Янка Брыль - Муштук i папка

Дзядзька-малакавоз, у якога на пункце не прынялі пракіслага малака, прыйшоў у райком, да самога першага сакратара.

— Скажыце мне, калі ласка, якім малаком мы будзем Амерыку даганяць — толькі салодкім ці i кіслым таксама?

Сакратар быў у вясёлым настроі.

— А гэта як хто любіць. I прастакваша таксама добра.

— Ну, дык пазваніце вы, таварыш сакратар, тым абармотам, каб прынялі маю прастаквашу.

Артыстка i на пляжы іграе — выконвае ролю прыгожа, пяшчотна адпачываючай. Пачне ў ваду заходзіць — проста танец німфы па каменьчыках!..

Атрымаўшы званне заслужанай, яна пакінула свайго старога мужа, рэжысёра.

Матылёк выпырхнуў, а кокан недзе застаўся.

Работнікаў культуры прывезлі ў перадавы калгас.

«Охі» ды «ахі» сведчаць больш пра адарванасць высокіх гасцей ад жыцця, чым пра веліч ды выключнасць поспехаў гэтага калгаса.

A ў час абеду, які ім даў калгас, поспехі тыя яшчэ пабольшалі — каму ўдвая, а каму дык i больш...

Увосень сорак восьмага года я прыехаў у вельмі рэдкі тады — трохі добры, a трохі паказны — калгас на Стаўбцоўшчыне. Сядзіба былога маёнтка. На двары нікога не відно. Толькі дзверы адрыны адчынены. Падыходжу туды. Хтосьці нябачны верне з торпа на ток атаву. Потым яна перастала валіцца, а з цёмнага, пыльнага паднябесся пачуўся голас:

— Дай яму, Божа, здароўя!

— Каму? — здзівіўся я.

— О, ён яшчэ пытаецца каму! Бацьку Сталіну нашаму!

Дзед Ігнат, авечы пастух i актывіст — на выпадак прыезду карэспандэнтаў. Дух часу дакрануўся i да яго,— трошкі стары сам дакумекаў, больш навучыўся, наслухаўся ад другіх. Былы панскі парабак хваліць правадыра народаў — першая фраза ў карэспандэнцкі блакнот. Большасць журналістаў ці начавала ў старшыні калгаса, ці толькі «перакусвала». I кожны раз старому перападала чарка. Ён паднімаў яе з тым самым «дай яму, Божа, здароўя!».

«Цяпер інакш не пражывеш»,— гавораць некаторыя, апраўдваючы большую або меншую подласць.

Як быццам не цяпер, a калісьці, у любы іншы час, нельга было сказаць i не гаварылася таксама.

Дзве бабулькі сустрэліся, добра-такі пагаварылі, стоячы на дарозе, а потым адна схамянулася:

— Я ж табе, мілая, здаецца, здрастуй не сказала! Ну, то здрастуй.

Канцылярская «пстрычка» (зранку нервовая):

— Не дурыце вы мне, бабка, галавы! Я вам не машына!

Бабка (нібы не маючы права нервавацца):

— Была б ты, мая дзевачка, машынай, дык хоць не лаялася б так.

«Ідзі, каб ты ў Цінева зайшоў!» — клялі ў нашай вёсцы старыя. I нідзе навокал ніякага Цінева не было.

Няўжо гэта ад ціны,— каб цябе цінай у рэчцы якой зацягнула?

Цётка ўсё наракала, войкала: «Ой, гора, гора!..» I пачалі яе зваць Горай. Ну, а мужа — адпаведна — Горам.

Пайшоў аднойчы дзядзька Гор у заработкі з касой, на Князева ўрочышча Нісараўшчыну. Махаў, пацеў цэлы дзень, a ідучы дахаты (i сапраўды — «ой, гора, гора!..»), згубіў заробленую саракоўку.

З таго часу i ходзіць па вёсцы свая, мясцовая прыказка, гадоў каля сотні:

«Зарабіў, як Гор на Пісараўшчыне».

Толькі ўсё менш ды менш людзей памятае, адкуль яна з'явілася.

I яшчэ адна: «Спазніўся, як кожаўскі святы».

У недалёкай вёсцы Кожава завялася была калісьці нейкая секта. Дайшлі да таго, што іхні «старэйшы брат», прапаведнік, павёў тых дзядзькоў ды цётак з сем'ямі ў белы свет. Па Святым Нісанні: «Идите и проповедуйте Евангелие». Выйшлі за вёску, i тут адзін дзядзька спыніўся ды кажа:

— Брація i сестры, забыўся я свіней з хлява выпусціць. За што будзе скацінка божая пакутаваць!.. Пайду я выпушчу яе i даганю вас.

Пабег i.,.. не вярнуўся «кожаўскі святы». Так i спазніўся ў царствія нябеснае.

Мужчыны мыюцца пад душам.

Балбатлівы:

— Усё памыем, усё!..

Маўклівы яму:

— Ты язык свой не забудзься адшараваць.

Мілыя рэдакцыйныя дамачкі! Адна з ix наткнулася ў рукапісе на такую фразу: «Она протянула руку и теми же белыми теплыми пальчиками, что гладили когда-то его волосы и обнимали его шею, ласкала серо-голубой, с розовыми пятнами и щекочущими волосками нежный храп кобылицы».

Наткнулася i — стомленая, з цыгарэтай у пальцах, з выразам незразумела грэблівых пакут на тварыку — напісала на полі адрасаванае аўтару:

«Храп? Может быть, круп? А если круп, то почему же с розовыми пятнами?..»

Другая прачытала ў іншым рукапісе наступнае: «В штаб отряда, который остановился на дневку, пришел старый крестьянин.