Korczak Janusz - Bankructwo małego Dżeka

stalka (daw. pot.) – stalówka. [przypis edytorski]

lizuch a. lizus (pot.) – ktoś, kto się „podlizuje”, czyli jest przesadnie miły wobec nauczycieli i innych osób, które mają nad nim władzę, od których zależy. [przypis edytorski]

stawiak (daw. pot.) – osoba, która zachowuje się niegrzecznie i arogancko, aby zrobić wrażenie odważnej i niezależnej. [przypis edytorski]

Czarli (daw.) – spolszczona (dziś niepoprawna) pisownia anglosaskiego imienia Charlie, zdrobnienia imienia Charles. [przypis edytorski]

Dik (daw.) – spolszczona (dziś niepoprawna) pisownia anglosaskiego imienia Dick, zdrobnienia imienia Richard. [przypis edytorski]

z Harry (daw.) – dziś popr. forma N.: z Harrym. [przypis edytorski]

Garis – anglosaskie nazwisko, częściej występujące w pisowni Garris. [przypis edytorski]

Czarli (daw.) – spolszczona (dziś niepoprawna) pisownia anglosaskiego imienia Charlie; dziś popr. forma B. i D.: Charliego. [przypis edytorski]

obojgu – tu popr. forma C. l.mos.: obu a. obydwu a. obydwom a. obydwóm (jako że mowa o dwóch chłopcach). [przypis edytorski]

gdzieś szukał – tu: gdzie szukałeś. [przypis edytorski]

marka (daw.) – tu: znaczek pocztowy. [przypis edytorski]

Sandersiak – dziecko państwa Sanders; forma nazwiska uzupełniona polskim formantem słowotwórczym - 'ak, oznaczającym najczęściej istotę młodą. W czasie, kiedy powstawały powieści Janusza Korczaka, tworzenie takich form było w polszczyźnie znacznie częstsze niż na początku XXI w. [przypis edytorski]

kurierek (daw.) – gazeta. [przypis edytorski]

oddział (daw.) – tu: klasa. [przypis edytorski]

Pinkerton, Allan (1819–1884) – słynny amerykański detektyw i szpieg, założyciel agencji ochroniarsko-detektywistycznej, działającej nadal w XXI w. w USA. [przypis edytorski]

kinematograf (daw.) – tu: kino. Na początku XX w. filmy pokazywano bez dźwięku, najważniejsze wypowiedzi czy komentarze pojawiały się na ekranie w formie napisów. Filmy były czarno-białe, a seans uzupełniała muzyka, grana na żywo na pianinie. Pierwszy film z dźwiękiem wyświetlono w 1927 r. [przypis edytorski]

jak tabaka w rogu – powiedzenie to w całości brzmi: być ciemnym jak tabaka w rogui opisuje osobę, która zupełnie nic nie rozumie i nie wie; tabaka – sproszkowany tytoń, zażywany przez wciąganie nosem, co ma powodować przyjemny odruch kichania i oczyszczać górne drogi oddechowe; daw. pojemniki na tabakę często wykonywane były z rogów zwierzęcych. [przypis edytorski]

Dżems (daw.) – spolszczona (dziś niepoprawna) pisownia anglosaskiego imienia James. [przypis edytorski]

kalendarz – dawniej dużą popularnością cieszyły się książki zawierające kalendarz uzupełniony dużą liczbą informacji praktycznych z różnych dziedzin, porad gospodarskich, krótkich opowiastek, ciekawostek itp. [przypis edytorski]

futbal (daw., z ang. football ) – piłka nożna. [przypis edytorski]

Klaryssa – spolszczenie imienia Clarissa. [przypis edytorski]

aeroplan (daw.) – samolot. [przypis edytorski]

najprzód (daw.) – najpierw, z początku. [przypis edytorski]

o czym tam pisze – dziś popr.: co tam jest napisane, co jest tam opisane. [przypis edytorski]

Dżon (daw.) – spolszczona (dziś niepoprawna) pisownia anglosaskiego imienia John. [przypis edytorski]

gamajda – ciamajda, osoba powolna i przesadnie łagodna. [przypis edytorski]

Bosko czarnoksiężnik – książka opisująca sztuczki magiczne, inspirowana postacią sławnego włoskiego magika Bartolomeo Bosco (1793–1863), którego występy dostarczały rozrywki monarchom europejskim w I połowie XIX w. [przypis edytorski]

Eddie Polo (1875–1961) – austriacko-amerykański aktor epoki niemego kina. [przypis edytorski]

buchnąć (pot.) – ukraść. [przypis edytorski]

zakleksany (daw.) – pobrudzony kleksami z atramentu. [przypis edytorski]

dojść – tu: podejść. [przypis edytorski]

sobota – dawniej był w tygodniu tylko jeden dzień odpoczynku od pracy i nauki: niedziela. Wolne soboty wprowadzono stopniowo, w Stanach Zjednoczonych dla niektórych grup pracowników już przed II wojną światową, w Polsce dopiero w latach 70. i 80. XX w. [przypis edytorski]

oddział (daw.) – tu: klasa. [przypis edytorski]

aeroplan (daw.) – samolot. [przypis edytorski]

kierownik (daw.) – dyrektor szkoły. [przypis edytorski]

kinematograf – tu: bilet do kina. [przypis edytorski]

futbal (daw., z ang. football ) – piłka nożna, piłka do gry w futbol. [przypis edytorski]

doktór – dziś popr.: doktor. [przypis edytorski]

stalka (daw. pot.) – stalówka. [przypis edytorski]

wesół (daw.) – wesoły. [przypis edytorski]