Пётра Сыч - Сьмерць і салаўі.

Нашае камандаваньне атрымоўвае рапарт, што гара «Здань» дэфінітыўна ачышчаная ад нашага войска. Тады наша артылерыя кладзе шалёны агонь на «Здань». Выяўляецца, што няпраўда. На «Здані» ляжаць нашыя жаўнеры. У нейкай ямцы ляжыць маёр Гнатоўскі із сваім паўбатальёнам. Праўда, гэты паўбатальён цяпер налічвае 26 жаўнераў, якія не пачулі загаду адступаць. Маёр Гнатоўскі ведае адно: а 15-й гадзіне мае быць другі наступ. Ён чакае. Наступу няма. Тады ён зразумеў, што акцыя заламалася і трэба чакаць начы, каб зыйсьці з гары. Адначасова пад заслонай цемры спаўзалі іншыя жаўнеры, якія не пачулі загаду адступаць.

На пазыцыі ўспаўзае апошні запасовы 16-ты батальён маёра Станьчыка. Станьчык — калярытная фігура. Батальён успаўзае, Станьчык ідзе на нагах. Афіцэр, які ляжыць на пазыцыі й ня ведае хто йдзе, крычыць: «кладзіся, бо застрэляць!», а Станьчык адказвае: «Калі маеш прыгожую дзяўчынку, дык лягу», і йдзе далей.

Гіронія лёсу. Станьчык (ужо цяпер бадай генэрал) — афіцэр-прафэсыянал, усё жыцьцё вучыўся выбіваць зубы, а цяпер, як дэнтыстычны тэхнік, робіць і ўстаўляе ангельцам зубы, хаця, як мне шчыра прызнаўся, хацеў-бы, каб было наадварот. Тэхнікам дэнтыстычным ён стаўся пасьля вайны. Трэба-ж неяк жыць…

Але калі ўжо гаворым аб Станьчыку, дык зьвернемся да, можа, макабрычнага гумару, які нас не пакідаў у найбольш крытычныя хвіліны. Гумар — гэта скарб, і бедныя тыя людзі, якія яго не разумеюць.

Спаўзьлі з гары. Цяжка паранены жаўнер енчыць. Уся вопратка на ім парваная, скрываўленая. Да яго падыходзіць шэф роты і кажа:

— Успакойся, цяпер напэўна атрымаеш новы мундзір.

— А як памру? — пытаецца бедны жаўнер.

— Дык выйграе ангельскі кароль, бо яму застанецца адзін мундзір.

Трэба прыгадаць, што гэты жаўнер некалькі разоў хадзіў да шэфа роты з просьбамі, каб яму далі новы «батэльдрэс», бо ягоны вельмі знасіўся. Заўсёды шэф роты адказваў яму, што яшчэ пару месяцаў можа пахадзіць, бо трэба ашчаджаць казённую маемасьць.

Цяпер гэты-ж шэф пацяшае цяжка параненага:

«Калі будзеш жыць — атрымаеш новы мундзір. Калі-ж памрэш, цябе будуць абшываць, абмываць і абмундзіроўваць або святы Пятро, або Люцыпар, залежна на што заслужыў».

Бедны жаўнерык выжыў, але шэф празь некалькі дзён апынуўся пад апекай сьвятога Пятра ці Бэльзэбуба — гэта я ня ведаю.

Другі выпадак. Быў жаўнер, які рабіў калекцыю гадзіньнікаў. Проста, калі іншыя адбіралі ў палонных зброю, ён забіраў гадзіньнікі. Сабраў нешта сем-восем штук. Тады, ня гледзячы на ўвесь рэгулямін, ён сеў задам да праціўніка й пачаў раскручваць здабытыя гадзіньнікі ды спраўджваць «вэркі». Лепшыя ён клаў у правую кішэнь, горшыя — ў левую.

Тады яму крычыць сусед з-за каменьняў:

— Ты бачыш, вось перад намі вялікі бункер? Там напэўна сядзіць афіцэр, які мае залатога «Лёнжына»!

Гэтая трагічная думка іржавым цьвіком убілася ў галаву аматара гадзіньнікаў.

Неўзабаве прыслалі дапамогу — аддзел камандосаў.

І там знайшоўся калекцыянэр гадзіньнікаў. Адразу свой свайго пазнаў і на піва пазваў.

Такім чынам, два спэцыялісты, якія прыпадкова сустрэліся, падпісалі непадпісаны саюз, што залатога «Лёнжына» мусяць здабыць. Але як? Удзень нельга варухнуцца — страляюць. Ну што-ж, пачакаем да начы… Калі-ж сьцямнелася, абодва пайшлі на паляваньне. Не пайшлі, а папаўзьлі. Адзін справа, другі зьлева. На бункер, па залатога «Лёнжына».

Паляваньне скончылася трагічна для аматара і ўласьніка сямі гадзіньнікаў: атрымаў кулю ў пераносіцу і з сваімі гадзіньнікамі застаўся ляжаць. Затое камандос, які поўз справа, разьбіў бункер і… запраўды здабыў залатога «Лёнжына». Аднак ён сумленна дапоўз да трупа свайго супольніка й забраў усе гадзіньнікі зь яго кішэняў. Тады ён дапоўз да камандзера дружыны забітага й аддаў яму ўсе гадзіньнікі, якія забраў зь кішэняў забітага, з тым каб іх разьдзялілі сярод ягоных прыяцеляў… Выявілася, што гадзіньнікаў было зашмат, каб абдзяліць усю дружыну. Рэч зразумелая, што камандос залатога «Лёнжына» забраў сабе, што яму слушна належылася.

Дарэчы прыгадаць, што гэты камандос быў страляны на розных франтох. Вось-жа ў першых сутычках на Сангро ён быў лёгка паранены. Якраз тады наш корпус наведваў галоўнакамандуючы польскай арміі генэрал Саснкоўскі. Ён таксама зайшоў у шпіталь, дзе ляжаў гэты камандос (прозьвішча не памятаю).

Генэрал пытае:

— Цяжка табе?

Камандос адказвае:

— Не, Водзу. Рана загоіцца, але мне, сукіны сыны, струшчылі гадзіньнік маркі «Омэга».