Albert Baantjer - De Cock en moord in brons

Hij kneep zijn beide ogen even stijf dicht. De pijnscheuten kwamen in zijn kuiten terug en tekenden zijn gelaat. Vledder keek zijn oude leermeester bezorgd aan.

‘Heb je het weer?’

De Cock trok zijn rechterbeen omhoog en tastte naar een pijnlijke kuit. ‘Het is een familiekwaal.’ Hij zuchtte diep en legde zijn been weer op zijn bureau.

‘Mijn oude grootmoeder op Urk had het ook. Zij gebruikte haar kuiten als barometer. Als ze in haar stramme kuiten prikken voelde, was er storm op komst en bleef mijn grootvader, die visser was, thuis.’

‘En klopte het?’

‘A ltijd.’

Vledder lachte.

‘Ben je al bij de commissaris geweest?’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Ik denk ook niet dat ik ga.’ Hij wees naar zijn voeten. ‘In deze conditie heb ik onvoldoende weerstand tegen zijn gezemel.’ Vledder lachte opnieuw.

‘Hij zal je wel laten roepen.’

De Cock trok zijn gezicht strak.

‘Velen zijn geroepen,’ sprak hij plechtig, ‘doch slechts weinigen zijn uitverkoren.’

‘Een kreet van je oude moeder?’

De Cock knikte.

‘Je schijnt haar te kennen,’ reageerde hij gelaten. In zijn ogen kwam een dromerige blik. ‘Ze zei ook: wie zoekt, zal vinden .’ Hij glimlachte vertederd. ‘Dat is een mooie kreet voor een speurder. Het lijkt zinvol om ons die spreuk ter harte te nemen.’ De dromerige blik verdween uit zijn ogen. Hij tilde zijn benen van zijn bureau en liep opmerkelijk kwiek naar de kapstok. Vledder keek hem verward na.

‘Je voeten,’ riep hij verwonderd.

De Cock zwaaide nonchalant.

‘Over.’

Vledder kwam hem na.

‘Waar ga je heen?’

De Cock wurmde zich in zijn regenjas en zette zijn oude hoedje op. Daarna draaide hij zich om.

‘Naar de Oude Waal.’

‘Wat is daar te doen?’

De Cock grijnsde.

‘Daar woont Adelheid van Kleef. Ik wil haar vragen of ze nog steeds het plan heeft om een heuse klacht tegen mij in te dienen.’

Adelheid van Kleef knikte met toegeknepen mond. In haar blauwe ogen ontwaarde De Cock opnieuw strijdlust en veel agressie.

‘Die klacht komt er. Ik heb mijn advocaat al opdracht gegeven om een schrijven te richten aan meester Schaaps, uw officier van justitie. En u kunt ervan op aan dat hij die klacht in behandeling zal nemen. Ik ken Schaaps al vele jaren.’

De Cock glimlachte.

‘Van het oudheidkundig genootschap?’

‘Inderdaad.’

‘Daar bent u ook lid van?’

Adelheid van Kleef schudde haar hoofd.

‘ Was … was ik lid van.’

‘U bent uitgetreden… waarom?’

Adelheid van Kleef gebaarde heftig.

‘Omdat bepaalde lieden het oudheidkundig genootschap voor eigen doeleinden gebruikten.’

‘Welke lieden?’

Adelheid van Kleef zuchtte.

‘Gunther Worms en Hagen de Bourgondiër.’

De Cock trok zijn wenkbrauwen op.

‘Die misbruikten het genootschap?’

‘Precies.’

De Cock liet zijn blik op haar rusten. Secondenlang. Hij had moeite om zich aan de betovering van haar haast mystieke schoonheid te onttrekken en koel, zakelijk te blijven verhoren. ‘Hoe… eh, hoe deden ze dat?’

‘Gunther Worms was antiquair… handelde in kunst- en siervoorwerpen… antiek… curiosa.’

‘En?’

Adelheid van Kleef zwaaide voor zich uit.

‘Hij dwong de leden van het oudheidkundig genootschap om als spionnen voor hem op te treden… als collectioneurs van kunst- en siervoorwerpen. Antiek. Overal en altijd moesten ze voor hem uitzien of er ergens iets te bemachtigen viel.’ De Cock proefde de toon.

‘Wat bedoelt u met bemachtigen .’

‘Het liefst voor niets… in ieder geval ver beneden de werkelijke waarde.’

De Cock kneep zijn ogen half dicht.

‘En dat deed men?’ vroeg hij ongelovig. Adelheid van Kleef knikte nadrukkelijk. ‘Gunther Worms was een indringende persoonlijkheid, die gemakkelijk zijn wil aan anderen oplegde. Daar had hij niet de minste moeite mee. Hij gedroeg zich ook werkelijk als een koning en verlangde van het volk van de Klokbekers pure onderdanigheid.’

