Albert Baantjer - De Cock en moord in beeld

Commissaris Buitendam glimlachte beminnelijk.

‘Over een borrelglaasje.’

De oude rechercheur begreep onmiddellijk wat er was gebeurd en bereidde zijn verdediging voor.

‘Wat is daarmee?’

Het klonk onvriendelijk.

Buitendam gebaarde voor zich uit.

‘Hoofdinspecteur Raaymaekers, een van de jonge en veelbelovende politieofficieren in ons korps, heeft mij gisteravond laat nog gebeld met de voor mij toch wel onthutsende mededeling dat jij bij de Dactyloscopische Dienst ter onderzoek een borrelglaasje had aangeboden, dat volgens Vledder door jou was ontvreemd… ordinair gezegd… door jou was gestolen.’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Het was geen diefstal… geen diefstal in de ware zin des woords. Ik heb het borrelglaasje weggenomen terwijl niemand het zag… dat is juist… maar niet met het doel om het mij wederrechtelijk toe te eigenen… zoals de wet dat vereist om strafbaar te zijn.’

Commissaris Buitendam keek hem fronsend aan.

‘Welk doel dan?’

De Cock glimlachte.

‘Het borrelglaasje diende slechts als middel… als drager… als vervoerder van de vingerafdrukken van ene heer Justus van Aardenburg. Vingerafdrukken die niet in onze collectie voorkomen, maar die ik in verband met het onderzoek naar de moord op Jan Akkerman toch meen nodig te hebben.’

‘Jij verdenkt die Justus van Aardenburg?’

De Cock stak zijn kin iets naar voren.

‘Ik verdenk eenieder die iets met Chemie IJsselstein te maken heeft.’

Commissaris Buitendam negeerde de opmerking. Hij strekte de wijsvinger van zijn rechterhand naar hem uit.

‘Weet die… eh, die Justus van Aardenburg,’ vroeg hij streng, ‘dat jij zijn borrelglaasje met daarop zijn vingerafdrukken hebt meegenomen?’

De Cock trok zijn schouders op.

‘Nog niet… denk ik,’ antwoordde hij weifelend. ‘Vermoedelijk heeft hij dat nog niet opgemerkt.’ Over het gezicht van de oude rechercheur gleed een zoete grijns. ‘Maar ik zal het hem beslist vertellen als ik een dezer dagen de heer Justus van Aardenburg op zijn buiten in Loenen bezoek en hem zijn borrelglaasje, schoongemaakt en van aluminiumpoeder [7] Nodig voor het afnemen van vingerafdrukken. ontdaan… en met dank voor het gebruik terugbreng.’

Commissaris Buitendam keek hem strak aan.

‘Hoofdinspecteur Raaymaekers van de Dactyloscopische Dienst wil dat jij in een uitgebreid proces-verbaal vastlegt, hoe jij aan dat borrelglaasje met daarop die vingerafdrukken bent gekomen.’

De Cock voelde hoe de woede in zijn aderen terugkwam.

Hij schudde wild zijn hoofd.

‘Geen denken aan,’ riep hij kwaad. ‘Daarvan maak ik geen proces-verbaal.’

Commissaris Buitendam fronste zijn wenkbrauwen.

‘Waarom niet?’

De Cock zwaaide heftig met zijn armen.

‘Dan ben ik bij voorbaat bezig met een verloren zaak,’ riep hij fel, geëmotioneerd. ‘Elke advocaat zal dan bij een eventuele rechtszitting onmiddellijk gaan gillen over een on-recht-matig verkregen bewijs.’ De oude rechercheur liet zijn hoofd iets hangen. ‘En triest genoeg,’ ging hij bedroefd verder, ‘mist onze huidige generatie rechters de moed, het inzicht en de wijsheid om geen acht op zo’n kreet te slaan.’

Commissaris Buitendam keek hem hoofdschuddend aan.

‘Wat je daar zegt is heel onbehoorlijk, De Cock,’ riep hij bestraffend.

De oude rechercheur trok zijn schouders op.

‘Dat is mijn mening,’ reageerde hij stug. ‘In mijn jonge jaren als rechercheur heb ik nooit iets over onrechtmatig verkregen bewijs gehoord. Dat onzinnige begrip bestond niet eens.’

Commissaris Buitendam keek hem verwonderd aan.

‘Wat wil je dan?’

‘Hoe bedoelt u?’

‘Met dat borrelglaasje?’

De Cock zuchtte.

‘Ik wil gewoon weten of die vingerafdrukken op dat borrelglaasje overeenkomen met de vingerafdrukken die Ben Kreuger in het kamertje van de vermoorde Jan Akkerman heeft gevonden. Meer niet.’ Hij spreidde zijn armen: ‘Wat ik verder met de uitslag van dat onderzoek doe, is mijn zaak.’

