Albert Baantjer - De Cock en het lijk op retour

‘Weer helemaal hersteld?’

Sandra Verloop gebaarde wat hulpeloos.

‘Er was helemaal niets met mij aan de hand. Het was gewoon flauwekul om mij zo lang daar in dat ziekenhuis te houden.’ De uitdrukking op haar gezichtje versomberde. ‘Hij… eh, hij is dood, hè… onze lifter.’

De Cock knikte traag voor zich uit.

‘Vermoord.’

Ze schudde haar hoofd.

‘En hij was het niet.’

‘Nee, hij was het niet.’

Sandra Verloop keek van De Cock naar Vledder en terug. ‘Jullie wilden mij niet geloven.’

De grijze speurder lachte, maar reageerde verder niet. Hij voelde weinig voor een oeverloze discussie. Het deed er in een onderzoek nooit zoveel toe wat men als rechercheur geloofde of niet geloofde. Aan het einde telden slechts de feiten. Hij kwam iets voorover, pakte een fles verrukkelijke cognac van een bijzettafeltje en schonk de edele drank in fraaie, diepbolle glazen. Met zichtbare vreugde hief hij zijn glas, omklemde het met de volle hand en liet de nectar zachtjes schommelen. Voor hij een toost kon uitbrengen, legde mevrouw De Cock haar hand op zijn arm en schudde verwijtend haar hoofd.

‘Geen cognac voor Sandra.’

De grijze speurder verontschuldigde zich en vroeg verschrikt wat zijn jonge gaste wilde drinken. Pas toen ook Sandra een drankje had, hief hij het glas. ‘Op de intuïtie… de intuïtie van de vrouw.’ Fred Prins lachte.

‘Speelde de vrouwelijke intuïtie dit keer een rol?’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Integendeel, ik ben bang dat juist de intuïtie ontbrak. De vrouwen, die in deze affaire een rol speelden, hebben hun snelle dood niet voorvoeld… het gevaar, waarin zij verkeerden, onderschat.’‘Wat was het gevaar?’

De Cock glimlachte.

‘Laten we beginnen met die avond dat Sandra en ik na ons bezoek aan de AVRO-studio in Hilversum naar huis reden en plotseling een lifter zagen staan met iets verderop een Mercedes, waarin Sandra het lijk van een vrouw ontdekte.

‘Sandra, toen nog bevreesd voor de man, openbaarde haar ontdekking pas nadat onze lifter was uitgestapt. Toen we terugkeerden naar de vluchtstrook, was de wagen met het lijk verdwenen, maar verschenen er wel twee mensen van de rijkspolitie, die naar een wagen met een lijk zochten.

‘Wat mij onmiddellijk bezighield, was de vraag waarom onze mysterieuze lifter dat lijk had achtergelaten in een wagen, waaraan, zo bleek ook later, niets mankeerde? En een tweede vraag, daaraan gekoppeld: Wie waarschuwde anoniem de rijkspolitie, dat op de vluchtstrook een wagen met een lijk stond? Alles overwegend kon ik maar tot één conclusie komen: dezelfde man… onze geheimzinnige lifter… die de wagen met het lijk op de vluchtstrook had achtergelaten, wilde ook dat die wagen met dat lijk door de politie werd gevonden… zonder evenwel zijn eigen identiteit prijs te geven.

Maar de wagen met het lijk was van de vluchtstrook verdwenen. Iemand was het blijkbaar niet met hem eens… en had andere plannen met het lijk.

Deze tegenstrijdigheid… deze onenigheid is de basis geweest van mijn onderzoek. Ik heb gehoopt die onenigheid te kunnen uitbuiten om tot de waarheid te komen. Dat is mij niet gelukt. Nu weten wij dat die onenigheid eindigde met de dood van onze mysterieuze lifter… Joep, of beter Josephus Cornelis Losser.’ Sandra Verloop stak als een schoolmeisje haar vinger op. ‘Ik begrijp er nog steeds niets van.’

De Cock zuchtte diep.

‘Ik heb er ook lang niets van begrepen, maar de bekentenis van Alex van Waardenburg heeft mij veel, zo niet alles, duidelijk gemaakt.’ Hij pauzeerde even en nam een slok van zijn cognac. ‘Om er iets van te begrijpen,’ ging hij verder, ‘moeten we ver in de geschiedenis terug en wel naar 24 september 1946 toen met het troepenschip de Boissevain drieduizend militairen van de zevendecemberdivisie vertrokken naar, wat toen nog ons Nederlandsch-Indië werd genoemd.

