Albert Baantjer - De Cock en de smekende dood

Vledder verschoof in zijn fauteuil.

‘Pieter van Buuren.’

‘Juist, Pieter van Buuren, een bijzonder begaafd man, die moederziel alleen, zonder de weelde van een uitgebreid laboratorium, tot de ontwikkeling van de superchip kwam… een uitvinding die de kroon had moeten zetten op zijn enorme inventiviteit, maar aanleiding werd tot diepe vernederingen.’

Hij zweeg even, nam het apparaatje weer terug en borg het zorgvuldig in het doosje.

‘De directie van International Electronics, een Nederlandse onderneming met wereldwijde vertakkingen, besefte dat ze zich een bijna onaantastbare monopoliepositie zou kunnen verwerven als zij een dergelijke superchip in hun producten zouden kunnen verwerken. Toen het gerucht van die fantastische uitvinding zich verspreidde, zocht Jean-Paul Devoordere contact met Pieter van Buuren, die hij nog uit zijn studietijd kende. Hij probeerde middels aanlokkelijke voorstellen met Van Buuren tot een vergelijk te komen.’

Mevrouw De Cock keek haar man even van terzijde aan.

‘Dat lukte niet?’

‘Pieter van Buuren was van mening dat zijn uitvinding te vroeg was gekomen… dat de wereld er nog niet rijp voor was… en besloot de superchip voorlopig niet in de openbaarheid te brengen.’ Frans Raap slikte. ‘En toen?’

De Cock staarde somber voor zich uit.

‘Op een nacht drongen gewapende inbrekers het huis en het atelier van Pieter van Buuren binnen en roofden alles wat met de superchip verband hield: ontwerpen, modellen, tekeningen. Pieter van Buuren begreep, dat de overval het werk was van Jean-Paul Devoordere, die met kapitaal van International Electronics mensen had gehuurd om de inbraak bij hem te plegen. Hoewel hij daarvoor geen bewijzen had, stelde hij de maatschappij aansprakelijk en dreigde dat wanneer International Electronics zijn superchip in welke vorm ook op de markt zou brengen, hij, Van Buuren, de internationale pers en de Nederlandse justitie zou inschakelen.’

Vledder grijnsde.

‘International Electronics had wel de uitvinding, maar kon daar voorlopig weinig mee doen.’

De Cock knikte instemmend.

‘Jean-Paul Devoordere besprak de situatie met zijn vriend, de bankier Vanderbruggen. Pieter van Buuren had voor de ontwikkeling van zijn uitvinding bij de IJsselsteinse Bank wel eens kleine leningen gesloten. Vanderbruggen wist wel een middel om de lastige en inmiddels bedreigingen uitsprekende Van Buuren weg te werken. Hij vervalste van de leningen bepaalde onderpandbescheiden, stapte daarmee naar zijn vriend meester Schaaps en beschuldigde Pieter van Buuren van fraude.’

De Cock pauzeerde even, nam een flinke teug van zijn cognac. ‘Of meester Schaaps,’ ging hij voorzichtig verder, ‘de vervalsingen heeft doorzien, weet ik niet. Mogelijk heeft hij kritiekloos de bewijsvoering van zijn vriend Vanderbruggen aanvaard. Hoe het ook zij, de officier van justitie besloot tot een strafvervolging.’ De grijze speurder blikte om zich heen. ‘En dat vormde de prelude… het voorspel tot de latere moorden.’

Frans Raap maakte een onzeker gebaartje.

‘Ik moet je eerlijk zeggen dat ik er nog niet veel van begrijp.’ De Cock glimlachte beminnelijk.

‘Jij bent ook maar zijdelings bij het onderzoek betrokken geweest. Pieter van Buuren ging namelijk niet naar de gevangenis… niet direct. Voor de terechtzitting vluchtte hij naar Frankrijk. Hij had de vrouw, met wie hij al tientallen jaren samenleefde, graag meegenomen, maar ze voelde zich te ziek om hem in een zwervend bestaan te volgen. Drie jaar geleden verslechterde haar gezondheidstoestand zo ernstig, dat Pieter van Buuren uit zijn ballingschap terugkeerde. Ze zijn nog twee maanden bij elkaar geweest. Toen stierf Maria la Croix.’

Vledder en mevrouw De Cock reageerden vrijwel tegelijk.

‘Maria la Croix!’ riepen ze verbaasd.

De grijze speurder knikte met een zucht.

‘De moeder van Henri.’

Vledder boog zich met een ruk naar voren.

