is toch smaad? En ik krijg steeds meer de overtuiging dat Charles van Abbekerken ook de man van de anonieme dreigbrief is.’

De Cock zuchtte.

‘Om strafrechtelijk iets tegen Charles van Abbekerken te kunnen ondernemen, zouden de andere directieleden bereid moeten zijn om officiële verklaringen af te leggen.’ De oude rechercheur schudde zijn hoofd. ‘En dat zie ik voorlopig nog niet gebeuren.’ Plotseling stond hij op, greep zijn hoedje en draafde naar de deur. Vledder lachte. De Cock in draf was een koddig gezicht.