Buitendam stak vermanend zijn wijsvinger omhoog.

‘Je zult je toch aan de wet moeten houden.’

De Cock knikte.

‘Zeker. Maar ik ben… hoe dan ook… niet van plan om in het onnozele advocatenvalletje van het zogenaamde onrechtmatig verkregen bewijs te trappen. Daarvoor ben ik toch te oud geworden.’

Met de vingers gespreid stak commissaris Buitendam zijn handen vooruit.

‘Het spijt me,’ sprak hij verontschuldigend. ‘Maar hoofdinspecteur Raaymaekers stelt heel nadrukkelijk: zonder een proces-verbaal van jou geen dactyloscopisch onderzoek.’

De Cock balde zijn vuisten en drukte de nagels van zijn vingers diep in de palmen van zijn handen.

‘Die vent is gek,’ brieste hij. ‘Stapelgek. Die man begrijpt van het gewone recherchewerk geen moer.’ Hij stond van zijn stoel op en keek zijn chef woedend aan. ‘En als u zo’n waardeloze vent een veelbelovende jonge politieofficier noemt, dan twijfel ik toch heel ernstig aan uw beoordelingsgave.’

Op het bleke gezicht van commissaris Buitendam kwam een rode blos. Een ader klopte zichtbaar in zijn nek. Zijn neusvleugels trilden en een zenuwtrek zwiepte langs zijn scherpe kaken. Met een ruk kwam hij uit zijn stoel overeind en strekte zijn arm naar de deur.

‘Eruit!’

De Cock ging.

De Cock liet zich in de stoel achter zijn bureau zakken. Op zijn gezicht lag nog de spanning van zijn gesprek met Buitendam.

Vledder keek hem bezorgd aan.

‘Was het weer zover?’

De Cock knikte traag.

‘Die man moet zich nergens mee bemoeien. En hij moet zich ook niet steeds voor het karretje van een ander laten spannen.’

‘Wat was er dan nu weer?’

De Cock reageerde heftig.

‘Het ging over hoofdinspecteur Raaymaekers, die jonge chef van de Dactyloscopische Dienst. Hij wil de vingerafdrukken op het borrelglaasje, dat ik bij Justus van Aardenburg heb weggenomen, alleen maar laten onderzoeken wanneer ik in een uitgebreid proces-verbaal vermeld hoe ik aan dat glaasje kom.’

Vledder schudde vertwijfeld zijn hoofd.

‘Zo’n proces-verbaal kun je toch niet maken? Dat is koren op de molen van een advocaat.’

De Cock gebaarde met zijn handen.

‘Dat heb ik de commissaris ook proberen duidelijk te maken. Maar Buitendam is star en die Raaymaekers is stom. Een man zonder enige ervaring. En bovendien bijzonder eigenwijs.’ De oude rechercheur zuchtte en veranderde van toon. ‘Achteraf bezien, hadden we hem beter niet kunnen zeggen hoe ik aan dat borrelglaasje kwam. Zie je, ik zou zelfs al blij zijn geweest met een negatief resultaat.’

Vledder keek naar hem op.

‘Je bedoelt dat de vingerafdrukken op het borrelglaasje niet overeenstemmen met de sporen die Ben Kreuger in het kamertje van Jan Akkerman heeft gevonden?’

De Cock knikte nadrukkelijk.

‘Precies… negatief. Dan had ik Justus van Aardenburg uit Loenen aan de Vecht van het lijstje van verdachten kunnen schrappen en mijn aandacht uitsluitend op de anderen kunnen richten.’

Vledder gniffelde.

‘Door ook een borreltje met ze te gaan drinken?’

De opmerking van de jonge rechercheur trof doel. De Cock lachte ineens vrijuit. Het verdreef de nare herinnering aan zijn gesprek met commissaris Buitendam direct uit zijn gedachten. Hij keek op.

‘Hoe ben jij gisteren gevaren?’

‘Je bedoelt mijn gesprek met Greetje Jansen, de vrouw van Jan Akkerman?’

De Cock knikte. ‘Daar heb ik nog geen verslag van gehoord.’

Vledder liet zijn onderlip hangen.

‘Het leverde niets op.’

‘Waren er geen schulden?’

Vledder knikte.

‘Schulden genoeg. Maar die lagen op een ander vlak. Huurschulden, schulden bij postorderbedrijven, niet afbetaalde persoonlijke leningen. Al die schulden waren een paar jaar geleden al eens een keer gesaneerd. Er was zelfs sprake van een loonbeslag.’