Павел Місько - Эрпіды на планеце Зямля

Ад дарогі, што вяла на ферму, і амаль да хат Бярозаўкі араў іржышча на зябліва трактар «Беларусь». Каля самых агародаў ён заварочваў, заходзіў з паднятымі плугамі на другі бок загона, апускаў плугі і рухаўся ў зваротным напрамку. Але на гэты раз...

- Ой, куды ж ён?! - войкнула тая даярка, што загарадзіла сабою выхад для Ганны Макараўны. - Здурнеў, ці што?

Трактар каля агародаў не падняў плугоў, не павярнуў, а пашыбаваў проста на чыесьці буракі. Раўнуў, буксануў трохі, калі плугі ўеліся ў цвердзь загуменнай дарогі, потым нібы ахнуў з палёгкаю, перабраўшыся цераз яе, і пагнаў чорную палосу па бураках, па бульбе, па моркве. Што там ні расло, усё пераварочвалася, заворвалася.

Шафёр ад такой неспадзяванкі ціскануў на тормаз. Даярак у кузаве кінула да кабіны, паклала. А Ганна Макараўна і даярка-спадарожніца ледзь не высадзілі галовамі пярэднюю шыбу.

- Гэта ж Аляксей Гардзеевіч тут арэ! Што з ім здарылася? - і шафёр зноў газануў на ўсю моц. - У хату ўрэжацца ці ў дрэва...

Заскочыўшы ў Бярозаўку, машына крута звярнула ўлева, паляцела напярэймы трактару. Вішчалі ў кузаве даяркі, хапаючыся за барты. Зусім блізка была ўжо кантора калгаса, калі машына моцна віскнула тармазамі, а даяркі ледзь не пападалі на кабіну.

- Вунь ён! - Адчыніў шафёр дзверцы, паказаў на чыйсьці агарод. У тры скачкі ён даляцеў да плота, перамахнуў цераз яго, пабег насустрач трактару.

- І шафёр глузды згубіў! Яшчэ пад трактар трапіць... - Даярка, што пільнавала Ганну Макараўну, кідала быстрыя позіркі то на яе, то ўслед шафёру. Нічога, мабыць, Ганна Макараўна не цяміла, што наўкол робіцца. На твары яе блукала добрая ўсмешка.

На шчасце, трактару не трапілася па дарозе ні будыніна, ні тоўстае дрэва. А прышчэпы ён клаў, трушчыў, як салому, заворваў.

- Стой! Стой, кажу! - замахаў шафёр трактарысту. І адскочыў з дарогі, бо трактар не спыніўся.

Хруснуў плот, лёг пад колы. Трактар выперся на вуліцу, вывалак за сабою плугамі добры кавалак плота і заглух.

Шафёр падскочыў да кабіны трактара, ірвануў дзверцы...

Узлёгшы грудзямі на баранку руля, сядзеў Аляксей Гардзеевіч і... соладка пахропваў.

- Жывы?! - Сыпаліся з кузава машыны даяркі, беглі да трактара. - Глядзі, мо п'яны?

- Не, проста заснуў. Эй, уставай, прыехалі! - затузаў яго за плячо шафёр.

Учапіліся ў Гардзея і даяркі, памаглі шафёру выцягнуць яго з кабіны. Грузнага Аляксея Гардзеевіча паклалі пад ліпу на траву. І гэтак яму стала, мабыць, добранька, што ён нават вольна раскінуў рукі, заснуў яшчэ мацней.

З бліжэйшых хат і з канторы павыходзілі людзі, абкружылі трактарыста і Ганну Макараўну, якая прысела каля мужа, гладзіла яго па валасах.

- Шкоды колькі нарабіў! А хто ж мне пакрые ўсе страты?! - крычала цётка Магда, школьная прыбіральшчыца. Гэта яе агарод пераараў трактар.

- Аплацім, аплацім вашу шкоду... - сказаў старшыня калгаса Трафім Іванавіч.

- Званіце ў «хуткую дапамогу»! Хіба не бачыце - уся сям'я заражаная! - крычалі даяркі.

- Гэта іх муха цэцэ ўкусіла! Я чула ў школе, у Афрыцы ёсць такая муха... Укусіць, і чалавек засынае! - гаварыла цётка Магда.

- Не выдумвайце, цётка! Беларусь жа не Афрыка! - пярэчылі ёй.

- Разыходзьцеся, жанкі! Тут вам не базар! Каровы нядоеныя, а вы ля-ля разводзіце! Рэжым парушыцца! - гаварыў Трафім Іванавіч, але яго, здаецца, ніхто не слухаў.

- Калі ўся сям'я ненармальная, значыць, эпідэмія! Дакторка з горада так гаварыла! - выкрыквала цётка Магда.

- Алег жа Максімавіч не з іх сям'і!

- Людзі, а хто ведае, дзе Двайны Гардзей? І як Ваня?

- Няма іх у Клінцах! Мы ж адтуль ехалі! - сказала адна з даярак.

- А мо яны ўсе грыбамі атруціліся? Я раз была нейкіх воўчых з'ела, дык што п'яная была! - даводзіла сваё цётка Магда.

- Ад грыбоў такога не бывае!

- Праўда, ад грыбоў не можа быць! - згадзілася цётка Магда. - Лёня Гардзей ссівеў у класе за некалькі хвілін! І як пачаў гаварыць па-ўсякаму, як пачаў! Збегліся настаўнікі, а ніхто зразумець не можа! А Алег Максімавіч плача, як дзіця. «Цётачка, міленькая, - на мяне кажа, - даруйце мне за ўсё!»

- Машыны ў вуліцу завярнулі... Адна, дзве... Тры «хуткія дапамогі»! І міліцэйская машына! - закрычалі з натоўпу.

- А хто іх паспеў выклікаць?

- Ой, людцы, разыходзьцеся!

«Хуткія дапамогі» пасталі паўколам, ахапіўшы натоўп. Міліцэйская праскочыла крыху далей, спынілася каля ганка праўлення калгаса. Заляскалі дзверцы... На вуліцы пасвятлела ад людзей у белых халатах.

- Дзе старшыня калгаса? - спытала самая тоўстая цётка ў белым халаце, адзетым не так, як трэба: кішэнькі былі на спіне.