‘Dan is… dan is Pieter van Buuren…’

‘… zijn natuurlijke vader,’ vulde De Cock aan. ‘Maria en Pieter waren niet getrouwd. Henri kreeg bij zijn geboorte de naam van zijn moeder.’

Vledder liet zich in zijn fauteuil terugvallen.

‘Het begint mij te dagen. Het was…’

De Cock stak afwerend zijn hand op.

‘Pas aan het sterfbed van zijn vader in het penitentiaire ziekenhuis in Scheveningen ervoer Henri de ware toedracht. De jonge La Croix was ontsteld, verbitterd dat de mensen die hij van nabij kende, zijn vader en zijn moeder op een zo afschuwelijke wijze geestelijk hadden verminkt en vernederd. Henri bezwoer zijn stervende vader dat hij hem zou wreken… dat hij er persoonlijk op zou toezien, dat aan hem alsnog recht zou worden gedaan. Henri — zo heeft hij mij tijdens zijn verhoor verteld — meende op dat moment wat hij zei. Toen hij echter van Scheveningen met zijn auto naar huis reed, besefte hij dat zo’n wraakactie geen nut had, dat hij daarmee het gedane onrecht niet meer kon goedmaken. Thuisgekomen vertelde hij zijn vrouw van de dood van zijn vader… het trieste verhaal van zijn leven en de toezegging, die hij zijn stervende vader had gedaan. Tot zijn verbazing was Stella het onmiddellijk met hem eens. Ze preste Henri ertoe om zijn gelofte aan zijn vader gestand te doen en het was haar voorstel om als eerste slachtoffer van de reeks de bankier Vanderbruggen te kiezen.’

Mevrouw De Cock reageerde verward.

‘Haar eigen vader.’

De grijze speurder knikte. Hij voelde een zekere loomheid over zich komen en schonk zich nog eens in.

‘Vanaf dat moment dreef Stella Henri voort. Het was haar plan om de moorden in de flat van Carla van Heeteren te laten plaatsvinden. Zij wist dat Jimmy de Munnick haar vader en zijn vrienden al jarenlang chanteerde en meende, terecht, dat de recherche de moordenaar daardoor in de verkeerde richting zou zoeken.’

Mevrouw De Cock gebaarde ontzet.

‘Maar waarom?’

De Cock maakte een hulpeloos gebaartje.

‘Ik heb tot nu toe in vrijwel elk onderzoek fouten gemaakt. Ik heb mij daar vroeger aan geërgerd. Nu niet meer. Ik weet dat ze onvermijdelijk zijn. Ik kende van het begin af aan een vrouw, die mij onmiddellijk op het juiste spoor had kunnen brengen als… als ik mij de moeite had genomen om een uitgebreid babbeltje met haar te maken.’

Vledder keek hem fronsend aan.

‘Wie?’

De Cock glimlachte vermoeid.

‘De oude huishoudster van Vanderbruggen in Laren. Toen ik het verhaal van Henri kende, heb ik dat verzuim goedgemaakt. Ik vernam van haar dat Stella al jarenlang een intieme verhouding onderhield met een bekende televisieregisseur uit het Gooi en dat het kind dat zij ter wereld bracht, vermoedelijk geen kind van Henri was. Stella, en nu citeer ik haar moeder, lijkt in vele opzichten op haar vader, zonder genade, hard, meedogenloos. Toen haar ter ore kwam dat haar moeder en haar broer Marius afstand van hun erfdeel hadden gedaan, moet in haar reeds het plan zijn gerijpt om zich van haar vader te ontdoen.’

Frans Raap grinnikte.

‘Het verhaal van Henri la Croix en zijn wraakbelofte aan zijn stervende vader moet haar als muziek in de oren hebben geklonken.’

Een tijdlang zwegen allen. Mevrouw De Cock bracht nieuwe lekkernijen en de grijze speurder verontschuldigde zich dat hij tijdens zijn verhaal een slecht gastheer was geweest. Het gesprek werd algemener en de affaire van de smekende dood vergleed wat naar de achtergrond.

Toen Vledder en Frans Raap vrolijk afscheid hadden genomen en de buitendeur achter hen was dichtgevallen, liep mevrouw De Cock op haar man toe.

‘Ik ben niet tevreden,’ sprak ze hoofdschuddend. ‘Ik heb het waar jouw collega’s bij waren niet willen vragen, maar hoe konden twee zo intelligente mensen… en dat waren Vanderbruggen en Devoordere toch… zo gemakkelijk in de val lopen?’