Уладзімір Арлоў - Рандэву на манеўрах

Яшчэ з паўгадзіны ён сядзеў за сталом, потым схаваў свае паперы ў шуфляду і выйшаў на вуліцу. На прыпынку дачакаўся патрэбнага аўтобуса, але, правёўшы яго вачыма, пайшоў пешкі.

Тады ягоны аднакласнік Віцька яшчэ не быў адносна вядомым і карміўся з таго, што маляваў лозунгі і плакаты накшталт «Спасение на водах — дело всенародное!». Перад святамі Віцька браў трафарэты ды ішоў аздабляць вітрыны гарадскіх крамаў. Гэтыя трафарэты і плакаты ўпярэмешку з графічнымі малюнкамі паўночных вёсак віселі ў майстэрні на ўсіх чатырох сценах.

Яшчэ там стаяла старая зялёная канапа, запэцканы фарбамі стол, два зашмальцаваныя крэслы. Узімку зпад дзвярэй цягнула холадам і даводзілася ўключаць рэфлек тар. Улетку ў адчыненыя дзверы калідора залятаў цёплы вецер і пад дзвярыма бялеліся маленькія сумёты тапо левага пуху.

Была яшчэ лядашчая радыёла і тры старыя пласткі. У вантробах у радыёлы нешта сакатала, нібы там сядзеў зацяты цвыркун, але пазней, калі Віцька купіў касетавы магнітафон, яны, не дамаўляючыся, ніколі не ўключалі яго, а ўсё адно слухалі радыёлу.

Звычайна яны ставілі пластку з песнямі «Бітлз». Гэта было ягонае школьнае захапленне. Тады яно, праўда, называлася нізкапаклонствам, і калі аднаго разу на «агенчыку» ён з сябрамі ўключыў у радыёрубцы свае запісы, яго і сяброў абмяркоўвалі на сходзе, а ў насценгазе це з'явілася карыкатура: трое хлапчукоў з камсамольскімі значкамі, малітоўна склаўшы рукі, укленчылі перад партрэтамі чатырох распатланых музыкаў. Хлапчукоў таксама мусіла быць чацвёра, ды Віцька купіў сабе адпушчэнне грахоў, бо менавіта ён і быў аўтар карыкатуры.

Аднойчы ён распавёў гэты выпадак ей.

Наогул, у тыя хвіліны, калі трэба было размаўляць, ён часта апавядаў пра школу. Пра дырэктара, які раніцой сустракаў іх на ганку і крокаў за сто пачынаў махаць рукамі і, грасуючы, крычаць: «В парикмахерскую!» Пра рукапісны альманах пад назваю «Блакітны ліхтар», які яны пачалі выпускаць у дзесятым класе. Часам ён чытаў вершыкі з таго альманаха:

Там на лузе, за ракою, Дзе шуміць чарот, Адшукаў я выпадкова Брудвы рваны бот...

Зрэдку ён спрабаваў гаварыць з ёю пра нешта болын паважнае, але адразу заўважаў у яе ў вачах сум і паблаж лівасць, з якой глядзяць на дзівака, і замаўкаў, бо разумеў, што яны сапраўды размаўляюць на розных мовах.

Яны сустракаліся амаль кожны дзень, і ўсё паўтарала ся: майстэрня, слабое святло ад радыёлы, ціхая мелодыя «Yesterday», якая злівалася з іхнім дыханнем.

Ён успомніў маленькія прыгоды, што здараліся з імі ў той год. Аднаго разу калідор быў пасыпаны тонкім слоем

сінькі. Жаночыя чаравікі пакідалі на сіньцы выразныя сляды, і Віцькаў сусед, майстэрня якога была за сцяной, сфатаграфаваў іх і прыклаў да ліста пра Віцькава маральнае аблічча.

3 другога боку майстэрні месціўся нейкі вечна зачынены склад. Аднае начы яны пачулі там чыесьці крокі, шэпт, бразганне ключоў. Напэўна, гэта былі зладзеі, але ў наступныя дні зладзеяў ніхто не шукаў. Здавалася, людзі, якія некалі зрабілі той склад, ужо даўно забыліся, што ў ім захоўваецца і ўвогуле, што ён недзе існуе. А можа, гэта былі і не зладзеі.

Аднойчы яна не прыйшла. Назаўтра ён пазваніў. Ён ні пра што не пытаўся, і яна, нібыта нічога не здарылася, сказала: «Добра» — і зноў не прыйшла. Праз два дні ён пазваніў яшчэ раз, паслухаў яе голас і паклаў трубку. Ён не надта перажываў, бо ў той час таксама меў прычыну не прыйсці.

Баракаў ужо не было. Цэглу паспелі вывезці, і пад старымі таполямі засталіся адно падмуркі ды цэментавыя ганкі.

Ён знайшоў той ганак, другі ад вуліцы, і, змахнуўшы пыл, прысеў. Побач дымела прыгаслае вогнішча, з недага рэлага ламачча тырчала штосьці задаўненазнаёмае. Ён пазнаў абвуглены корпус радыёлы.

Цвыркун таксама згарэў, падумаў ён.

За ўсе гэтыя гады ён бачыў яе разы тры. Апошні раз — летась. Яна пераходзіла вуліцу з празрыстай поліэтылена ваю торбачкай, у якой ляжалі чырвоныя яблыкі. Ён добра памятаў, што заручальны пярсцёнак быў у яе на левай РУЦЭ.

Віцька даўно стаў адносна вядомым і з'ехаў у абласны горад. Калісьці Віцька любіў паўтараць, што мастак павінен жыць у Парыжы. Было такое ўражанне, што Парыж і абласны цэнтр ад іхняга горада прыкладна на адной адлегласці, бо цяпер яны з Віцькам амаль не бачыліся.

За гэтыя гады ён выдаў дзве кнігі. Ён успомніў, што першыя апавяданні напісаў якраз тады, калі ў радыёле сакатаў цвыркун і Віцькаў сусед пасыпаў калідор сінькай.

Над ачахлым вогнішчам пырхаў матылёк. Крапіўніца, падумаў ён і адразу сам сябе паправіў: крапіўнік.