De Cock reageerde verwonderd. ‘En dat werd geaccepteerd?’‘Zeker.’

‘Verlangde,’ formuleerde De Cock voorzichtig, ‘Gunther Worms een dergelijke onderdanigheid ook van… eh, van Siegfried van Xanten?’

Adelheid van Kleef reageerde emotioneel.

‘Ja,’ riep ze ongewoon fel, ‘ook van Siegfried van Xanten. Maar Siegfried was er de man niet naar om erg onderdanig te zijn.’‘Het werd zijn dood?’

Om de mond van Adelheid van Kleef zweefde een grijnsje van minachting. ‘U geeft ineens blijk van inzicht en intelligentie,’ sprak ze op smalende toon. ‘Wel wat laat. Als u op terechte wijze op het ordale… op het baargericht had gereageerd en Hagen de Bourgondiër onmiddellijk voor de moord op Siegfried van Xanten in hechtenis had genomen… dan had Gunther Worms nu nog geleefd.’ Zij strekte haar rechterwijsvinger naar hem uit. ‘Het is die nalatigheid, die ik u verwijt. Ook Hilde Brunet is het met mij eens. U bent verantwoordelijk voor de dood van Gunther Worms… vandaar mijn klacht tegen u terzake dood door schuld.’

De Cock knikte traag. Zijn gezicht stond strak. Hij liet zijn hoofd iets zakken en zweeg. Voor alles wilde hij een discussie over dat onderwerp vermijden. Pas na een tijdje keek hij op. ‘U stelt dus dat Hagen de Bourgondiër Gunther Worms doodde?’ Adelheid van Kleef knikte nadrukkelijk.

‘Dat doe ik… absoluut.’

‘Waarom… wat was het motief?’

‘Onenigheid.’

‘Waarover?’

‘Zaken.’

De Cock spreidde zijn handen in wanhoop. ‘Wat voor zaken?’ Adelheid van Kleef vouwde in een rustig gebaar haar beide handen in haar schoot. ‘Gunther Worms en Hagen de Bourgondiër,’ sprak ze kalm, ‘handelden beiden in kunst- en siervoorwerpen. Zij waren compagnons.’

De Cock sloot even zijn ogen.

‘Waarom heeft niemand mij dat ooit verteld?’

Adelheid van Kleef trok haar schouders op.

‘Ik denk dat slechts weinigen dat weten… van dat compagnonschap, bedoel ik. Ieder lid van het oudheidkundig genootschap wist dat Gunther Worms in antieke voorwerpen handelde. Maar dat Hagen de Bourgondiër deelgenoot was… hem daarbij hielp… wist vrijwel niemand.’

‘U wist het?’

‘Zeker.’

‘Hoe?’

‘Van Siegfried van Xanten. Ik heb het u verteld… hij en Hagen de Bourgondiër waren aanvankelijk goede vrienden.’ De Cock glimlachte innemend.

‘Handelde Siegfried van Xanten ook in kunst- en siervoorwerpen?’

Adelheid van Kleef schudde haar hoofd.

‘Nee… Siegfried deed niets.’

‘Waar leefde hij dan van?’

‘Ik… eh, ik onderhield hem.’

De Cock boog zich iets naar voren. ‘Hoe kwam Siegfried van Xanten aan die fraaie antieke bronzen dolk?’

Adelheid van Kleef draaide haar hoofd iets weg.

‘Dat weet ik niet,’ sprak ze zacht.

De Cock pauzeerde even. Zijn scherpe blik gleed langs haar gezicht en haar lange goudblonde haren. Net als in de aula van de Oosterbegraafplaats kwam het sprookje van de Lorelei in zijn gedachten… de beeldschone vrouw, die zittend op een rots, de schippers op de rivier de Rijn zo in vervoering bracht dat ze vergaten het roer te houden. Was er een vergelijking? Welke macht had deze vrouw over de mannen met wie zij in aanraking kwam? Hij blikte opzij naar Vledder. De jonge rechercheur staarde Adelheid van Kleef vrijwel ademloos aan. Vervoering? Betovering?

De grijze speurder schraapte zijn keel.

‘Sinds wanneer leeft bij u de absolute overtuiging dat Hagen de Bourgondiër Gunther Worms doodde?’

Adelheid van Kleef strekte haar schouders en duwde haar buste iets naar voren. ‘Sinds het moment,’ sprak ze bedaard, ‘dat Hilde Brunet mij belde en zei dat zij haar man bij de oprijlaan van haar villa had gevonden… dood met een antieke bronzen dolk in zijn rug.’ Ze spreidde even haar handen. ‘Op dezelfde wijze als waarop Hagen de Bourgondiër Siegfried van Xanten had vermoord.’