Aan boord leerden vier jongemannen elkaar kennen: André Grubbenvorst, Petrus Johannes Terschuur, Alex van Waardenburg en Josephus Cornelis Losser. Gedurende hun gehele diensttijd in Indië bleven die vier bij elkaar. En toen in 1950 in Korea de oorlog uitbrak besloten de vier zich te melden als vrijwilliger bij het leger van de Verenigde Naties.’

De ogen van Vledder lichtten op.

‘Dat is waar… André Grubbenvorst was een oud-Koreastrijder.’ De Cock knikte.

‘Dat waren ze alle vier. En in Korea gebeurde er iets bijzonders. Tijdens een gezamenlijke patrouille raakten ze in een hinderlaag en werden gevangen genomen. Met veel vindingrijkheid wisten ze te ontsnappen en bereikten uiteindelijk na een barre tocht weer de eigen linies. Men had tijdens die tocht zoveel opofferingsgezindheid van elkaar ondervonden, dat zij besloten om op de rug van hun linkerhand een tatoeage te laten aanbrengen… een klauw met een bundel pijlen… als symbool… zinnebeeld van hun eendracht.’

Vledder fronste zijn wenkbrauwen.

‘Zinnebeeld van eendracht,’ herhaalde hij.

De Cock wees in zijn richting.

‘Vanaf het moment dat wij de tatoeage als een klauw met pijlen hadden geanalyseerd, kende ik de betekenis. Maar opnieuw… ik wist er niets mee te beginnen. Het was mij alleen duidelijk dat er een geheimzinnige band bestond tussen de mannen die de tatoeage hadden laten aanbrengen.’

Appie Keizer reageerde ongeduldig.

‘Wat gebeurde er?’

De Cock leunde in zijn fauteuil achterover.

‘Na hun terugkeer uit Korea,’ ging hij onverstoord verder, ‘onderhielden de vier mannen nog wel contact met elkaar, maar al spoedig viel Losser af. Hij hield zich wat afzijdig. Hij had andere ideeën, andere ambities en zag op den duur met enige wrok om naar de tijd die hij als militair had doorgebracht… bestempelde die tijd als verloren jaren. Hij nam meer en meer afstand van de anderen, die het maatschappelijk gezien veel verder brachten dan hij, maar van wie hij het levenspatroon, gedrag en opvattingen volledig afwees.

‘Rijk geworden, vermaakten Grubbenvorst en Terschuur zich met allerlei vrouwtjes van lichte zeden. Aanvankelijk deed Van Waardenburg daaraan niet mee, maar dat veranderde toen Grubbenvorst, na het vertrek van diens vrouw, hem een slaapvertrek in zijn villa als dependance ter beschikking stelde. Alex van Waardenburg had, wat men seksueel gezien, een afwijking zou kunnen noemen. Hij werd geobsedeerd door een lange slanke hals. Hij placht de hals van de vrouw met wie hij samen was, met zijn vingertoppen te strelen. Dat bezorgde hem een gevoel van intens geluk. Tot hij op een keer… drie jaar geleden… ongewild fel toekneep en Lucienne Wildenborch dood uit zijn sterke handen gleed.’

De Cock zweeg even. Hij keek de kring rond.

‘En hier,’ sprak hij ernstig, ‘begint de tragedie. Alex van Waardenburg meldt de dood van Lucienne aan zijn gastheer André Grubbenvorst. Voor overleg laten ze vriend en advocaat Terschuur komen. Alledrie staan in Hilversum als respectabele lieden bekend. Ze begrijpen dat ze zich van het lijk van de vrouw moeten ontdoen. En dan… dan denkt men terug aan de vierde man in hun verbond van eendracht… Joep Losser.

‘Ze vragen de leraar Engels om naar Hilversum te komen, doen een beroep op hun oude verbond van eendracht en bieden hem tienduizend gulden als hij voor een geruisloze afvoer van het lijk zorgt. Losser, in financiële moeilijkheden, accepteert. Hij legt het lijk in de auto van Grubbenvorst, rijdt ermee naar een verlaten parkeerplaats, steelt daar een andere auto, legt daar het lijk in en laat de gestolen auto met het lijk op een dwarsweg achter. De politie van Hilversum doet er van alles aan om de zaak te klaren, maar geeft na maanden van vruchteloos speuren, het onderzoek op.’

‘Het is goedgegaan.’

Vledder grinnikte vreugdeloos.

‘Ik kan het vervolg raden… drie jaar later maakt Alex van Waardenburg opnieuw een vergissing en sterft Mareille van Luxwoude in zijn wurgende handen.’