Сяргей Белаяр - Заклад

Увечары адбыўся няшчасны выпадак. Дзверы шлюза чамусьці не адкрыліся, а сувязь у скафандры Малха Вільчуры не працавала. Геолаг стукаў па дзвярах, пакуль не скончыўся кісларод.

— Не падабаецца мне гэта супадзенне! — сказала Дабрава Бутвіл. — Геолагу некалькі разоў прапаноўвалі прадаць душу — спачатку Ванібутовіч, а затым Юндзіла і Кіндзяк, потым да яго падыходзіў Альгерд Будрын... І вось смерць ад асфіксіі!

Г алоўны механік не стаў каментаваць словы медыка. Каб вылучаць супраць каго-небудзь абвінавачванні, трэба мець доказы. Буравікі маглі гаварыць з геолагам пра што заўгодна.

— Я не магу зразумець, што здарылася з Таўтвоішам — раней ён мне праходу не даваў, а зараз нават не глядзіць у мой бок!

— У Таўтвоіша спраў па горла — ён скупляе душы.

— Ты не ведаеш, навошта яму гэта?

— Магу толькі здагадвацца.

— Калі даведаешся, падзяліся. Мне здаецца, уся гэтая задума з купляй душ затуляе нешта іншае!

— Скажу! — пакінуўшы медпункт, Кгін Мажэйка адправіўся ў жылы блок. Таўтвоіша Кандрашэвіча ён там не заспеў. Не было таварыша і ў тэхнічным модулі.

— У бібліятэцы сядзіць! — кінуў электрык, які праходзіў міма.

— Дзякуй, Еўгард!

Кампанію інжынеру-энергетыку складалі пяцёра буравікоў на чале з Альгердам Будрынам. Убачыўшы галоўнага механіка, змрочныя здаравякі моўчкі рушылі ў яго бок.

— Усё ў парадку!

— Я бачу, ты абзавёўся аховай, Таўтвоіш!

— Ды вось дайшло да таго, што даводзіцца думаць пра ўласную бяспеку. Некалькі чалавек спрабавалі адабраць у мяне пагадненні сілай.

Інжынер-геліяэнергетык зусім не выглядаў напалоханым. Хутчэй задаволеным.

— І ты папрасіў хлопцаў пабыць тваімі целаахоўнікамі?

— Нешта накшталт таго, — Таўтвоіш Кандрашэвіч адклаў томік Ніцшэ і пахваліўся: — Засталося толькі паўтара дзясятка чалавек.

— Малайчына! Бачу, для таго, каб займацца скупкай душ, зусім не абавязкова быць Д’яблам!.. Чуў, што здарылася з Вільчурам?

— Страшная смерць. Малху не варта было выходзіць вонкі, не праверыўшы сувязь. Месяц не трывае няўважлівасці.

На тварах буравікоў не таргануўся ніводны мускул.

— Пяць з паловай гадоў у калоніі, і такая прыкрая дробязь... — паківаў галавой Таўтвоіш Кандрашэвіч. — Урок усім нам. Усё ж мы пакуль чужыя ў Космасе... Памянём?

Альгерд Будрын дагаджаючы дастаў з-пад стала бутэльку з каламутнай вадкасцю.

— Давай!

— За заўчасна пайшоўшага ад нас Малха Вільчуру! Ён быў добрым чалавекам.

Самагон апёк стрававод і распаленай лавай праліўся ў страўнік.

— Ён прадаў табе душу?

— На жаль, не. Аднак так нават лепш.

— Чым гэта?

— Пакуль не магу сказаць... Яшчэ? Для рэлаксацыі.

— Хочаш напаіць мяне, каб я падпісаў пагадненне?

— Як ты мог такое падумаць, Кгін? Проста прапанаваў выпіць старому сябру.

— Не сёння!

— Як хочаш, — Таўтвоіш Кандрашэвіч нядбайна паварушыў пальцамі, і самагон знік. А вось выраз ліслівага чакання на тварах буравікоў нікуды не дзеўся.

— Бачу, яны беспярэчна табе падпарадкоўваюцца. Дазволь пацікавіцца, як табе ўдалося завербаваць іх? Вы ж ніколі не ладзілі.

— Я даў ім самы салодкі з наркотыкаў — уладу... Любы чалавек мае канчатковай мэтай зусім не задавальненне, кар’еру або размнажэнне, а магутнасць, уладу. Наша жыццё — гэта бясконцая барацьба за ўладу, дзе ўсе дзеянні ёсць толькі сродкі для ўстанаўлення адносін панавання і падпарадкавання.

— І якой жа ўладай ты мог надзяліць буравікоў?

— Правам распараджацца душамі... Памятаеш, ты пытаўся, які мой план?.. Я скажу табе: улада праз уладу!

З’явіўся намеснік мэра і размова спынілася.

— Кгін Мажэйка, спадар мэр просіць цябе зайсці.

— Просьба мэра падобна на загад. Паспяшайся, Кгін.

Галоўны механік пакрочыў услед за Білмінам Гедзем.

— Дазвольце? — пастукаўшы косткамі пальцаў па пластыку, спытаў Кгін Мажэйка.

— Заходзь, сядай! Гарбаты?

— Не, дзякую! Перад сном не п’ю.

— А я вось вып’ю, — Лювер Вегер дробнымі глыткамі выпіў паўкубка, і толькі пасля гэтага сказаў: — Што адбываецца, Кгін? Толькі не кажы мне, што Кандрашэвіч проста калекцыяніруе душы.

— А з чаго вы вырашылі, што я змагу адказаць?

— Вы ж лепшыя сябры. Ты не можаш не ведаць.

Павісла паўза. Галоўны механік разважаў, ці правільна будзе распавесці мэру пра заклад. Усё ж справа ў першую чаргу тычылася менавіта яго.

— Ён не падзяліўся са мной сваімі планамі, — нарэшце выціснуў Кгін Мажэйка.

— Я чакаў ад цябе іншага адказу, Кгін.

Нечакана галоўны механік адчуў сябе вінаватым. Як быццам ён здрадзіў Вегеру. З іншага боку, інжынер-геліяэнергетык сапраўды нічога яму не сказаў. Фраза пра ўладу праз уладу нічога не значыць.